هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

    خانه  > slide, بهداشت و محیط زیست  >  هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

•  خبر اختصاصی
•  تاریخ : ۱۴۰۱/۰۲/۰۸
•  دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
•   لینک کوتاه :
•  کد خبر : 010208722

چاپ خبر

هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۶۵ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است. در هفته ای که گذشت برخی مقامات در خصوص بحران فرونشست زمین در برخی از استان‌های کشور هشدار دادند. از سوی دیگر، طی هفته گذشته بحران آلودگی هوا کماکان در کشور ادامه داشت و شاخص کیفی هوا در دستکم ۱۸ شهر کشور ناسالم برای گروه های حساس و یا خطرناک و ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد و میزان غلظت گرد و خاک در هوای اهواز در برخی از روزهای هفته به بیش از ۲۲ برابر حد مجاز رسید. همچنین بخشی از منابع طبیعی در استان های لرستان و گیلان دچار حریق شد. طی هفته‌ اخیر، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۲ شکارچی و صیاد متخلف و ۱۱ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. طی این مدت دو قلاده خرس ‌قهوه‌ای و یک قلاده پلنگ در شهرهای قائم‌شهر، نمین و آمل به دست انسان‌ها به قتل رسیدند. در گزارشی دیگر معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی وضعیت فعلی دریاچه ارومیه را بحرانی عنوان کرد و نسبت به خشک شدن بخش جنوبی دریاچه هشدار داد. افزون بر این بیش از ۶۰۰ روستا و ۶۰ شهر در استان‌های لرستان، مازندران و شهرستان سردشت در معرض تنش آبی شدید قرار دارند. همچنین در هفته ای که گذشت بحران‌های محیط زیستی ناشی از سو مدیریت در مقوله پسماند و آلاینده های محیط زیستی، در نقاطی از کشور تداوم داشت. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز از کمبود شدید نیروهای محیط‌بانی خبر داد و گفت “نیروهای موجود با ۲ برابر ظرفیت خود فعالیت می کنند”.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

روز یکشنبه ۴ اردیبهشت، یک قلاده پلنگ نر ساعت ۵ صبح در خیابان ساری واقع در شهر قائم‌شهر رویت شد. به گفته مشاور رسانه‌ای یگان حفاظت سازمان محیط زیست، نیروی انتظامی ابتدا “به وسیله “سلاح درگیری” به سمت این پلنگ شلیک کرد که به دلیل جراحات وارده این حیوان تلف شد.

فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص پلنگ تلف شده در قائمشهر اظهار داشت: مرکز استان مازندران ۲ قبضه اسلحه بی هوشی دارد، که به دلیل ترافیک شهر‌های شمالی فرد آموزش دیده به همراه اسلحه بیهوشی در زمان مناسبی به قائمشهر نرسید”.

همزمان روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل از تلف شدن یک قلاده خرس ‌قهوه‌ای در روستای کنازق شهرستان نمین خبر داد و گفت: اهالی روستا پیش از رسیدن ماموران محیط زیست، با توسل به روش‌ها و رفتارهای نامناسب، پس از تعقیب و گریز و ضرب و جرح حیوان و از پا انداختن آن، با استفاده از ادواتی نظیر تراکتور، گونه مذکور را مهار کرده و آسیب جدی به این جانور وارد کرده‌اند.

طی روزهای پایانی هفته نیز بک قلاده خرس قهوه‌ای دیگر در شهرستان آمل به قتل رسید.

در حالی که برخی فعالان محیط‌ زیست معتقدند این خرس توسط برخی افراد کشته شده است، رئیس اداره کل محیط‌زیست مازندران، مرگ این خرس قهوه‌ای را به‌دلیل تصادف با خودرو عنوان کرد.

همچنین کوروس ربیعی رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران با بیان اینکه یک قلاده شوکا در حین انتقال از رامسر به ساری در بین راه و در محمودآباد تلف شد، اظهار داشت: شدت جراحات این حیوان زیاد بود و به محلی که برای مداوای آن در ساری درنظر گرفته شده بود نرسید و بین راه تلف شد.

چند روز پیش این رأس شوکا به محوطه هتلی در رامسر آمده بود و برای مداوا و درمان به محیط زیست شهرستان تحویل شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز با اشاره به کمبود شدید نیروهای محیط‌بانی گفت: نیروهای فعلی محیط بانی استان باید به سه برابر افزایش یابد. در حال حاضر حدود ۵۴ درصد از پست‌های اداری بلاتصدی است و نیروهای موجود با ۲ برابر ظرفیت خود فعالیت می کنند.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته‌ای که گذشت، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۲ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۸ گزارش منابع رسمی است، در استان های مازندران، البرز، گلستان، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خــوزستان و اردبیل بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

علاوه بر این طی هفته‌ای که سپری شد بیش از ۷۴ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۶ گزارش منابع رسمی است، در استان‌های یزد، خراسان رضوی، مازندران، آذربایجان غربی، مرکزی و قم کشف و ضبط شده و دستکم ۱۱ تن در این خصوص بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

در این راستا رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مریوان از شناسایی چهار نفر از عاملان قطع درختان جنگلی این شهرستان خبر داد.

همچنین رئیس کل دادگستری گلستان گفت: مدیر منابع طبیعی گالیکش به اتهام تخریب محیط زیست در پی قطع ۳۰۰ اصله درخت جنگلی در مسیر جنگل لوه به کندسکوه بازداشت و پس از تفهیم اتهام با قید وثیقه فعلا آزاد شد.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اراک ۱۵۱، شازند ۱۶۱، ساوه ۱۳۳، اصفهان ۱۳۲، تبریز ۱۳۳، کنگاور ۱۳۶، اهواز ۱۰۸، کرج ۱۴۵، خرمشهر ۱۲۷، قصرشیرین ۳۲۶، سرپل ذهاب ۱۲۱، تهران ۱۲۴، شیراز ۱۳۹، مشهد ۱۰۳، ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شد.

همچنین هوای شهرهای امیدیه ۵۰۰، رامشیر ۴۱۸، ماهشهر ۴۱۶ و اهواز ۳۳۸ در شرایط بسیار ناسالم و یا خطرناک قرار گرفت.

میزان غلظت گرد و خاک در هوای اهواز در برخی از روزهای هفته به بیش از ۲۲ برابر حد مجاز رسیده است.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حد مجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌ است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، بخشی از منابع طبیعی در استان های لرستان و گیلان دچار حریق شد.

همچنین فرمانده انتظامی شهرستان بندرانزلی از دستگیری فردی ۵۵ ساله بعنوان متهم اصلی آتش سوزی تالاب انزلی، خبر داد.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود. سازمان اینتل لب، فرونشست زمین در پیرامون تهران را همانند «بمب ساعتی» دانست و اعلام کرد که تهران با سالی ۳۶ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است و افت سطح آب‌های زیرزمینی تهران از چرایی‌های این مشکل دانسته شد.

طبق اعلام کارشناسان استانی، رقم فرونشست در دشت اصفهان به ۱۵ سانتی‌متر رسیده در حالی که طبق استاندارد جهانی، فرونشست ۴ میلی‌متر به منزله «بحران» است. نرخ فرونشست در تهران ۱۸۰ میلی‌متر شهریار ۳۱۰ میلی‌متر و ورامین ۲۰۰ میلی‌متر در سال است.

زنگ خطر برای سفره‌­های آب زیرزمینی استان یزد به صدا درآمده است و میزان برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی استان بیشتر از ورودی آن است و این موضوع یزد را با مشکل جدیدی روبرو کرده و نشست پی در پی زمین در مناطق مختلف مردم را نگران پدیده فرونشست کرده است. این نگرانی تا جایی پیش رفته که مردم ساکن در شهر یزد در نقاط مختلف به وضوح شکستگی دیوارهای خانه خود را مشاهده می‌­کنند و حتی نشست زمین نیز به وضوح دیده می‌­شود.

همچنین مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی با اشاره به دشت های در حال فرونشست استان مرکزی گفت: دشت زرندیه، ساوه، کمیجان و دشت اراک در حال فرونشست است و گفته می شود که دشت اراک سالانه ۱۷ سانتیمتر، دشت ساوه هشت سانتیمتر، کمیجان ۱۲ و زرندیه ۲۰ سانتیمتر فرونشست دارد و باید برای رسیدگی به این دشت ها اولویت بندی صورت گیرد.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی، از بین رفتن منابع آبی و جانداران

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با بحرانی خواندن وضعیت فعلی دریاچه ارومیه گفت: با ادامه روند فعلی امسال بخش جنوبی دریاچه ارومیه را از دست می‌دهیم.

همچنین پورشیرزاد مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس در خصوص وضعیت تالابهای استان فارس، عنوان کرد: تالابهای استان وضعیت خوبی ندارند به گونه ای که تالاب پریشان خشک شده و بختگان روبه خشکی میرود.

در گزارشی دیگر در پی کاهش بارندگی‌ها و تداوم کاهش سطح آب‌های زیر زمینی در لرستان، در فصل گرم سال ۵۰۰ روستا و ۱۲ شهر استان در معرض تنش آبی شدید قرار دارند.

همچنین مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب مازندران نسبت به افزایش تنش آبی و کم آبی در ۴۷ شهر استان هشدار داد.

فرماندار شهرستان سردشت نیز گفت: با وجود بارشهای فراوان، بیش از ۱۰۰ روستای این شهرستان با تنش آبی مواجه هستند.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

از سال ۶۳ تا کنون حدود یک میلیون تن پسماند شهر رشت و چند شهر دیگر گیلان، در جنگل سراوان دپو شده است و شیرابه آن با سرعت ۶ تا ۱۲ لیتر بر ثانیه از دل جنگل های هیرکانی و از طریق رودخانه های زرجوب و گوهررود وارد تالاب انزلی می شود.

به گفته دادستان عمومی و انقلاب رشت: “حکم محکومیت قطعی برای ۳ مدیر سابق شهرداری رشت در خصوص زباله سراوان صادر شد”. اما تا کنون شهروندان شاهد اقدامی از طرف مسولان برای برطرف کردن این مشکل نبودند.

همزمان رئیس اداره حفاظت محیط زیست گچساران با بیان اینکه شیرابه حاصل از مدیریت نادرست پسماند منابع آب های زیر زمینی گچساران را تهدید می کند گفت: دفن غیراصولی زباله در شهر دوگنبدان طی سال‌های گذشته علاوه بر ایجاد مشکلات محیط زیست و تهدید سلامت شهروندان ، نارضایتی مردم را بدنبال داشته است.

در این خصوص پسماند و آلاینده ها رییس اداره حفاظت محیط زیست صومعه سرا گفت: مشاهدات اولیه نشان میدهد که تلف شدن ماهی‌های بومی ماسوله در رودخان صومعه سرا واقع در غرب گیلان بر اثر ورود فاضلاب بوده است.

مدیرکل حفاظت محیط‌ زیست نیز گفت: ۱۳۳ مورد اخطار به شهرداری‌ها و دهیاری ها برای مشکلات پیش‌آمده ناشی از رهاسازی زباله در طبیعت و دفع غیراصولی آن داده شد.

معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست کردستان هم از صدور ۸۰ اخطاریه زیست محیطی برای واحدهای تولیدی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی آلاینده استان در سال گذشته خبر داد.

شهر باباحیدر در شهرستان فارسان در چهارمحال و بختیاری نیز با مشکل عدم وجود محلی برای دفن صحیح و اصولی زباله‌های شهری و روستایی مواجه است و اخیرا شاهد رها شدن زباله‌ها درمناطق طبیعی و کوه‌های این شهر هستیم.

همزمان رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نظرآباد از پلمب یک واحد آلاینده هوا و خاک در این شهرستان خبر داد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان نیز شیوه دفن زباله در سایت پسماند شهرداری بندرعباس را غیراصولی دانست و گفت: روزانه حدود ۴۰۰ تن زباله وارد سایت پسماند بندرعباس می شود که بر اساس بررسی های کارشناسی حدود ۸۰۰ لیتر شیرابه از آن خارج و جاری می شود که در زمان بارندگی شیرابه‌ها به آبگیرها، رودخانه ها و دریا وارد می شود.

همچنین رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان همدان گفت: برای متصدیان واحدهای آلاینده آب، خاک، هوا و تخلیه کنندگان نخاله در حاشیه راه ها سال گذشته ۷۹ مورد اخطاریه صادر و ۳۲ واحد نیز به به مراجع قضایی معرفی شدند.

از دیگر اخبار محیط زیستی میتوان به هشدار کارشناسان درباره خطر استفاده از مالچ نفتی برای انسان و گونه‌های گیاهی و حیوانی اشاره کرد.

آنها با توجه به میزان بارندگی باران در خوزستان اراضی ماسه‌ای این استان را نیازمند مالچ پاشی نمی‌دانند و اعتقاد دارند با قرق می‌توان منطقه را ساماندهی کرد. این کارشناسان اعتقاد دارند تپه‌های ماسه‌ای را نمی‌توانند عامل ریزگردها بدانند و آن را یک اشتباه بزرگ برای توجیه مالچ پاشی عنوان می‌کنند.

مطالب مرتـبط

• آلودگی های نفتی، تهدیدی برای حیات خوزستان/ گزارش تصویری
• هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران
• هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران / آلودگی هوا در ۲۶ استان کشور
• هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران/تنش آبی در ۳۰۰ شهر کشور
• نگاهی به گزارشات محیط زیستی دو هفته اخیر در ایران؛ تهران در سال گذشته فقط ۲ روز هوای پاک داشت

برچسب ها: آلاینده های زیست محیطی آلودگی هوا پلنگ حیات وحش خرس قهوه ای خشکسالی شکارچی فرونشست قاچاق چوب محیط زیست

بدون نظر

نظر بگذارید