گاف‌های بایدن، حرکات استراتژیک یا نشانه زوال عقل؟

پس از گاف‌ها و اشتباهات کلامی و رفتاری جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا که او را به عنوان «ماشین گاف» مشهور کرده، وضعیت سلامتی بایدن  در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و چالش‌ها و جنجال‌ها بر سر سلامتی این رئیس جمهور ۷۹ ساله افزایش یافته است  و سوال اینجاست که آیا این کشور شاهد کنار گذاشته‌ شدن او از قدرت و جانشینی معاونش خواهد بود؟

جو بایدن مسن ترین رئیس جمهور آمریکاست. او از بیل کلینتون، رئیس جمهور پیشین آمریکا که به تازگی در بیمارستان بستری شده است، حدود چهار سال پیرتر است. در حالی که بایدن قصد خود را برای انتخابات ۲۰۲۴ اعلام کرده، هنوز معلوم نیست که می‌تواند دور فعلی را به پایان برساند یا خیر. او در انتخابات بعدی ۸۱ سال خواهد داشت.

 گاف‌های استراتژیک بایدن

به نظر می‌رسد اشتباهات کلامی و گاف‌های جو بایدن کمی از کنترل خارج شده و در هر ملاقات رسمی و غیررسمی گاف‌های بایدن تا جایی رو به وخامت  گذاشته که او با لکنت‌های مکرر، فراموشی و اشتباه در نام کشور‌ها و رؤسای جمهور و در نهایت تکرار کلمات نامفهوم و نشان دادن علائم و رفتار‌های عجیب در برخی سخنرانی ها، سلامت توانایی‌های ذهنی خود را زیر سوال برده است. حقیقت ناخوشایند‌تر در مورد بایدن این است که او همیشه توانایی فوق العاده‌ای برای گفتن نه فقط اشتباه، بلکه بدترین چیز‌ها را داشته و این باعث شده برخی رسانه‌ها به او لقب «ماشین گاف» را بدهند.

این گاف‌ها و اشتباهات باعث شده کنفرانس‌های مطبوعاتی او این روز‌ها به شدت تحت کنترل و سخنرانی‌های او معمولا کوتاه باشد و هنگام سخنرانی‌ها او به یک تله پرامپتر (Teleprompter) یا همان ابزار یادآوری متن، متکی است، اما با این حال از مسیر سخنرانی منحرف می‌شود. فردی گری، یک روزنامه نگار انگلیسی در گزارش خود، بایدن را در اداره آمریکا مانند یک فرد «خمار» تشبیه کرد که سعی می‌کند ماشین مسابقه‌ای را در پیست براند. مقصد آن مشخص است، اما طرز رسیدن آن خنده دار و در عین حال نگران کننده است.

از طرفی دیگر بعضی گمانه زنی‌ها مبنی بر این است که گاف‌های بایدن، یک نقشه استراتژیک است و ممکن است بر اساس «تئوری مرد دیوانه» باشد. تئوری مرد دیوانه که توسط ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق آمریکا در طول جنگ سرد استفاده شد و اندکی بعد دونالد ترامپ نیز این تئوری را در دوران ریاست جمهوری خود به کار گرفت، یعنی «استفاده سیاسی از دیوانگی» که باعث می‌شود رفتار آمریکا غیرقابل پیش بینی و شدیداً متغیر باشد و دشمنان ندانند که چگونه در برابر او واکنش نشان دهند. اما مشکل بایدن این است که حتی اشتباهات و گاف‌های او قابل پیش بینی است و همه بر این واقف هستند که بایدن نمی‌داند چه کاری می‌خواهد انجام دهد. باراک اوباما نیز در دوران ریاست جمهوری خود درباره بایدن گفته بود که توانایی جو در خراب کردن چیز‌ها را دست کم نگیرید.

عمرو عبدالعطی، کارشناس امور آمریکا معتقد است که موضوع سلامت عقلی و جسمی رئیس جمهور آمریکا در داخل و خارج از آمریکا به موضوعی بحث برانگیز تبدیل شده و غیر از گاف‌های کلامی، راه رفتن و زمین خوردن چند باره بایدن در مقابل دوربین‌ها  و ناتوانی او در خواندن بعضی از متون، احتمالات مبنی بر ابتلای او به آلزایمر را افزایش داده است.

از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین، مقامات آمریکایی به دنبال برکنار کردن او بوده‌اند. مخصوصا پس از اینکه اظهارات او در بحبوحه این جنگ افزایش یافته و تنش‌های بین مسکو و واشنگتن را افزایش داده است. به عنوان مثال او دو بار نام اوکراین را اشتباه به کار برد. در یکی از گاف‌های خود، خطاب به پوتین، رئیس جمهور روسیه گفت: «چطور به اینجا رسیدیم که پوتین تصمیم می‌گیرد به «روسیه» حمله کند؟ چنین چیزی از زمان جنگ جهانی دوم اتفاق نیفتاده است.»

