سازمان محیط‌ زیست: یکی از سه توله یوزپلنگ ایرانی تلف شد

دکتر بهرنگ اکرامی پزشک معتمد مرکز تکثیر یوز آسیایی روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت (۴ مه) در گفتگو با سایت رسمی سازمان حفاظت محیط‌ زیست از تلف شدن یکی از سه توله یوزپلنگ ایرانی، به دلیل ضعف و ناهنجاری مادرزادی ریه خبر داد. این یوزپلنگ ایرانی به نام "ایران" بامداد یکشنبه (۱۱ اردیبهشت) سه قلو زاییده بود.

به کانال دویچه وله فارسی در اینستاگرام بپیوندید

اکرامی گفت: «توله‌ تلف شده از زمان تولد ضعیف بوده و در چهار روز گذشته افزایش وزنی نداشت.»

او عنوان کرد بعد از کالبدشکافی علت تلف شدن "ناهنجاری مادرزادی ریه سمت چپ و چسبندگی ریه" تعیین شده است.

کاوه مدنی، معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست ایران، پیش‌تر در توییتی خبر داده بود که یوزپلنگ‌ها که با عمل سزارین به دنیا آمده‌اند، وضعیت خوبی دارند، اما هنوز با مادرشان معاشرت نکرده‌اند. او نوشته بود: «به نظر می‌رسد دو توله سالم‌تر هستند.»

بهرنگ اکرامی هم گفته است توله‌های دوم و سوم از زمان تولد افزایش وزن خوبی داشته‌اند و تیم اجرایی و علمی مرکز تکثیر یوز آسیایی بصورت شبانه روزی تمامی رفتارها و تغذیه توله یوزهای دوم و سوم و یوز ماده را بعد از جراحی رصد و پایش می‌کند.

به گفته مقامات مسئول کمتر از ۲۰ قلاده یوزپلنگ آسیایی در هفت استان سمنان، کرمان، یزد خراسان‌ رضوی، خراسان شمالی و جنوبی تا به امروز مشاهده‌ شده است. این مناطق زیستگاه اصلی یوز هستند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

علی سلاجقه، رئیس اداره محیط زیست ایران که قبلا خبر تولد سه توله یوزپلنگ را اعلام کرده بود، گفته است اداره محیط زیست امیدوار است بتواند با حفظ این توله‌ها جمعیت یوزپلنگ را در شرایط اسارت و سپس در شرایط نیمه اسارت افزایش دهد. نسل یوزپلنگ‌ آسیایی در حال انقراض است و این کار کمک بزرگی به حفظ ژن این گونه مهم است. 

• لینک مرتبط

  تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در حالی‌که یوزپلنگ آسیایی در نیمه قرن گذشته از اکثر زیستگاه‌های خود در آسیا محو شد، "کانون شکار ایران" در سال ۱۳۳۸ یوزپلگ را "حفاظت شده" اعلام کرد. این تصویر توسط بیژن دره شوری زیست‌شناس پیشکسوت در سال ۱۳۴۹ در منطقه "خوش ییلاق" گرفته شده است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  جنگال، مسن‌ترین یوزپلنگ دنیا

  یوزپلنگ به ندرت بیش از ۱۰ سال عمر می‌کند. "جنگال" نام یوز آسیایی است که بیش از ۱۰ سال عمر کرد. تصویر جنگال برای اولین‌بار در اکتبر ۲۰۰۱ به‌وسیله دوربین تله‌ای در منطقه نایبندان توسط جواد نجفی گرفته شد. تا سال ۲۰۱۱ حضور جنگال در این منطقه ثبت شد. زمانی که جنگال را مرده پیدا کردند هیچ جراحتی نداشت. تخمین زده می شود جنگال تا ۱۴ سال عمر کرد. جنگال به عنوان مسن‌ترین یوزپلنگ در دنیا شناخته شده است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در ۹ شهریور ۱۳۷۳ ماده یوزپلنگی که به همراه سه توله‌اش برای خوردن آب به نزدیکی شهر بافق آمده بودند مورد حمله چند فرد غیربومی با چوب و سنگ قرار گرفتند. در این ماجرا دو توله یوز کشته شدند. ماده یوز زخمی فرار کرد و تنها یک توله توسط محیط‌بانان نجات یافت که با نام ماریتا تا سال ۱۳۸۲ در پارک پردیسان تهران زندگی می‌کرد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  ´

  کوشکی یوزپلنگ آسیایی در اسارت است که در حصاری به وسعت ۱۲ هکتار در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت در ۱۰ کیلومتری شرق جاجرم در شرایط نیمه اسارت نگهداری می‌شود. فردی به نام کوشکی این یوزپلنگ را که در آن زمان یک توله بود به سازمان محیط زیست هدیه داد. او این یوزپلنگ را از سه چوپان که آن را شکار کرده و قصد کشتنش را داشتند خریداری کرده بود.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  کوشکی

  یوزهای آسیایی مینیاتورهای مناطق کویری ایران هستند که در یکی از دشوارترین شرایط آب و هوایی توانسته‌اند همچنان به بقای خود ادامه دهند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  دلبر

