اوکراین: توقف صادرات گاز روسیه به لهستان و بلغارستان آغاز باج‌خواهی گازی از اروپاست

لهستان، عضو ناتو و مخالف سرسخت کرملین، از جمله کشورهای اروپایی است که از سخت‌ترین تحریم‌ها علیه روسیه به‌دلیل تهاجم این کشور به اوکراین پشتیبانی می‌کند. بلغارستان، عضو دیگر ناتو، تقریباً به‌طور کامل به واردات گاز روسیه متکی است. روسیه صادرات گاز خود به این دو کشور را متوقف کرد.

شرکت دولتی PGNiG لهستان اعلام کرد که صادرات گاز ابرشرکت گازپروم روسیه از طریق اوکراین و بلاروس در ساعت شش صبح به‌وقت گرینویچ روز چهارشنبه ۷ اردیبهشت / ۲۷ آوریل قطع شد، اما ورشو اعلام کرد که نگرانی در این زمینه وجود ندارد زیرا ۷۶ درصد مخازن ذخیره‌سازی پُر هستند.

پیوتر نایمسکی، وزیر مسئول امنیت انرژی لهستان گفت:

«سیستم گازی در لهستان متعادل است و مشترکان می‌توانند احساس امنیت کنند.»

ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه پیش از این از کشورهای «غیر دوست» خواسته بود تا هزینه واردات گاز را به روبل پرداخت کنند، اقدامی که تاکنون تنها شمار کمی از خریداران آن را اجرا کرده‌اند. لهستان نیز با چنین اقدامی مخالفت کرده بود.

قرارداد تأمین گاز لهستان با شرکت گازپروم روسیه برای ۱۰,۲ میلیارد مترمکعب در سال است و حدود ۵۰ درصد از مصرف این کشور را پوشش می‌دهد.

گازپروم اعلام کرد که صادرات گاز به لهستان را تعلیق نکرده است، اما ورشو باید در راستای «دستور پرداخت» جدید، هزینه گاز را بپردازد. این شرکت از اظهار نظر در مورد بلغارستان خودداری کرد.

بلغارستان نیز اعلام کرد که به همه تعهدات قرارداد خود با گازپروم عمل کرده و نوع پرداخت جدید نقض توافق است. این کشور برای واردات گاز طبیعی مایع از طریق ترکیه و یونان مذاکراتی داشته است. بلغارستان تقریباً به‌طور کامل به واردات گاز روسیه وابسته است.

آندری یرماک، رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در واکنش به توقف صادرات گاز روسیه به لهستان و بلغارستان گفت روسیه «آغاز به باج‌خواهی گازی از اروپا» کرده است.

یرماک افزود:

«روسیه در تلاش است تا اتحاد ما را درهم بشکند. روسیه همچنین از منابع انرژی خود به‌عنوان سلاح استفاده می‌کند. به همین دلیل اتحادیه اروپا باید متحد باشد و منابع انرژی [روسیه] را تحریم و روس‌ها را از این سلاح‌ محروم کند.»

دیدار دبیرکل سازمان ملل و پوتین

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه ۶ اردیبهشت / ۲۶ آوریل در مسکو با پوتین دیدار کرد. در این دیدار، گوترش گفت:

«من نارضایتی‌ها را درک می‌کنم. اما اختلاف‌ها و نارضایتی‌ها باید به کمک ابزارهای مختلفی که منشور سازمان ملل در اختیار کشورها گذاشته حل شود. آن‌چه قطعاً روشن است، این است که بر اساس این منشور، نقض حاکمیت یک کشور پذیرفتنی نیست.»

دبیرکل سازمان ملل همچنین بر ایجاد گذرگاه‌های بشردوستانه برای خروج غیرنظامیان از مناطق جنگی تأکید کرد.

دبیرخانه سازمان ملل در بیانیه‌ای اعلام کرد که پوتین در جریان گفت‌وگو با گوترش با مشارکت سازمان ملل و صلیب سرخ در تخلیه غیرنظامیان از کارخانه فولاد آزوفستال در ماریوپل، «در اصل» موافقت کرده است.

پوتین در این دیدار مواضع قبلی خود در مورد حمله به اوکراین را تکرار کرد. رهبر کرملین گفت از نگرانی‌های دبیرکل سازمان ملل در مورد عملیات نظامی روسیه در اوکراین آگاه است و آماده گفت‌وگو در مورد آن‌هاست، اما وضعیت کنونی نتیجه «کودتای ضد‌دولتی» سال ۲۰۱۴ است که باعث سرنگونی دولت ویکتور یانوکویچ، رئیس‌جمهوری طرفدار روسیه شد.

پوتین در مورد کشتار غیرنظامیان در بوچا نیز گفت:

«اقدامی تحریک‌آمیز در روستای بوچا صورت گرفت که ارتش روسیه هیچ ربطی به آن ندارد. ما می‌دانیم چه کسانی در پشت این حادثه هستند و با کدام ابزار و به‌دست چه نوع افرادی انجام شده است.»

رئیس جمهوری روسیه اظهار امیدواری کرد که نتیجه مثبتی از مذاکرات به‌دست آید اما در همین حال گفت تلاش‌ها در مذاکرات با اوکراین به‌دلیل اتهامات کی‌یف به ارتش روسیه در مورد ارتکاب کشتار جمعی در بوچا با مانع روبه‌رو شده است.

حمله روسیه به اوکراین ۵ اسفند / ۲۴ فوریه آغاز شد. این حمله نظامی هزاران کشته و مجروح برجای گذاشته، شهرها و روستاها را به ویرانه تبدیل کرده و بیش از ۵ میلیون نفر را مجبور به ترک کشور خود کرده است.

مسکو اقدام نظامی خود را «عملیات ویژه» برای خلع سلاح اوکراین و محافظت در برابر فاشیست‌ها می‌خواند. اوکراین و غرب اما این را بهانه‌ای برای راه‌اندازی جنگ با هدف تصرف سرزمین‌های دیگر می‌خوانند، اقدامی که موجب ترس از درگیری گسترده‌تر در اروپا شده است.

هشدار مسکو درباره ارسال سلاح به اوکراین

آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در آمریکا نسبت به ارسال تسلیحات به اوکراین به واشنگتن هشدار داد و گفت تحویل گسترده تسلیحات غربی اوضاع را ملتهب کرده و منجر به خسارت‌های بیشتری خواهد شد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز روز دوشنبه هشدار داد که ارسال تسلیحات ناتو به اوکراین به این معناست که غرب درگیر جنگ نیابتی با روسیه است. او گفت انبار سلاح‌های کشورهای غربی در اوکراین «اهداف مشروع» حملات روسیه خواهند بود. لاوروف همچنین گفت خطرات جنگ هسته‌ای را نباید دست‌کم گرفت.

جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا گفت هیچ دلیلی وجود ندارد که درگیری در اوکراین به جنگ هسته‌ای تبدیل شود. او گفت «در جنگ هسته‌ای نمی‌توان پیروز شد و نباید در آن جنگید».

تنش در منطقه جدایی‌طلب مولداوی

اوکراین همچنین روز سه‌شنبه مسکو را متهم کرد که تلاش می‌کند ترانس‌نیستریا، منطقه جدایی‌طلب مولداوی را به درگیری‌ها بکشاند. پیش از این، مقامات این منطقه تحت حمایت مسکو اعلام کرده بودند که هدف سلسله حملاتی قرار گرفته‌اند. کرملین در واکنش گفت به‌شدت نگران این منطقه است.

مقامات منطقه ترانس‌نیستریا که هم‌مرز با جنوب غربی اوکراین است، گفتند حملات به دو دکل رادیویی که به زبان روسی برنامه پخش می‌کردند آسیب رسانده و یکی از واحدهای نظامی آن‌ها مورد حمله قرار گرفته است. آن‌ها جزئیات کمی ارائه کردند، اما اوکراین را مقصر دانستند. این در حالی است که مایا ساندو، رئیس‌ جمهوری طرفدار غرب مولداوی، جناح‌های «حامی جنگ» در ترانس‌نیستریا را عامل «تشدید تنش» دانست.

ترانس‌نیستریا در سال ۱۹۹۰ اعلام استقلال کرد و از سال ۱۹۹۲ با نام جمهوری پردنیسترویایی مولداویایی یک کشور به‌شکل غیررسمی و عملاً مستقل (de facto) و طرفدار روسیه به‌شمار می‌رود اما از سوی هیچ‌یک از اعضای سازمان ملل به‌رسمیت شناخته نشده و به صورت رسمی و قانونی (de jure) بخشی از قلمرو مولداوی محسوب می‌شود. در مارس ۲۰۱۴ پارلمان ترانس‌نیستریا رسماً از روسیه خواست تا مانند کریمه به فدراسیون روسیه ملحق شود و روسیه در پاسخ قول داد که آن را مد نظر قرار دهد.

مولداوی هفته گذشته پس از آن‌که رستم مینِکایف، معاون فرمانده منطقه نظامی مرکزی نیروهای مسلح روسیه گفت مسکو قصد دارد مسیری را از طریق اوکراین به ترانس‌نیستریا ایجاد کند، ابراز نگرانی کرد.

ادامه درگیری‌ها در شرق و جنوب اوکراین

در همین حال جنگ در شرق و جنوب اوکراین ادامه دارد. به گزارش خبرگزاری اینترفکس روسیه، وزارت دفاع این کشور اعلام کرد که نیروهای روسی کل منطقه خرسون در جنوب اوکراین و بخش‌هایی از مناطق زاپوریژژیا، میکولایف و خارکف (خارکیف) را «آزاد» کرده‌اند.

این ادعا اگر تأیید شود پیشرفت قابل توجهی برای روسیه محسوب می‌شود.

نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه و یکی از نزدیکان ولادیمیر پوتین گفت اوکراین به‌دلیل آن‌چه او تلاش واشنگتن در استفاده از کی‌یف برای تضعیف مسکو خواند، به سمت فروپاشی و تبدیل به «چند کشور» پیش می‌رود.

لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، روز گذشته در گردهمایی نمایندگان بیش از ۴۰ کشور در پایگاه هوایی رامشتاین آلمان، مقر نیروی هوایی ایالات متحده در اروپا، گفت:

«ملت‌های جهان در عزم ما برای حمایت از اوکراین در مبارزه با امپراتوری روسیه متحد هستند.»

آلمان که پس از رد درخواست اوکراینی‌ها برای ارسال تسلیحات سنگین تحت فشار قرار گرفته بود، اعلام کرد که تانک‌های سبک گپارد و توپ‌های ضد‌هوایی به این کشور ارسال خواهد کرد.

مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، هنگام پرواز برای نشست روز سه‌شنبه در آلمان به خبرنگاران گفت چند هفته آینده در اوکراین «بسیار بسیار بحرانی» خواهد بود. او گفت: «آن‌ها برای موفقیت در میدان جنگ به حمایت مستمر نیاز دارند».