در گاف دیگری، او در جریان سخنرانی سالانه خود در کنگره درباره بحران اوکراین، به جای «مردم اوکراین» از «مردم ایران» استفاده کرد و گفت: «پوتین ممکن است بتواند با تانک‌ها دور کی‌یف چرخ بزند، اما هرگز نمی‌تواند قلب و روح مردم ایران (!) را از آن خود کند.»

در آخرین و فجیع‌ترین گاف‌های بایدن، می‌توان به دست دادن او با یک موجود خیالی پس از پایان سخنرانی خود اشاره کرد. رئیس جمهور آمریکا پس از پایان سخنرانی خود در کارولینای شمالی به سمت پشت جایگاه برگشت و در حالی که کسی کنار او نبود، با هوا دست داد. برخی رسانه‌ها نوشتند او پس از پایان سخنرانی اش برگشت و با موجودی نامرئی دست داد.

سرنوشت بایدن و افول آمریکا

مجله آمریکایی اسپکتیتور در گزارشی با توجه به ناتوانی بایدن در اداره کشور نوشت که ضعف دولت کنونی آمریکا نسبت به بسیاری از متغیر‌ها در جهان و کنار رفتن آمریکا از هژمونی بر نظام جهان و افول آن، تنها یک گزینه برای مردم آمریکا برای بازگرداندن آمریکا به قدرت قبلی خود باقی می‌گذارد و آن انتخاب رئیس جمهوری جدید است.

چندی پیش دونالد ترامپ در جمع هواداران خود ضعف بایدن در کنترل کشور را دلیل شروع جنگ اوکراین و خروج عجولانه نیرو‌های آمریکایی از افغانستان دانست و گفت: «فکر نمی‌کنم زمانی در تاریخ کشورمان وجود داشته باشد که تا این حد احساس کنیم عقب هستیم و آمریکا در خطرناک‌ترین دوران خود، رئیس جمهوری دارد که نمی‌داند چه اتفاقی می‌افتد، چه می‌گوید و کجاست. هیچ کاری نمی‌توان برای افول روحی و جسمی جو بایدن انجام داد.»

طبق متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا در صورتی که رئیس جمهور ناتوان از انجام وظایف خود اعلام شود، روندی ایجاد می‌شود که معاون رئیس جمهور وظایف او را بر عهده بگیرد، اما اگر رئیس جمهور با این تصمیم مخالفت کند، موضوع به نمایندگان کنگره سپرده می‌شود. این قانون که در سال ۱۹۶۷ تصویب شد، جمهوری خواهان را برای برکناری بایدن از ریاست جمهوری امیدوار می‌کند. اما برای این که رئیس جمهور ناتوان شناخته شود، مستلزم شرایط سختی برای اثبات این مسئله است.

مریم نبیل، محقق دانشگاه ایندیانا بدون در نظر گرفتن وضعیت سلامتی بایدن و توانایی او برای پایان رساندن دوره فعلی ریاست جمهوری، معتقد است که جمهوری خواهان تمام تلاش خود را با استفاده از ابزار‌هایی که در اختیار دارند، خواهند کرد تا مانع از انتخاب مجدد بایدن در انتخابات ۲۰۲۴ شوند.

نظرسنجی‌های «ای بی سی نیوز» و «واشنگتن پست» که چندی پیش منتشر شد، نشان داد که اکثریت مردم آمریکا یعنی ۵۴ درصد معتقدند که بایدن توانایی جسمی و عقلی مورد نیاز برای ریاست جمهوری را ندارد و تنها ۴۰  درصد از مردم آمریکا  او را مناسب ریاست جمهوری می‌دانند.

نظرسنجی اخیر شبکه «سی بی اس نیوز» و مرکز تحقیقاتی «یوگاو» نشان می‌دهد که میزان محبوبیت بایدن از همیشه کمتر شده است و ۵۸ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی نحوه عملکرد او را به عنوان رئیس جمهور در حوزه مسائل داخلی و امور خارجه تایید نمی‌کنند. طبق این نظرسنجی، دست کم ۶۳ درصد از پاسخ دهندگان از نحوه عملکرد رئیس جمهور در مسائل اقتصادی ابراز نارضایتی کردند و ۵۵ درصد نیز با رویکرد بایدن در قبال درگیری در اروپا مخالف بودند.

دولت بایدن با کاهش شدید محبوبیت، افزایش تورم و همه گیری کرونا نیز دست و پنجه نرم می‌کند؛ این در حالی است که تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره ۲۰۲۲ نیز زمان زیادی باقی نیست.

تهیه و تنظیم: فاطمه دخیلی

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا