عبور از پرونده سلاخی خاشقچی: اردوغان به عربستان سعودی سفر می‌کند

منابع آگاه به خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس گفته‌اند که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه «احتمالا» روز پنج‌شنبه ۲۸ آوریل،/ ۸ اردیبهشت یا هفته پس از آن به صورت رسمی به ریاض سفر خواهد کرد.

سفر اردوغان پس از سال‌ها تنش در روابط دو کشور بر سر قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار سعودی در سال ۲۰۱۸، انجام می‌شود.

این منابع که ناشناس صحبت کردند گفتند این دیدار برای روز پنجشنبه برنامه ریزی شده بود، اما مسائل مربوط به زمان بندی نهایی آن ممکن است سبب تعویق چند روزه شود.

ترکیه در اوایل ماه جاری میلادی با تصمیم به واگذاری محاکمه خاشقچی به عربستان سعودی به یکی از خواسته‌های کلیدی عربستان سعودی در ترمیم روابط خود پاسخ داد، پرونده‌ای که شامل ۲۶ مظنون مرتبط با قتل او بود.

ستون نویس ۵۹ ساله واشنگتن پست در روز  ۲ اکتبر ۲۰۱۸ در داخل کنسولگری عربستان در استانبول به شکلی هولناک سلاخی شد.

روابط آنکارا و ریاض پس از این قتل به طور قابل توجهی بدتر شد. اما حال ترکیه که دچار بحران اقتصادی است می‌گوید با تغییراتی دیدگاه‌هایش و پی گرفتن یک سیاست جدید منطقه‌ای به دنبال بهبود روابط با عربستان سعودی است.

یک گزارش اطلاعاتی آمریکا که یک سال پیش منتشر شد، حاکی از آن بود که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی عملیات کشتن یا دستگیری خاشقچی را تأیید کرده است، اما دولت عربستان هرگونه دخالت ولیعهد را رد کرده و یافته‌های این گزارش را رد کرده است.

سه سال و نیم پس از تحریم کالاهای ترکیه‌ای توسط عربستان سعودی به دلیل کشتن این روزنامه‌نگار، ولیعهد عربستان سعودی تلاش خواهد کرد از سفر اردوغان به عنوان اهرمی برای پایان دادن قطعی به ماجرای خاشقچی استفاده کند.

یک منبع آگاه به میدل‌ایست آی گفته که برای  محمد بن سلمان، تنظیم روابط به کشورها به دیدگاه رسمی آن‌ها درباره خاشقچی و نقش خودش در آن بستگی دارد. او شخصاً اردوغان را به خاطر دخالت دادن آمریکا در پرونده خاشقچی و مانع‌تراشی برای آنکه بتواند همان چند روز اول بر آن سرپوش بگذارد، سرزنش می‌کند.

اما پرونده قتل خاشقچی تنها به ترکیه ارتباط ندارد. در حقیقت دو پرونده برای این موضوع گشوده شده است. دومین پرونده در دادگاه فدرال ایالات متحده مفتوح است که مبنای آن دادخواهی خدیجه چنگیز، نامزد خاشقچی، و گروه «دموکراسی برای جهان عرب اکنون (سپیده دم)»، است. این گروه را خاشقچی پیش از مرگش تأسیس کرده بود.

اگرچه وکلای چنگیز به تصمیم دادگاه ترکیه مبنی بر انتقال پرونده به عربستان سعودی اعتراض کردند، اما دادگاه عالی درخواست آنها را رد کرد. یکی از وکلای چنگیز گفت که آنها پرونده را به دادگاه استیناف و بعداً به دادگاه قانون اساسی خواهند برد.

یک مقام ارشد ترکیه که با مذاکرات ترکیه و عربستان سعودی آشنا است، در اوایل سال جاری به میدل ایست آی گفت که پس از دیدار اردوغان با محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی در ماه نوامبر، ریاض در موردترمیم روابط با آنکارا جدی‌تر شده است.

این مقام گفت: «ما در گذشته با آنها تماس گرفتیم، اما آنها جدی نبودند. این بار آنها به ما نزدیک شدند. سعودی‌ها احساس می‌کردند که در این آشتی منطقه‌ای کنار گذاشته شده‌اند. آن‌ها دوست دارند بخشی از آن باشند.»

ترکیه و امارات سال گذشته پس از نزدیک به ۱۰ سال روابط خود را با عربستان سعودی و ابوظبی نیز با قطر، متحد آنکارا، ترمیم کردند.

مجمع صادرکنندگان ترکیه پیش‌تر اعلام کرده بود  که در میانه تلاش‌های آشتی‌جویانه ریاض و آنکارا، صادرات ترکیه به عربستان سعودی در سه ماهه اول سال جاری میلادی، ۲۵ درصد افزایش یافته است.

صادرات ترکیه به عربستان سعودی در سه ماهه نخست امسال به نزدیک به ۷۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با سال گذشته که ۵۵ میلیون دلار بود رشد معناداری را نشان می دهد. بخش عمده‌ای از صادرات در ماه مارس انجام شد و از ۱۸,۵ میلیون دلار به ۵۸ میلیون دلار افزایش یافت که ۲۱۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشت.

البته این مقدار در مقایسه با ارقام مبادلات این دو کشور در گذشته، ناچیز است اما می‌تواند نشانه‌ای باشد از گشوده شدن دروازه‌های ریاض به روی تاجران ترک.