ماجرای قاچاق آرد؛ از بی توجهی به کشاورزی تا ارز ترجیحی

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، قاچاق آرد در کشور موضوع جدیدی نبوده و در سالیان گذشته نیز مباحثی در این خصوص مطرح شده است با این وجود نکته اصلی به عدم حل این معضل بزرگ مربوط بوده که تدبیری در این زمینه صورت نگرفته است.

رصد اخبار مربوط به سال ۱۳۹۸ بیانگر این نکته است که در شهر‌های مرزی کشور محوله‌های متعددی از ارد قاچاق توسط مامورین انتظامی کشور کشف شده است به گونه‌ای که فقط در یک فقره ۳ تن آرد قاچاق در یکی از شهر‌های مرزی کشور کشف شده بود.

صورت مسئله مربوط به قاچاق آرد از ایران مربوط به سال جاری و حتی سال‌های اخیر نبوده و حتی در سال ۱۳۹۱ نیز شاهد قاچاق آن به کشور‌های دیگر بوده ایم و با وجود گذشت بیش از ده سال از این مشکل، هنوز معضل قاچاق برطرف نشده است.

بررسی‌ها حکایت از این دارد که میزان مصرف گندم در کشور حدود ۱۳ میلیون تن بوده که از میان حدود ۵ میلیون تن در کشور توسط دولت از کشاورزان خریداری شده و مابقی باید از مجاری رسمی وارد کشور شود.

از سوی دیگر سرانه مصرف گندم برای هر ایرانی ۱۶۵ کیلوگرم است که این رقم برای نان حدود ۱۱۰ کیلوگرم است، جالب اینجاست مسئولین دولت گذشته که علاقه‌ای به حضور در جلسات ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز نداشتند، قاچاق در حوزه آرد را کم اهمیت عنوان کرده بودند.

اسماعیل اسفندیاری به عنوان مشاور وزیر کشاورزی در خرداد ۱۳۹۸ از عدم نگرانی قاچاق آرد خبر داده بود، از سوی دیگر ایشان میزان تولید گندم در کشور را ۱۴ میلیون تن عنوان کرده بود. حال این مقام مسئول در دولت گذشته چگونه می‌تواند قاچاق دو میلیون تنی گندم از کشور را شرح دهد.
عجیب اینجاست که محمد حسن جلالی، مدیر کل هماهنگی و نظارت آرد از عملیاتی شدن سامانه ستاد مبارزه با قاچاق خبر داده است. وی در این خصوص گفت: ستاد مبارزه با قاچاق سامانه‌ای از ما می‌خواهد که تمامی موارد حوزه آرد و نان را در آن نظارت کند که از ۲۵ دی سال گذشته این سامانه عملیاتی شده و در طی جلسات مختلف مشخص کرد که در بخش گندم مشکلاتی وجود دارد.

نکته‌ مغفول مانده این بوده که وقتی سامانه‌ها امکان بررسی محصول و تبادل اطلاعات را نداشته باشند علنا کارایی نداشته و امکان کنترل فراهم نخواهد بود.

از سوی دیگر باید این اصل مورد توجه قرار گیرد که ضمانت اجرایی برای برخورد با متخلفان چیست؟ آنچه مشخص است تخلفات مربوط به قاچاق جرایم سنگین نداشته و همین امر سبب ترغیب مجدد متخلفین شده است.

کاهش تولید گندم در کشور

کشاورزی ایران در سایه کم توجهی به آن به سمت و سویی حرکت کرده که میزان تولید گندم در کشور با افت ۳۰ درصدی مواجه‌شده‌است. آنچه مشخص است تدبیر دولت تدبیر و امید، فلج شدن بخش‌های اقتصادی کشور بوده است چرا که چنین خیانت بزرگی قابل تفسیر نیست.

از طرف دیگر در دولت‌های گذشته بحث خودکفایی گندم مطرح شده بود این در حالی است که در بخش کشاورزی آمار درستی از سطح زیر کشت، تولید، صادرات و حتی مقدار مورد نیاز واردات در محصولات مختلف کشاورزی به ویژه گندم وجود ندارد و تا به امروز نیز اقدامی برای دسته بندی صحیح اطلاعات در این حوزه صورت نگرفته است.

نتیجه عدم توجه صحیح به تولید، نابودی کشاورزی و در نتیجه واردات گندم به کشور بوده است، وارداتی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی صورت گرفته و به علت ارزان‌تر بودن قیمت آرد در ایران نسبت به سایر کشورها، سودجویان را ترغیب کرده تا آرد را از مسیر‌های مختلف تهیه نمایند.

این در حالی است که با یک رصد دقیق در حوزه زنجیره تامین میزان دقیق مصرف آرد در کشور قابل پیگیری بوده و با همین راه حل هدر رفت منابع از کشور صورت نمی‌گرفت.

قاچاق در حالِ حاضرِ کشور نتیجه مدیریت ده ساله برخی از افراد است که با ترک فعل‌های خود کشور را درگیر چنین مسئله بزرگی نموده اند، در صورت عدم برخورد قوه قضائیه با این ترک فعل‌ها باید انتظار قاچاق در سایر محصولات کشاورزی را نیز داشت.