  دلبر توسط محیطبانان در منطقه توران در حالی پیدا شد که در میان گوسفندان یک چوپان بود. این پستاندار در حال حاضر در پناهگاهی در پارک ملی توران و در محیط بسته زندگی می‌کند زیرا مشخص نیست که بتواند دوباره به محیط وحش بازگردد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  اکثر مردم تعجب میکنند وقتی میفهمند که در خارج از آفریقا و در ایران یوزپلنگ وجود دارد و بیشتر متعجب خواهند شد وقتی که یوزپلنگ‌ها در کوه دیده می‌شوند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  پروژه حفاظت از یوز آسیایی

  از سال ۱۳۸۶ با ابتکار "انجمن یوزپلنگ ایرانی"، روز ۹ شهریور به عنوان روز ملی یوزپلنگ پیشنهاد شد و در سراسر جهان بزرگداشتی به مناسبت این روز برای حفظ یوزپلنگ برگزار می‌شود.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  ´

  بر اساس پژوهشی که از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸ در شمال شرقی ایران صورت گرفته، بیش از ۸۰ درصد غذای یوزها را علف‌خواران وحشی و کمتر از ۱۰ درصد غذای یوزها را پستانداران کوچک جثه تشکیل می‌دهند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  از ابتدای برنامه "پایش یوزپلنگ در ایران"، یک خانواده متشکل از یک یوز همراه با سه توله از تابستان ۱۳۹۱ در پناهگاه حیات‌وحش میاندشت شناسایی شدند که تنها خانواده از یوزها در سال ۱۳۹۱ بود که در کل ایران به صورت مستند حضور داشتند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز مادر همراه با سه توله‌اش

  بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که از سال ۱۳۸۰ تاکنون، حداقل ۷۵ یوزپلنگ در مناطق مختلف ایران به دنیا آمده‌اند که در ۳۲ خانواده مختلف بوده‌اند. به بیان دیگر، حداقل هر سال بطور متوسط ۶ تا ۷ توله یوزپلنگ در ایران به دنیا آمده‌اند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  مطالعات در شرق آفریقا نشان داده که از هر ۲۰ توله یوزپلنگی که در طبیعت به دنیا می‌آید، تنها یکی به سن ۱۸ ماهگی که زمان جدایی از مادر است، می‌رسد. بررسی‌ها در ایران اما نشان می‌دهد میزان بقای توله یوزها در ایران از آفریقا بیشتر است و درصد بالاتری از توله‌ها به سن بلوغ پا می‌گذارند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  دوربین تله‌ای (نشان داده شده در تصویر) بهترین و مفید‌ترین ابزار کمک برای درک بهتر از تعداد یوزپلنگ‌ها در ایران است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  در گذشته یوزپلنگ‌های آسیایی در سراسر خاورمیانه و آسیای مرکزی زندگی می‌کردند. امروزه از یوزپلنگ آسیایی تنها جمعیت کوچکی در ایران باقی مانده است. سریع‌ترین پستاندار روی زمین به سرعت به سمت آینده‌ای نامطمئن می‌دود، مگر آن‌که بشر آن را در این مسابقه‌ی بقا یاری دهد.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  زيستگاه‌های یوزپلنگ در ایران که طی يک دهه گذشته حضورشان در آن‌ها قطعی شده عبارتند از: قرخود و بهکده، مياندشت، خوش ييلاق، سفيدکوه آرسک، توران، درونه، کوير، عباس آباد، سياهکوه، نايبندان، دره انجير، آريز، بهاباد، بافق، کالمند، راور، رفسنجان.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  آرش

  پناهگاه حیات‌وحش نایبندان در خراسان جنوبی یکی از زیستگاه‌های اصلی یوز آسیایی در ایران است. در تابستان دمای هوا در این منطقه به ۵۰ درجه‌ی سانتیگراد می‌رسد. این یوزپلنگ که آرش نامگذاری شده، یکی از یوزپلنگ‌های شناسایی شده پناهگاه حیات‌وحش نایبندان است.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز آسیایی دارای قابلیت ویژه‌ای برای وفق دادن خود با شدت دمای آب و هوا است. یوز آسیایی از ۲۰ درجه زیر صفر در زمستان تا ۵۰ درجه بالای صفر در کویر ایران را در تابستان تحمل می‌کند. شاید ایران تنها کشوری است که می‌توان انتظار داشت در آن یوزپلنگ را در برف دید.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوزها در سن حدود ۱۸ ماهگی از مادر خود مستقل می‌شوند تا بتوانند گستره جدیدی برای خود بیابند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  جاده‌ها، عامل کشته شدن بيش از چهل درصد يوزهای کشته شده در ايران

  طی یک دهه اخیر در ایران، ۲۷ یوزپلنگ توسط عوامل انسانی مختلف از پا در آمده‌اند که حداقل ۱۱ مورد آن بر اثر برخورد با خودروهای عبوری بوده است. تا به حال یوزهای مختلفی در جاده‌های توران، بافق و دره انجیر قربانی تصادف با وسایل نقلیه شده‌‌اند. حداقل ۶ یوز تنها در جاده منطقه حفاظت شده کالمند، جاده یزد - بندرعباس در اثر تصادف با وسایل نقلیه عبوری کشته شده‌اند.

• تصاویر نادری از حیات یوزپلنگ ایرانی و خطر انقراض آن‌

  یوز ایرانی در معرض انقراض است. شکار بی رویه، تخریب زیستگاه‌ها و کاهش تنوع ژنتیکی تنها بخشی از مشکلات موجود البته عمده برای یوزپلنگ آسیایی باقی مانده در ایران است.

  نویسنده: حسین کرمانی