چهل‌ و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.

کودتای هفت ثور نقطه عطفی در تاریخ افغانستان به حساب می‌آید. پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت روی‌کار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.

در این گاهشمار به خلاصه برخی از وقایع در روزهای منتهی به این تحول بزرگ تاریخی افغانستان پرداخته شده است.

۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷

میر اکبر خیبر، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق، در منطقه مکروریان دوم کابل، پایتخت به ضرب گلوله یک فرد ناشناس کشته شد.

با این رویداد شمارش معکوس کودتا و سرنگونی محمد دولت داوود خان آغاز شد.

۲۹ حمل ۱۳۵۷

یک روز پس از کشته شدن میر اکبر خبیر، حفیظ الله امین که مسئول سازمان نظامی جناح خلق بود، با آن که تحت نظارت قرار داشت، وارد عمل شد و وضعیت را در داخل سازمان نظامی به حالت آماده باش درآورد.

۳۰ حمل ۱۳۵۷

مراسم خاکسپاری میر اکبر خیبر از سوی حزب دموکراتیک خلق باشکوه برگزار شد که یک نمایش قدرت نیز به حساب می‌آمد با سخنرانی‌های پرهیجان چهره‌های مهم این حزب از جمله نور محمد تره‌کی و ببرک کارمل همراه بود.

برخی شاهدان و نویسندگان می‌گویند، در این روز نزدیک به پانزده هزار نفر که همه از اعضا و یا طرفداران حزب بودند، در این مراسم شرکت کردند. آن‌‌ها در راه به سوی گورستان "شهدای صالحین" در شمال شرقی شهر کابل، زمانی که از برابر ساختمان سفارت آمریکا می‌گذشتند، شعارهای ضد آمریکایی سر دادند.

۵ ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷

رادیوی دولتی افغانستان خبر بازداشت شماری از رهبران حزب دموکراتیک خلق از جمله نور محمد تره‌کی و ببرک کارمل را پخش کرد.

برخی دیگر از رهبران جناح خلق نیز در خانه‌هایشان توقیف شدند و عده‌ای دیگر در جاهای مختلفی خود را پنهان کردند.

حفیظ الله امین، رهبر سازمان نظامی جناح خلق، از جمله کسانی بود که در منزلش تحت مراقبت قرار گرفت، اما این مراقبت او را از طراحی و صدور دستور کودتا باز نماند.

۶ ثور ۱۳۵۷

عبدالرحمان، پسر حفیظ الله امین، دستور آغاز کودتا را از پدرش به سید محمد گلاب‌زوی، عضو کمیته مرکزی رساند.

محمد اسلم وطنجار و عبدالقادر، رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری گرفته شد و نیروها در انتظار سپیده دم و آغاز کودتا ماندند.

۷ ثور ۱۳۵۷ (روز کودتا)

صبحگاه، کاروان تانک‌های قوای چهار زرهدار، از بیست کیلومتری شرق شهر کابل به سوی مرکز شهر حرکت کردند. بنا بر بعضی روایت‌ها، فرمانده گارد ریاست جمهوری، نخستین کسی بود که به داوود خان از "تحرکات مظنون" خبر داد.

قوای پانزده زرهدار، از سوی وزارت دفاع دستور گرفت که مانع از پیشروی تانک‌ها به سوی مرکز شهر شوند، اما فرمانده این قوا در جواب گفت که نیروهایش از صبح زود در محاصره قوای چهار زرهدار قرار گرفته‌اند.

تلاش‌های وزارت دفاع برای سد کردن راه تانک‌های قوای چهار زرهدار به جایی نرسید و حوالی ظهر، نخستین گلوله تانک، ساختمان وزارت دفاع را هدف قرار داد و این حمله، رابطه میان رئیس جمهور، وزارت دفاع و فرماندهان ارتش را قطع کرد.

اما حملات هوایی که به رهبری عبدالقادر، از فرودگاه بگرام به هدف کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت، ضربه‌های سنگینی بود که سرانجام، مقاومت داوود خان را که خود اسلحه به‌دست گرفته و علیه کودتاگران می‌جنگید، در هم شکست.

به این ترتیب، کودتای هفتم ثور به شکل غافلگیرکننده‌ای به پیروزی رسید و عصر همین روز، حفیظ الله امین، "سقوط خاندان سلطنتی" و به قدرت رسیدن شورای نظامی را از طریق رادیوی دولتی افغانستان اعلام کرد.

مطالب مرتبط:

چهل‌ و چهار سال قبل در چنین روزی، کودتای هفت ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷ خورشیدی در افغانستان پایان دولت جمهوری محمد داوود خان، اولین رئیس‌جمهور این کشور را رقم زد و قدرت به گروه‌های جدیدی واگذار شد.

کودتای هفت ثور نقطه عطفی در تاریخ افغانستان به حساب می‌آید. پس از این کودتا دولت‌های چپگرا به حمایت اتحاد جماهیر شوروی وقت روی‌کار آمدند و پس آن این کشور دچار جنگ‌های خونین و درازمدت شد که تاکنون ادامه دارد.

در این گاهشمار به خلاصه برخی از وقایع در روزهای منتهی به این تحول بزرگ تاریخی افغانستان پرداخته شده است.

۲۸ حمل/فروردین ۱۳۵۷

میر اکبر خیبر، یکی از رهبران حزب دموکراتیک خلق، در منطقه مکروریان دوم کابل، پایتخت به ضرب گلوله یک فرد ناشناس کشته شد.

با این رویداد شمارش معکوس کودتا و سرنگونی محمد دولت داوود خان آغاز شد.

۲۹ حمل ۱۳۵۷

یک روز پس از کشته شدن میر اکبر خبیر، حفیظ الله امین که مسئول سازمان نظامی جناح خلق بود، با آن که تحت نظارت قرار داشت، وارد عمل شد و وضعیت را در داخل سازمان نظامی به حالت آماده باش درآورد.

۳۰ حمل ۱۳۵۷

مراسم خاکسپاری میر اکبر خیبر از سوی حزب دموکراتیک خلق باشکوه برگزار شد که یک نمایش قدرت نیز به حساب می‌آمد با سخنرانی‌های پرهیجان چهره‌های مهم این حزب از جمله نور محمد تره‌کی و ببرک کارمل همراه بود.

برخی شاهدان و نویسندگان می‌گویند، در این روز نزدیک به پانزده هزار نفر که همه از اعضا و یا طرفداران حزب بودند، در این مراسم شرکت کردند. آن‌‌ها در راه به سوی گورستان "شهدای صالحین" در شمال شرقی شهر کابل، زمانی که از برابر ساختمان سفارت آمریکا می‌گذشتند، شعارهای ضد آمریکایی سر دادند.

۵ ثور/اردیبهشت ۱۳۵۷

رادیوی دولتی افغانستان خبر بازداشت شماری از رهبران حزب دموکراتیک خلق از جمله نور محمد تره‌کی و ببرک کارمل را پخش کرد.

برخی دیگر از رهبران جناح خلق نیز در خانه‌هایشان توقیف شدند و عده‌ای دیگر در جاهای مختلفی خود را پنهان کردند.

حفیظ الله امین، رهبر سازمان نظامی جناح خلق، از جمله کسانی بود که در منزلش تحت مراقبت قرار گرفت، اما این مراقبت او را از طراحی و صدور دستور کودتا باز نماند.

۶ ثور ۱۳۵۷

عبدالرحمان، پسر حفیظ الله امین، دستور آغاز کودتا را از پدرش به سید محمد گلاب‌زوی، عضو کمیته مرکزی رساند.

محمد اسلم وطنجار و عبدالقادر، رهبری نیروهای هوایی و زمینی را برای آغاز کودتا بر عهده گرفتند و همه تدابیر برای درهم کوبیدن وزارت دفاع، فرودگاه کابل و کاخ ریاست جمهوری گرفته شد و نیروها در انتظار سپیده دم و آغاز کودتا ماندند.

۷ ثور ۱۳۵۷ (روز کودتا)

صبحگاه، کاروان تانک‌های قوای چهار زرهدار، از بیست کیلومتری شرق شهر کابل به سوی مرکز شهر حرکت کردند. بنا بر بعضی روایت‌ها، فرمانده گارد ریاست جمهوری، نخستین کسی بود که به داوود خان از "تحرکات مظنون" خبر داد.

قوای پانزده زرهدار، از سوی وزارت دفاع دستور گرفت که مانع از پیشروی تانک‌ها به سوی مرکز شهر شوند، اما فرمانده این قوا در جواب گفت که نیروهایش از صبح زود در محاصره قوای چهار زرهدار قرار گرفته‌اند.

تلاش‌های وزارت دفاع برای سد کردن راه تانک‌های قوای چهار زرهدار به جایی نرسید و حوالی ظهر، نخستین گلوله تانک، ساختمان وزارت دفاع را هدف قرار داد و این حمله، رابطه میان رئیس جمهور، وزارت دفاع و فرماندهان ارتش را قطع کرد.

اما حملات هوایی که به رهبری عبدالقادر، از فرودگاه بگرام به هدف کاخ ریاست جمهوری صورت گرفت، ضربه‌های سنگینی بود که سرانجام، مقاومت داوود خان را که خود اسلحه به‌دست گرفته و علیه کودتاگران می‌جنگید، در هم شکست.

به این ترتیب، کودتای هفتم ثور به شکل غافلگیرکننده‌ای به پیروزی رسید و عصر همین روز، حفیظ الله امین، "سقوط خاندان سلطنتی" و به قدرت رسیدن شورای نظامی را از طریق رادیوی دولتی افغانستان اعلام کرد.

مطالب مرتبط: