انتخابات لبنان؛ حزب‌الله به جنگ می‌رود
بی بی سی فارسی
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورميانه بی‌بی‌سی، بیروت
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
خیابان امام خمینى بیروت این روزها پر شده از پوسترهاى بزرگ انتخاباتى حزب‌الله لبنان. این یکى از مسیرهاى اصلى است که شما را از فرودگاه بین‌المللى رفیق حریرى به مرکز شهر مى‌رساند. خیابانى که مثل بیشتر نواحى اطراف فرودگاه در سیطره حزب‌الله است. تا همین چندى پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایى با تصاویر قاسم سلیمانى، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدى مهندس فرمانده ارشد حشد شعبى عراق که در حمله پهپادى آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایى با زمینه سیاه رنگ و نوشته‌اى به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنى "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهاى تبلیغاتى زرد و سفید داده‌اند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمه‌اش مى شود" مى‌مانیم، حمایت مى‌کنیم و مى‌سازیم". شعارى که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
توضیح تصویر،مسير بعلبك پر است از پرچم‌هاى انتخاباتى حزب الله با شعار "مى‌مانيم، حمايت مى‌كنيم و مى‌سازيم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطى براى انتخابات آماده مى‌شود که که فراتر از همیشه با فشارهاى داخلى و خارجى مواجه است، به خصوص در افکار عمومى کشور. نگاه‌ها به گروهى که سال‌ها براى بخش چشمگیرى از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگى در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضاى کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلى که چهار سال پیش بود فرق مى‌کند. در آن دوره حزب‌الله و هم‌پیمانانش مجموعا ٧١ کرسى از ١٢٨ صندلى مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند. این بار راه چندان براى رسیدن به چنین "پیروزى" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
توضیح تصویر،مراسم روز قدس در سالن شهداى ضاحيه، منطقه تحت كنترل حزب الله در حومه بيروت
در سالن شهداى ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزب‌الله در حومه بیروت جاى سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهى از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهاى حسن نصرالله، آیت‌الله على خامنه‌اى رهبر جمهورى اسلامى ایران، و قاسم سلیمانى و فرماندهان دیگر حزب‌الله که در جنگ‌هاى مختلف کشته شده‌اند. مراسم براى روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتى است. بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شال‌گردن‌هایى زرد رنگ با علامت و شعار حزب‌الله انداخته‌اند. در دست خیلی‌ها مى‌شود برگه‌هاى تبلیغاتى این گروه براى انتخابات را هم دید.
انتخابات لبنان؛ انقلاب در راه پارلمان
یکى از زنان که خودش را "ام شهید على" (مادر شهیدعلى) معرفى مى کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گوید که او و خانواده‌اش و خیلی‌هاى دیگر در این منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى‌کنند. "محور مقاومت در همه جنگ‌ها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز مى‌شود." او بر روى شال‌گردنش، سه گل سینه با عکس آیت‌الله خامنه‌اى، قاسم سلیمانى و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید على خامنه‌اى نمى‌گذارند مقاومت شکست بخورد."
توضیح تصویر،يكى از زنان طرفدار حزب الله كه خودش را "ام شهيد على" (مادر شهيد على) معرفى مى‌كند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گويد كه او و خانواده‌اش و خيلی‌هاى ديگر در اين منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى كنند
ام على مشابه حرفى را مى زند که حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله در سخنرانی‌هاى هفته هاى اخیرش تکرارکرده. از جمله در روز قدس و تجمع‌هاى انتخاباتى روزهاى گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانى نامعلوم سخنرانى مى‌کند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسى" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزى سیاسى تکمیل کننده غلبه نظامى بر دشمن شود."
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستشیرازه«شیرازه» پادکستی درباره کتاب‌ها است که سام فرزانه تهیه می‌کند
پادکست
پایان پادکست
اشاره آقاى نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولاى است. جنگى که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب‌الله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانى سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید. بر اساس آن قطعنامه حزب‌الله اندکى از مرز بین دو کشور عقب نشینى کرد و جایش را به نیروهاى حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهاى اسرائیلى نیز از مناطقى که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکى دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروه‌هاى شبه نظامى لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروى مسلح کشور شناخته شود. به نام حزب‌الله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزى محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابت‌هاى انتخاباتى مساله سلاح حزب‌الله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفته‌ها پیش در بسیارى از نقاط بیروت، اتوبان‌ها، جاده‌هاى بین شهرى و بعضى شهرهاى دیگر لبنان بیلبوردهایى سر بر آورده‌اند که گروه‌هاى شبه نظامى را هدف قرار داده‌اند.
گرچه در تابلوها اسمى از حزب‌الله برده نشده، همه مى‌دانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروه‌هاى مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم براى لبنان) که تابلویشان در جاى جاى کشور به چشم مى خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت مى‌کنند. بر ضدشان راى بده".
توضیح تصویر،از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسيحى "نيروهاى لبنانى" يا قوات است. روى اين تابلو متعلق به اين گروه نوشته شده "تسليم سلاح نمى‌شويم"
"سوا لبنان" را بها حریرى سیاستمدار سنى و از منتقدان سرسخت حزب‌الله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریرى، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریرى است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزب‌الله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش مى‌داند.
یکى دیگر از گروه‌هایى که برای خلع سلاح این گروه مبارزه مى‌کند، حزب "نیروهاى لبنانى" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحى راستگرا که خود زمانى از گروه‌هاى شبه نظامى دوران جنگ داخلى بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است. تابلوهاى قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمى‌شویم." این‌روزها در گوشه و کنار لبنان دیده مى‌شود.
اما این فقط احزاب و شخصیت‌هاى شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروى مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال برده‌اند. بیشتر نامزدهاى مستقل و بخصوص کاندیداهاى برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتى سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپین‌هایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کرده‌اند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزب‌الله مى‌گوید با اینکه فشار بر حزب‌الله براى زمین گذاشتن سلاح سال‌هاست در جریان است، مخالفت‌ها به این شکل تقریبا بى‌سابقه است: "یکى از دلایل اصلى که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه مى‌کند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشترى گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهى شده‌اند و باید سازماندهى شده هم با آنها مقابله کرد."
توضیح تصویر،در مراسم روز قدس بعضى كودكان با لباس رزمى و سلاح اسباب بازى بودند. خانواده‌هايشان مى‌گفتند نه خودشان و نه بچه‌هايشان "محور مقاومت" را ترك نخواهند كرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضى بچه‌ها اسلحه‌هاى اسباب بازى در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران مى‌خواهند از بچه‌ها با لباس نظامى و اسلحه عکس بگیرند. پدر یکى از بچه‌ها با هیجان مى‌گوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، مى‌ایستیم. هم خودمان و هم بچه‌هایمان. سر صندوق هم این را نشان مى‌دهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزب‌الله شاید این مخالفت‌ها را از چشم کشورهاى "دشمن" ببینند اما کسانى مثل سمیر مکرم، فعال مدنى، معتقدند این گروه خودش به پاى خودش شلیک کرده بخصوص وقتى مقامات و چهره‌هاى شناخته شده این گروه به طور علنى شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩. "آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالى بود که آن اعتراض‌ها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادى و معیشتى بود و ربطى به خارج نداشت. حزب‌الله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجه‌اش را مى‌بیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهاى دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهاى ضد حزب‌الله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانى که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادى از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیارى از معترضان حزب‌الله و طرفدارانش را در کنار نیروهاى امنیتى متهم به حمله به این کشتار کردند. حزب‌الله این اتهام‌ها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتى طراحى شده از سوى آمریکا و اسراییل" خوانده است.
توضیح تصویر،شعارهاى ضد ايران در وسط شهر بيروت. بعضى مخالفان حزب الله مى‌گويند لبنان در اشغال ايران است
سمیر به این اشاره مى‌کند که در زمان تظاهرات خیلى از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانى که با دیدن این برخوردها حزب‌الله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکى از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانى از طرفداران پر و پا قرص حزب‌الله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسی‌هایش در دانشگاه به میدان رفته. او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهاى امنیتى در فرانسه زندگى مى‌کند، مى‌گوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزى است که حزب‌الله را نگران کرده. این بار مى‌بینیم که جوان‌هاى شیعه مقابل این گروه ایستاده‌اند و حتى نامزد انتخابات شده‌اند یا به وضوح از نامزدهاى دیگر حمایت مى‌کنند. چنین چیزى به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزب‌الله نیست"
دیمه ابو دیه یکى از چهره‌هایى است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژه‌اى که دارد. براى دیدار با او به زحله آمده ام. بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحى هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل مى دهند. طایفه ابو دیه از خاندان‌هاى معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشى از آنها رابطه اى تنگاتنگ با حزب‌الله دارند و این گروه بر رایشان حساب مى کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکى از نامزدهاى انتخاباتى "قوات لبنانى" در منطقه براى تنها کرسى شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحى از مخالفان سرسخت حزب‌الله است. با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلى یکى ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعى هم‌پیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایى از ادیان مختلف جاى داده. "من و هم نسل‌هاى من دنبال چیزى فراتر از طایفه هستیم. براى من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشترى دارد. بعضی‌ها نمى‌خواهند صداى ما شنیده شود. مى‌خواهند لبنان تقسیم شده و طایفه‌اى بماند و زن‌ها هم کلا دیده نشوند و بچه‌هایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
توضیح تصویر،ديمه ابو ديه و همسرش على ياغى. ديمه يكى از نامزدهاى شيعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنى جا نداده است. مقامات این گروه گفته‌اند که نمایندگى پارلمان با توجه به مراوداتى که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغ‌التحصیل حقوق است در زحله گروهى را راه انداخته براى کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالى پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتى آسان نبوده. بخشى از طایفه او همان روزهاى اول اعلام نامزدى بیانیه اى صادر کردند و گفتند که دیمه ربطى به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکى از سایت‌هاى نزدیک به حزب‌الله منتشر شد. دیمه مى‌گوید خانواده‌اش تحت فشار قرار گرفته‌اند و همه با صدور چنین بیانیه‌اى موافق نبوده‌اند:"این را براى اولین بار مى‌گویم. بخشى از خانواده هاى طایفه ما بعد از اعلام نامزدى من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیه‌اى که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روى آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهین‌ها و تهدیدهاى زیادى در شبکه هاى اجتماعى مواجه شده که بعضى تصاویر و توهین‌هاى جنسى بوده و بعضى عکس تفنگ و بمب. "مى خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتى فکر مى کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر مى‌شود. من مى‌خواهم بچه‌ها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعى در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." مى‌گویم حزب‌الله مى‌گوید سلاحش شرعى است و براى مقاومت، بلافاصله مى‌گوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جاى دیگر لازم است. مقاومت براى درست کردن بیمارستانى که نداریم. مقاومت براى آوردن برقى که نداریم. مقاومت براى خدمات پیش‌‌پا افتاده‌اى که از آن محرومیم."
همسر دیمه على که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را مى شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزب‌الله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامى آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." على هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزب‌الله است. معبد ژوپیتر یکى از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخى رومی‌ها در این شهر قرار دارد. على مى گوید به رغم این جاذبه نادر توریستى رفتارهاى حزب‌الله باعث شده خیلى توریست‌هاى خارجى از رفتن به این شهر و حتى از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدوارى مى‌کند که با رفتن کسانى مثل دیمه به مجلس دیدگاه‌ها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزب‌الله در قلب حزب‌الله"
توضیح تصویر،جاده‌اى كه ايران سال‌ها پيش در دره بقاع بازسازى كرده
از دیمه و على خداحافظى مى کنم و راهى بعلبک مى شوم. برخلاف جاده پر دست‌انداز و ناهموار بیروت به زحله، راهى که ما را به سوى بعلبک مى‌برد صیقلى و هموار است. این بخش بزرگراه را سال‌ها پیش ایران ساخته و حزب‌الله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانى از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگى از آقاى خامنه‌اى نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیت‌الله خمینى. در مسیر تابلوهاى قدیمى آبى رنگ کوچکى دیده مى شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچم‌هاى زرد رنگ حزب‌الله با شعارهاى تبلیغاتى و پوستر نامزدهاى حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهاى مخالف شنیده مى‌شود.
توضیح تصویر،شيخ عباس جوهری مى گويد زمانى دنباله رو آقاى خمينى بوده اما اكنون مرجع تقليدش آيت الله سيستانى است. او از نامزدهاى شيعه مخالف حزب‌الله است كه در بعلبك منطقه تحت كنترل وارد رقابت شده
من براى گفتگو با شیخ عباس جوهرى از دیگر چهره هاى جنجالى شیعه در این انتخابات آمده ام. آقاى جوهرى معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگى را بیست سال پیش در قم گذرانده. مى گوید زمانى به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقاى خمینى اما دیدن "کجروی‌ها" از سال‌ها قبل آیت الله على سیستانى را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستى به نام "بناء دولت" را رهبرى مى کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرست‌هاى مستقل دیگر هم حمایت مى‌کند. مخالفتش با حزب‌الله اما به سال‌ها پیش برمى گردد. آقاى جوهرى از حامیان شیخ صُبحى طُفیلى است، از اعضاى اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزب‌الله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزب‌الله شرکت کرده ام. در آن سال‌ها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلی‌ها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزى آن سال‌ها استفاده مى‌کند در حالى که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزب‌الله به سوریه دیگر براى مقاومت نبود و جنبه هاى دیگر داشت و قدرت طلبى منطقه‌اى به نفع کشورى دیگرى بود."
آقاى جوهرى به این اشاره مى‌کند که سال‌هاست حزب الله "خط آبى" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنى پذیرش اسرائیل تعبیر مى کند. خط آبى مرزى تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزب‌الله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندی‌هاى جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد. "خیلى از شیعه ها این را الان خوب درک کرده‌اند و از شنیدن شعارها با ادعاى مقاومت سیر شده‌اند. امروز کشور در بحران اقتصادى غوطه‌ور است. حزب‌الله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمان‌هاى دولتى نقش داشته. مردم این را مى‌بینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلى از جوان‌هاى شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزب‌الله نشان دادند که مى‌فهمند عاملان این وضع چه کسانى هستند."
با این حال آقاى جوهرى تاکید مى‌کند که حزب‌الله همچنان قوی‌ترین حزب شیعه و حتى قوى‌ترین حزب موجود در صحنه سیاسى لبنان است. "شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سى درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجی‌هایى هم که ما و دیگران انجام داده‌اند این را نشان مى‌دهند اما واقعیت این است که آن بیست سى درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزب‌الله را با پاروزنان قوى تشبیه مى‌کند که کشتى این گروه را همیشه در هر موقعیتى به ساحل امن رسانده‌اند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قوی‌تر از بقیه باشد.
وقتى از آقاى جوهرى درباره نگاه او و هم‌پیمانانش درباره ایران مى‌پرسم مى‌گوید:"ما به عنوان نامزدهاى دموکرات واقعا مى خواهیم رابطه خوبى با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسى آنها استفاده کنیم اما مى خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضى دیدگاه‌هاى "اصلاح طلب" در ایران مى خواند در آخر مصاحبه مى خندد و مى‌گوید حسن نصرالله قاسم سلیمانى را به لبنان آورد و من و خیلى از ماها مى خواهیم موسیقى ایرانى، فرش و هنر ایرانى را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثورى" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
توضیح تصویر،تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
در این میان کمپین‌هاى نزدیک انتخابات علیه حزب‌الله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پاى ایران را هم گرفته است. بر دیوارهاى وسط شهر بیروت و بعضى از شهرهاى دیگر این روزها شعارهاى "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنى "ایران بیرون مى ود و بیروت آزاد مى‌ماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپرى قرمز رنگ نوشته شده. حتى در کوچه پس کوچه ها هم مى توان این شعارها را دید.
یکى از نویسندگان آنها که جوانى ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانی‌هاى امنیتى خواسته نامش فاش نشود، مى‌گوید یکى از هدف‌هایشان این است که به لبنانی‌ها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند. "این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزب‌الله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران مى‌افتد."
در ماه‌هاى اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که مى‌شود "اشغالگرى ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانى داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکى از معروف‌ترین نامزدهایى است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزب‌الله و ایران نمى‌توانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهاى عربى منطقه مشکل پیدا مى‌کنیم. ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا براى همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزب‌الله و تا جاى ممکن مانع راى دادن به این گروه شویم."
توضیح تصویر،روى اين بيلبورد نوشته شده:"با سلاح تهديدت مى‌كنند. برضدشان راى بده."
رجینا قنطره وکیل و نویسنده و از منتقدان حزب‌الله مى گوید با اینکه این جنبش مخالف ایران به این شکل فعلا خیلى بزرگ نیست اما مى‌تواند در افکار عمومى تاثیرگذار باشد. "خیلی‌ها هنوز مى‌ترسند که به وضوح با نفوذ ایران مخالفت کنند اما در این انتخابات مى‌بینیم که صداها بلندتر از قبل شده و این خودش دست‌آورد است."
وقتى در سالن مراسم روز قدس از بعضى از جوانان حاضر نظرشان را درباره این شعارهاى دم انتخابات علیه ایران مى پرسم فریاد مى‌زنند:"ایران اصل است. جانمان فداى ایران. ایران ما را رها نکرده ما هم ایران را رها نمى‌کنیم."
یکى از آنها که خود را مریم معرفى مى کند به دیدارهاى اخیر سفیر عربستان سعودى در لبنان با بعضى از نامزدهاى انتخاباتى اشاره مى کند و مى‌گوید:"چطور است که وقتى سفیر یک کشور رسما حمایتش از چند نامزد را نشان مى دهد کسى اعتراض نمى‌کند یا وقتى با کوچکترین مخالفتى در لبنان بار و بنه جمع مى‌کند و تهدید مى‌کند و مى‌رود کسى حرف از اشغالگرى عربستان نمى‌زند؟"
اشاره مریم به اتفاقات چند ماه پیش است. زمانى که سفیر عربستان و چند کشور خلیج فارس دیگر در اعتراض به حرف‌هاى جورج قرداحى وزیر اطلاع‌رسانى سابق درباره جنگ یمن لبنان را ترک کردند.
آقاى قرداحى در مصاحبه‌اى اقدامات عربستان و امارات را "تجاوزکارانه" توصیف کرده بود. ولید بخار ىسفیر عربستان به تازگى به بیروت برگشته و دیدارهایش با بعضى کاندیداهاى انتخابات و مفتى سنی‌ها جنجالى شده آنقدر که این روزها هشتگ "الاحتلال الایرانى" و "السفیر السعودى" همزمان در لبنان داغ مى‌شوند. "مهم نیست ما را عامل ایران بخوانند. بیایند ثابت کنند آنها عامل عربستان و اسرائیل نیستند که دشمن لبنانند."
شاید به نظر این کمپین‌ها خیلى براى حزب‌الله و طرفدارانش مهم نباشد اما این گروه با چالش‌هاى جدید دیگرى مواجه است که مى‌تواند بر آرای صندوقش تاثیر کند.
سایه بحران اقتصادى و انفجار بر سر حزب‌الله
توضیح تصویر،عكس از زمان انفجار بيروت. حزب الله و جنبش امل با ادامه تحقيقات درباره اين انفجار توسط قاضى بيطار مخالفت كردند. بعضى مى‌گويند اين در انتخابات روز يكشنبه به ضرر حزب الله خواهد شد
در یکى از خیابان‌هاى اصلى ضاحیه به صف طولانى برمى‌خورم. جویا که مى‌شوم مى گویند براى دریافت آذوقه اى آمده اند که حزب الله براى ساکنان منطقه فراهم مى کند. لبنان شدیدترین بحران اقتصادى‌اش را از زمان جنگ داخلى پانزده ساله (١٩٧٥-١٩٩٠) تجربه مى کند. بانک مرکزى این کشور از پرداخت بدهی‌هاى سنگین بین‌المللى بازمانده و لیره لبنانى در دو سال و نیم گذشته بیش از ٩٠ درصد ارزشش را در برابر دلار از دست داده. براى خروج از این اوضاع لبنان به وام هنگفت خارجى نیاز دارد و مدتهاست که براى گرفتن آن دست به دامن صندوق بین‌المللى پول، آمریکا و فرانسه شده. اما همه آنها شل کردن سر کیسه را منوط به انجام اصلاحات در ساختار اقتصادى و سیاسى کرده‌اند. بخشى از این اصلاحات کم کردن نفوذ حزب‌الله در دولت و سازمان‌هاى دولتى است چیزى که به نظر نمى‌رسد میسر شود. لورین کاتوزیان، تحلیلگر سیاسى معتقد است این وضعیت مى تواند بر راى همپیمانان مسیحى و دیگر متحدان این گروه تاثیر بگذارد.
"حامیان اصلى حزب‌الله که غالبا از جامعه شیعه هستند از کمکهاى مالى این گروه برخوردارند. حقوق کارکنان حزب‌الله به دلار است. جدا از این ممکن است آنها به طور سنتى یا با همان اعتقاد به مقاومت راى بدهند اما براى راى‌دهندگان به متحدان حزب الله وضع فرق مى کند. هر چند یک گروه به تنهایى مسبب این وضع اقتصادى نیست اما همین که فکر کنى گروهى مسیر تنها راه حل موجود را سد کرده، این احتمالا بر رایت اثر مى‌کند مخصوصا اگر رابطه اعتقادى نداشته باشى."
البته این فقط حزب‌الله نیست که به حامیانش کمک مالى و غذایى مى‌رساند. اما به گفته خانم کاتوزیان حمایت‌هاى این گروه به خاطر داشتن منابع مالى وسیع‌تر و "دلارهاى ایرانى" راحت تر توانسته از پس بحران بر بیاید. وقتى کشور با کمبود شدید سوخت مواجه شد و صف‌هاى کیلومترى جلوى پمپ بنزین‌ها تشکیل شد، این حزب‌الله بود که با بوق و کرنا نفت کوره ایرانى را از طریق سوریه وارد لبنان کرد. سوختى که بخشى از آن به گفته این گروه در اختیار بیمارستان‌ها و ادارات قرار گرفت و بخشى دیگر به "مردم نیازمند". راه حلى که مقطعى بود و عمرش کوتاه اما دست کم به نظر بعضى از حامیان حزب‌الله مثل ابو حسین "غلبه برتحریم هاى نفتى آمریکا علیه ایران بود و نشانه‌اى از اینکه در نهایت این گروه براى مردم خودش راه حل پیدا مى‌کند."
با ابو حسین در حالى صحبت کردم که آن روز داشت براى "فطریه" پول جمع مى کرد. ٣٠ هزار لیر لبنانى که بر اساس دلار روز مى‌شد چیزى حدود یک دلار و پانزده سنت. بر روى دکه کوچکش دور میدان عکس آیت‌الله خمینى بود و صندوقش متعلق به "کمیته امداد امام". او که خودش را با اسم مستعار معرفى مى‌کند و اجازه نمى دهد عکس بگیرم مى گوید:"فکر نکن اینجا دلار ریخته. اما سید حسن و ایران همیشه نشان داده‌اند که ملت لبنان را تنها نمى‌گذارند. ما براى دلار راى نمى‌دهیم براى مقاومت راى مى‌دهیم."
با این حال اوضاع اقتصادى صداى متحدان حزب‌الله را هم درآورده. چندى پیش نبیه برى رهبر حزب شیعه جنبش امل و رییس مجلس که متحد اصلى حزب‌الله در انتخابات است، لبنان را به کشتى "تایتانیک دم غرق شدن" تشبیه کرد و هشدار داد اگر راه حلى پیدا نشود همه غرق خواهند شد.
در این میان سایه انفجار بیروت هم بر سر حزب‌الله و جنبش امل سنگینى مى کند. فاجعه دو سال پیش در بندر این شهر در اثر منفجر شدن حدود ٢٧٥٩ تن نیترات آمونیوم رخ داد که مدتها در آنجا انبار شده بود. بیش از ٢٠٠ نفر کشته شدند و تقریبا دو سوم خانه هاى بیروت آسیب جدى دیدند. انگشت اتهام به سوى حزب‌الله نشانه رفت. هرچند این گروه ارتباط با این انفجار و محموله نیترات آمونیوم را تکذیب کرده، مخالفتش با روند تحقیق بسیارى از لبنانی ها را به خشم آورده.
همین چند ماه پیش وقتى طارق بیطار، قاضى پرونده دستور بازداشت یکى از وزراى عضو جنبش امل را صادر کرد، طرفداران حزب‌الله و امل در منطقه عین الرمانه بیروت با اسلحه‌هایشان لشکرکشى کردند که به درگیرى چند ساعته میان آنها و اعضاى حزب قوات انجامید. در پى این اتفاق آقاى بیطار از پیگیرى پرونده برکنار شد. شیخ جوهرى براین باور است که این یکى از بزرگترین اشتباه هاى حزب‌الله بود که نه فقط بر راى دهندگان مسیحى و سنى که حتى بر بخشى از طرفداران او در مناطق شیعه هم اثر منفى خواهد داشت:"حزب‌الله و امل در چشم مردم الان جلوى عدالت را گرفته‌اند. در انفجار فقط مسیحى و سنى یا مخالف حزب الله کشته نشد. خانواده‌هاى شیعه بسیارى که به طور سنتى حامى این گروه و امل بودند هم کشته شدند. خیلی‌هایشان را مى‌شناسم و مى‌دانم نمى‌توانند رفتار این دو را در روند پرونده هضم کنند."
با این حال تصور و برداشت کلى کسانى که در این گزارش با آنها صحبت کرده‌ام آن است که به رغم همه این معضلات براى حزب‌الله، این گروه هنوز شانس خوبى براى در دست گرفتن قدرت در پارلمان به همراه بعضى متحدانش دارد به خصوص که در این انتخابات سنی‌ها رهبرى مثل قبل ندارند.
شانس حزب‌الله؛ رقیب اصلى در میدان نیست
توضیح تصویر،طرابلس لبنان غالبا سنى‌نشين است اما اين بار مهمترين حزب سنى به رهبرى سعد حريرى در ميدان نيست و بعضى مى‌گويند اين نفوذ حزب الله در اين مناطق را بيشتر مى‌كند
در خیابان دمشق شهر طرابلس در شمال لبنان، یک طرف مى شود تابلوهاى تبلیغاتى حزب الله را دید و طرف دیگر نامزدهاى سنى. شهر با همین خیابان به دو محله غالبا سنى نشین باب تبانه و شیعه و علوى‌نشین جبل محسن تقسیم شده. با اینکه بیشتر جمعیت طرابلس سنى مذهبند و بطور سنتى احزاب سنى در آن قدرت نفوذ بیشترى دارند، پوستر تبلیغاتى نامزدهاى شیعه انگار بیشتر به چشم مى‌خورند.
عبدالله رحمان هنرمند و فعال مدنى دلیلش را این طور توضیح مى‌دهد:"ما به حضور قوى حزب مستقبل و حریری‌ها عادت کرده بودیم. حالا یکباره انگار بى‌کس و کار شده‌ایم." چند ماه پیش از انتخابات سعدحریرى نخست وزیر سابق و رهبر حزب سنى مستقبل یا آینده اعلام کرد که در این انتخابات شرکت نخواهد کرد. عبدالرحمان مى‌گوید بسیارى مثل او در این شهر و مناطق سنى نشین دیگر عصبانى هستند. "سعد کشور را داد دست حزب‌الله. داریم مى‌بینیم که این گروه حتى اینجا دارد نفوذ بیشترى پیدا مى‌کند بخصوص در این اوضاع بى‌پولى آنها دارند خلا را پر مى کنند."
بندر طرابلس فقیرترین شهر لبنان است و در زمان اوج بحران سوریه محل درگیرى هاى مسلحانه طولانى بین مخالفان بشار اسد و طرفدارانش. دیوارهاى بیرونى دو محله باب تبانه و جبل محسن هنوز در اثر شلیک گلوله و خمپاره از دو طرف سوراخ سوراخ است.
توضیح تصویر،ديوارهاى بيرونى دو محله باب تبانه و جبل محسن هنوز در اثر شليك گلوله و خمپاره از دو طرف سوراخ سوراخ است
عمر که آن روزها را به یاد دارد مى‌گوید بعضى ازهم محلی هایش در باب تبانه ممکن است به حزب‌الله و گروه‌هاى نزدیک به آن راى بدهند چرا که مى توانند از پشتیبانى آنها برخوردار شوند. "صادقانه بگویم خیلى از ماها بخاطر فقر با پنجاه دلار حاضر بودیم به هم شلیک کنیم. الان که وضع بدتر هم شده و کسى از احزاب سنى از ما به درستى حمایت نمى‌کند خب طبیعى است که دنبال کمک باشیم." او تاکید می‌کند که قصد راى دادن ندارد اما مى‌تواند تصور کند که این بارجبهه مقابل باب تبانه نماینده بیشترى در پارلمان داشته باشد.
حسن نصرالله گفته که او و متحدانش به دنبال اکثریت مطلق یعنى دو سوم مجلس نیستند اما سعی شان را خواهند کرد که حداکثر کرسی‌ها را به دست بیاورند. به نظر دبیر کل حزب‌الله هم با توجه به شرایط مطمئن نیست که همه چیز بر وفق مرادش باشد و مثل سال ٢٠١٨ "پیروز" انتخابات شوند.
این هفته آقاى نصرالله تقریبا هر روز در کمپین‌هاى انتخاباتى سخنرانى کرده. کمپین‌هایى که با حضور چشمگیر طرفداران این گروه در شهرهاى مختلف برگزار شده. از بیروت گرفته تا بعلبک. در همه پیام‌ها او ازطرفدارانش خواسته آماده نبرد شوند و با راى "دشمنان را شکست دهند". این در حالیست که بعضى از ناظران نزدیک به این حزب مثل فیصل عبداستار نگرانند تجربه انتخابات عراق اینجا هم تکرار شود.
توضیح تصویر،حسن نصرالله در آستانه انتخابات چندين بار تلویزیونی سخنرانى كرده و از حاميانش خواسته با شركت در انتخابات "پيروزى سال ٢٠٠٦ عليه اسرائيل" را با پيروزى سياسى تكميل كنند
درانتخابات هفت ماه پیش این کشور گروه‌هاى شیعه نزدیک به ایران شکست خوردند و گروه دیگر به رهبرى مقتدا صدر روحانى شیعه پیروزى را از آن خود کردند. این نگرانى به نوع دیگر در مخالفان حزب‌الله هم هست. سمیر مکرم به این اشاره مى‌کند که بعد از هفت ماه عراق هنوز در بن‌بست سیاسى است و دولتى تشکیل نشده چرا که گروه‌هاى نزدیک به ایران "شکست" را نپذیرفته‌اند.
"اینجا هم اگر حزب‌الله و متحدانش ببازند ما احتمالا با همان وضع یا حتى بدترش روبرو شویم. منظورم درگیرى مسلحانه است. به هر حال حزب‌الله این انتخابات را یک جنگ مى‌بیند."
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورميانه بی‌بی‌سی، بیروت
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
خیابان امام خمینى بیروت این روزها پر شده از پوسترهاى بزرگ انتخاباتى حزب‌الله لبنان. این یکى از مسیرهاى اصلى است که شما را از فرودگاه بین‌المللى رفیق حریرى به مرکز شهر مى‌رساند. خیابانى که مثل بیشتر نواحى اطراف فرودگاه در سیطره حزب‌الله است. تا همین چندى پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایى با تصاویر قاسم سلیمانى، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدى مهندس فرمانده ارشد حشد شعبى عراق که در حمله پهپادى آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایى با زمینه سیاه رنگ و نوشته‌اى به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنى "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهاى تبلیغاتى زرد و سفید داده‌اند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمه‌اش مى شود" مى‌مانیم، حمایت مى‌کنیم و مى‌سازیم". شعارى که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
مسير بعلبك پر است از پرچم‌هاى انتخاباتى حزب الله با شعار "مى‌مانيم، حمايت مى‌كنيم و مى‌سازيم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطى براى انتخابات آماده مى‌شود که که فراتر از همیشه با فشارهاى داخلى و خارجى مواجه است، به خصوص در افکار عمومى کشور. نگاه‌ها به گروهى که سال‌ها براى بخش چشمگیرى از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگى در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضاى کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلى که چهار سال پیش بود فرق مى‌کند. در آن دوره حزب‌الله و هم‌پیمانانش مجموعا ٧١ کرسى از ١٢٨ صندلى مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند. این بار راه چندان براى رسیدن به چنین "پیروزى" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
مراسم روز قدس در سالن شهداى ضاحيه، منطقه تحت كنترل حزب الله در حومه بيروت
در سالن شهداى ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزب‌الله در حومه بیروت جاى سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهى از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهاى حسن نصرالله، آیت‌الله على خامنه‌اى رهبر جمهورى اسلامى ایران، و قاسم سلیمانى و فرماندهان دیگر حزب‌الله که در جنگ‌هاى مختلف کشته شده‌اند. مراسم براى روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتى است. بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شال‌گردن‌هایى زرد رنگ با علامت و شعار حزب‌الله انداخته‌اند. در دست خیلی‌ها مى‌شود برگه‌هاى تبلیغاتى این گروه براى انتخابات را هم دید.
یکى از زنان که خودش را "ام شهید على" (مادر شهیدعلى) معرفى مى کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گوید که او و خانواده‌اش و خیلی‌هاى دیگر در این منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى‌کنند. "محور مقاومت در همه جنگ‌ها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز مى‌شود." او بر روى شال‌گردنش، سه گل سینه با عکس آیت‌الله خامنه‌اى، قاسم سلیمانى و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید على خامنه‌اى نمى‌گذارند مقاومت شکست بخورد."
يكى از زنان طرفدار حزب الله كه خودش را "ام شهيد على" (مادر شهيد على) معرفى مى‌كند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گويد كه او و خانواده‌اش و خيلی‌هاى ديگر در اين منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى كنند
ام على مشابه حرفى را مى زند که حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله در سخنرانی‌هاى هفته هاى اخیرش تکرارکرده. از جمله در روز قدس و تجمع‌هاى انتخاباتى روزهاى گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانى نامعلوم سخنرانى مى‌کند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسى" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزى سیاسى تکمیل کننده غلبه نظامى بر دشمن شود."
اشاره آقاى نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولاى است. جنگى که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب‌الله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانى سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید. بر اساس آن قطعنامه حزب‌الله اندکى از مرز بین دو کشور عقب نشینى کرد و جایش را به نیروهاى حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهاى اسرائیلى نیز از مناطقى که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکى دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروه‌هاى شبه نظامى لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروى مسلح کشور شناخته شود. به نام حزب‌الله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزى محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابت‌هاى انتخاباتى مساله سلاح حزب‌الله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفته‌ها پیش در بسیارى از نقاط بیروت، اتوبان‌ها، جاده‌هاى بین شهرى و بعضى شهرهاى دیگر لبنان بیلبوردهایى سر بر آورده‌اند که گروه‌هاى شبه نظامى را هدف قرار داده‌اند.
گرچه در تابلوها اسمى از حزب‌الله برده نشده، همه مى‌دانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروه‌هاى مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم براى لبنان) که تابلویشان در جاى جاى کشور به چشم مى خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت مى‌کنند. بر ضدشان راى بده".
از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسيحى "نيروهاى لبنانى" يا قوات است. روى اين تابلو متعلق به اين گروه نوشته شده "تسليم سلاح نمى‌شويم"
"سوا لبنان" را بها حریرى سیاستمدار سنى و از منتقدان سرسخت حزب‌الله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریرى، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریرى است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزب‌الله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش مى‌داند.
یکى دیگر از گروه‌هایى که برای خلع سلاح این گروه مبارزه مى‌کند، حزب "نیروهاى لبنانى" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحى راستگرا که خود زمانى از گروه‌هاى شبه نظامى دوران جنگ داخلى بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است. تابلوهاى قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمى‌شویم." این‌روزها در گوشه و کنار لبنان دیده مى‌شود.
اما این فقط احزاب و شخصیت‌هاى شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروى مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال برده‌اند. بیشتر نامزدهاى مستقل و بخصوص کاندیداهاى برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتى سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپین‌هایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کرده‌اند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزب‌الله مى‌گوید با اینکه فشار بر حزب‌الله براى زمین گذاشتن سلاح سال‌هاست در جریان است، مخالفت‌ها به این شکل تقریبا بى‌سابقه است: "یکى از دلایل اصلى که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه مى‌کند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشترى گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهى شده‌اند و باید سازماندهى شده هم با آنها مقابله کرد."
در مراسم روز قدس بعضى كودكان با لباس رزمى و سلاح اسباب بازى بودند. خانواده‌هايشان مى‌گفتند نه خودشان و نه بچه‌هايشان "محور مقاومت" را ترك نخواهند كرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضى بچه‌ها اسلحه‌هاى اسباب بازى در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران مى‌خواهند از بچه‌ها با لباس نظامى و اسلحه عکس بگیرند. پدر یکى از بچه‌ها با هیجان مى‌گوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، مى‌ایستیم. هم خودمان و هم بچه‌هایمان. سر صندوق هم این را نشان مى‌دهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزب‌الله شاید این مخالفت‌ها را از چشم کشورهاى "دشمن" ببینند اما کسانى مثل سمیر مکرم، فعال مدنى، معتقدند این گروه خودش به پاى خودش شلیک کرده بخصوص وقتى مقامات و چهره‌هاى شناخته شده این گروه به طور علنى شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩. "آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالى بود که آن اعتراض‌ها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادى و معیشتى بود و ربطى به خارج نداشت. حزب‌الله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجه‌اش را مى‌بیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهاى دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهاى ضد حزب‌الله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانى که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادى از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیارى از معترضان حزب‌الله و طرفدارانش را در کنار نیروهاى امنیتى متهم به حمله به این کشتار کردند. حزب‌الله این اتهام‌ها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتى طراحى شده از سوى آمریکا و اسراییل" خوانده است.
شعارهاى ضد ايران در وسط شهر بيروت. بعضى مخالفان حزب الله مى‌گويند لبنان در اشغال ايران است
سمیر به این اشاره مى‌کند که در زمان تظاهرات خیلى از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانى که با دیدن این برخوردها حزب‌الله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکى از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانى از طرفداران پر و پا قرص حزب‌الله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسی‌هایش در دانشگاه به میدان رفته. او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهاى امنیتى در فرانسه زندگى مى‌کند، مى‌گوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزى است که حزب‌الله را نگران کرده. این بار مى‌بینیم که جوان‌هاى شیعه مقابل این گروه ایستاده‌اند و حتى نامزد انتخابات شده‌اند یا به وضوح از نامزدهاى دیگر حمایت مى‌کنند. چنین چیزى به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزب‌الله نیست"
دیمه ابو دیه یکى از چهره‌هایى است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژه‌اى که دارد. براى دیدار با او به زحله آمده ام. بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحى هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل مى دهند. طایفه ابو دیه از خاندان‌هاى معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشى از آنها رابطه اى تنگاتنگ با حزب‌الله دارند و این گروه بر رایشان حساب مى کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکى از نامزدهاى انتخاباتى "قوات لبنانى" در منطقه براى تنها کرسى شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحى از مخالفان سرسخت حزب‌الله است. با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلى یکى ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعى هم‌پیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایى از ادیان مختلف جاى داده. "من و هم نسل‌هاى من دنبال چیزى فراتر از طایفه هستیم. براى من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشترى دارد. بعضی‌ها نمى‌خواهند صداى ما شنیده شود. مى‌خواهند لبنان تقسیم شده و طایفه‌اى بماند و زن‌ها هم کلا دیده نشوند و بچه‌هایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
ديمه ابو ديه و همسرش على ياغى. ديمه يكى از نامزدهاى شيعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنى جا نداده است. مقامات این گروه گفته‌اند که نمایندگى پارلمان با توجه به مراوداتى که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغ‌التحصیل حقوق است در زحله گروهى را راه انداخته براى کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالى پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتى آسان نبوده. بخشى از طایفه او همان روزهاى اول اعلام نامزدى بیانیه اى صادر کردند و گفتند که دیمه ربطى به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکى از سایت‌هاى نزدیک به حزب‌الله منتشر شد. دیمه مى‌گوید خانواده‌اش تحت فشار قرار گرفته‌اند و همه با صدور چنین بیانیه‌اى موافق نبوده‌اند:"این را براى اولین بار مى‌گویم. بخشى از خانواده هاى طایفه ما بعد از اعلام نامزدى من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیه‌اى که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روى آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهین‌ها و تهدیدهاى زیادى در شبکه هاى اجتماعى مواجه شده که بعضى تصاویر و توهین‌هاى جنسى بوده و بعضى عکس تفنگ و بمب. "مى خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتى فکر مى کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر مى‌شود. من مى‌خواهم بچه‌ها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعى در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." مى‌گویم حزب‌الله مى‌گوید سلاحش شرعى است و براى مقاومت، بلافاصله مى‌گوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جاى دیگر لازم است. مقاومت براى درست کردن بیمارستانى که نداریم. مقاومت براى آوردن برقى که نداریم. مقاومت براى خدمات پیش‌‌پا افتاده‌اى که از آن محرومیم."
همسر دیمه على که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را مى شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزب‌الله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامى آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." على هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزب‌الله است. معبد ژوپیتر یکى از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخى رومی‌ها در این شهر قرار دارد. على مى گوید به رغم این جاذبه نادر توریستى رفتارهاى حزب‌الله باعث شده خیلى توریست‌هاى خارجى از رفتن به این شهر و حتى از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدوارى مى‌کند که با رفتن کسانى مثل دیمه به مجلس دیدگاه‌ها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزب‌الله در قلب حزب‌الله"
جاده‌اى كه ايران سال‌ها پيش در دره بقاع بازسازى كرده
از دیمه و على خداحافظى مى کنم و راهى بعلبک مى شوم. برخلاف جاده پر دست‌انداز و ناهموار بیروت به زحله، راهى که ما را به سوى بعلبک مى‌برد صیقلى و هموار است. این بخش بزرگراه را سال‌ها پیش ایران ساخته و حزب‌الله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانى از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگى از آقاى خامنه‌اى نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیت‌الله خمینى. در مسیر تابلوهاى قدیمى آبى رنگ کوچکى دیده مى شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچم‌هاى زرد رنگ حزب‌الله با شعارهاى تبلیغاتى و پوستر نامزدهاى حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهاى مخالف شنیده مى‌شود.
شيخ عباس جوهری مى گويد زمانى دنباله رو آقاى خمينى بوده اما اكنون مرجع تقليدش آيت الله سيستانى است. او از نامزدهاى شيعه مخالف حزب‌الله است كه در بعلبك منطقه تحت كنترل وارد رقابت شده
من براى گفتگو با شیخ عباس جوهرى از دیگر چهره هاى جنجالى شیعه در این انتخابات آمده ام. آقاى جوهرى معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگى را بیست سال پیش در قم گذرانده. مى گوید زمانى به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقاى خمینى اما دیدن "کجروی‌ها" از سال‌ها قبل آیت الله على سیستانى را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستى به نام "بناء دولت" را رهبرى مى کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرست‌هاى مستقل دیگر هم حمایت مى‌کند. مخالفتش با حزب‌الله اما به سال‌ها پیش برمى گردد. آقاى جوهرى از حامیان شیخ صُبحى طُفیلى است، از اعضاى اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزب‌الله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزب‌الله شرکت کرده ام. در آن سال‌ها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلی‌ها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزى آن سال‌ها استفاده مى‌کند در حالى که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزب‌الله به سوریه دیگر براى مقاومت نبود و جنبه هاى دیگر داشت و قدرت طلبى منطقه‌اى به نفع کشورى دیگرى بود."
آقاى جوهرى به این اشاره مى‌کند که سال‌هاست حزب الله "خط آبى" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنى پذیرش اسرائیل تعبیر مى کند. خط آبى مرزى تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزب‌الله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندی‌هاى جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد. "خیلى از شیعه ها این را الان خوب درک کرده‌اند و از شنیدن شعارها با ادعاى مقاومت سیر شده‌اند. امروز کشور در بحران اقتصادى غوطه‌ور است. حزب‌الله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمان‌هاى دولتى نقش داشته. مردم این را مى‌بینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلى از جوان‌هاى شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزب‌الله نشان دادند که مى‌فهمند عاملان این وضع چه کسانى هستند."
با این حال آقاى جوهرى تاکید مى‌کند که حزب‌الله همچنان قوی‌ترین حزب شیعه و حتى قوى‌ترین حزب موجود در صحنه سیاسى لبنان است. "شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سى درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجی‌هایى هم که ما و دیگران انجام داده‌اند این را نشان مى‌دهند اما واقعیت این است که آن بیست سى درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزب‌الله را با پاروزنان قوى تشبیه مى‌کند که کشتى این گروه را همیشه در هر موقعیتى به ساحل امن رسانده‌اند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قوی‌تر از بقیه باشد.
وقتى از آقاى جوهرى درباره نگاه او و هم‌پیمانانش درباره ایران مى‌پرسم مى‌گوید:"ما به عنوان نامزدهاى دموکرات واقعا مى خواهیم رابطه خوبى با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسى آنها استفاده کنیم اما مى خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضى دیدگاه‌هاى "اصلاح طلب" در ایران مى خواند در آخر مصاحبه مى خندد و مى‌گوید حسن نصرالله قاسم سلیمانى را به لبنان آورد و من و خیلى از ماها مى خواهیم موسیقى ایرانى، فرش و هنر ایرانى را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثورى" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
در این میان کمپین‌هاى نزدیک انتخابات علیه حزب‌الله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پاى ایران را هم گرفته است. بر دیوارهاى وسط شهر بیروت و بعضى از شهرهاى دیگر این روزها شعارهاى "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنى "ایران بیرون مى ود و بیروت آزاد مى‌ماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپرى قرمز رنگ نوشته شده. حتى در کوچه پس کوچه ها هم مى توان این شعارها را دید.
یکى از نویسندگان آنها که جوانى ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانی‌هاى امنیتى خواسته نامش فاش نشود، مى‌گوید یکى از هدف‌هایشان این است که به لبنانی‌ها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند. "این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزب‌الله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران مى‌افتد."
در ماه‌هاى اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که مى‌شود "اشغالگرى ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانى داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکى از معروف‌ترین نامزدهایى است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزب‌الله و ایران نمى‌توانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهاى عربى منطقه مشکل پیدا مى‌کنیم. ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا براى همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزب‌الله و تا جاى ممکن مانع راى دادن به این گروه شویم."
- نفیسه کوهنورد
- خبرنگار ارشد امور خاورميانه بی‌بی‌سی، بیروت
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
خیابان امام خمینى بیروت این روزها پر شده از پوسترهاى بزرگ انتخاباتى حزب‌الله لبنان. این یکى از مسیرهاى اصلى است که شما را از فرودگاه بین‌المللى رفیق حریرى به مرکز شهر مى‌رساند. خیابانى که مثل بیشتر نواحى اطراف فرودگاه در سیطره حزب‌الله است. تا همین چندى پیش سراسر این راه پر بود از پوسترهایى با تصاویر قاسم سلیمانى، فرمانده سابق قدس سپاه پاسداران و ابو مهدى مهندس فرمانده ارشد حشد شعبى عراق که در حمله پهپادى آمریکا در بغداد کشته شدند. تابلوهایى با زمینه سیاه رنگ و نوشته‌اى به خط نستعلیق: "نحنا قاسم" یعنى "همه ما قاسمیم".
حالا اما آن تابلوها جایشان را به پوسترهاى تبلیغاتى زرد و سفید داده‌اند با شعار "باقون، نحمی ونبنی" که ترجمه‌اش مى شود" مى‌مانیم، حمایت مى‌کنیم و مى‌سازیم". شعارى که شاید مخاطبش بیش از حامیان حزب الله، مخالفانش باشند.
مسير بعلبك پر است از پرچم‌هاى انتخاباتى حزب الله با شعار "مى‌مانيم، حمايت مى‌كنيم و مى‌سازيم"
این گروه مسلح تحت حمایت ایران در شرایطى براى انتخابات آماده مى‌شود که که فراتر از همیشه با فشارهاى داخلى و خارجى مواجه است، به خصوص در افکار عمومى کشور. نگاه‌ها به گروهى که سال‌ها براى بخش چشمگیرى از جامعه لبنان بخاطر "ایستادگى در برابر اسراییل" حکم قهرمان را داشت، در حال تغییر است. فضاى کشور هم در آستانه این انتخابات از زمین تا آسمان با دوره قبلى که چهار سال پیش بود فرق مى‌کند. در آن دوره حزب‌الله و هم‌پیمانانش مجموعا ٧١ کرسى از ١٢٨ صندلى مجلس را از آن خود کردند و "پیروز" انتخابات شدند. این بار راه چندان براى رسیدن به چنین "پیروزى" هموار نیست.
"این یک جنگ است"
مراسم روز قدس در سالن شهداى ضاحيه، منطقه تحت كنترل حزب الله در حومه بيروت
در سالن شهداى ضاحیه، منطقه تحت کنترل حزب‌الله در حومه بیروت جاى سوزن انداختن نیست. بخش زنانه و مردانه با دیوار موقت کوتاهى از هم جدا شده. اطراف سالن پر است از پوسترهاى حسن نصرالله، آیت‌الله على خامنه‌اى رهبر جمهورى اسلامى ایران، و قاسم سلیمانى و فرماندهان دیگر حزب‌الله که در جنگ‌هاى مختلف کشته شده‌اند. مراسم براى روز قدس برپا شده اما فضا انتخاباتى است. بیشتر حاضران سالن دور گردنشان شال‌گردن‌هایى زرد رنگ با علامت و شعار حزب‌الله انداخته‌اند. در دست خیلی‌ها مى‌شود برگه‌هاى تبلیغاتى این گروه براى انتخابات را هم دید.
یکى از زنان که خودش را "ام شهید على" (مادر شهیدعلى) معرفى مى کند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گوید که او و خانواده‌اش و خیلی‌هاى دیگر در این منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى‌کنند. "محور مقاومت در همه جنگ‌ها پیروز شده. به امید خدا در جبهه انتخابات هم پیروز مى‌شود." او بر روى شال‌گردنش، سه گل سینه با عکس آیت‌الله خامنه‌اى، قاسم سلیمانى و تصویر پسرش نصب کرده که گویا در جنگ با اسراییل کشته شده "بعد از خدا، سیدحسن و سید على خامنه‌اى نمى‌گذارند مقاومت شکست بخورد."
يكى از زنان طرفدار حزب الله كه خودش را "ام شهيد على" (مادر شهيد على) معرفى مى‌كند در پاسخ به سوالم درباره انتخابات مى‌گويد كه او و خانواده‌اش و خيلی‌هاى ديگر در اين منطقه دارند خودشان را براى "جنگ" آماده مى كنند
ام على مشابه حرفى را مى زند که حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله در سخنرانی‌هاى هفته هاى اخیرش تکرارکرده. از جمله در روز قدس و تجمع‌هاى انتخاباتى روزهاى گذشته. او که هر بار به طور زنده اما از مکانى نامعلوم سخنرانى مى‌کند، بارها انتخابات را "ادامه جنگ سال ٢٠٠٦ اسرائیل علیه مقاومت اما در قالب سیاسى" خوانده. او از حامیانش خواست که تا "با قدرت" سر صندوق بروند تا "پیروزى سیاسى تکمیل کننده غلبه نظامى بر دشمن شود."
اشاره آقاى نصرالله به جنگ معروف به نبرد تموز یا جولاى است. جنگى که در سال ۲۰۰۶ بین اسرائیل و حزب‌الله درگرفت و تقریبا ٣٤ روز طول کشید. در نهایت هم با پادرمیانى سازمان ملل و قطعنامه ١٧٠١ به پایان رسید. بر اساس آن قطعنامه حزب‌الله اندکى از مرز بین دو کشور عقب نشینى کرد و جایش را به نیروهاى حافظ صلح سازمان ملل و ارتش لبنان داد. نیروهاى اسرائیلى نیز از مناطقى که در جنوب لبنان تصرف کرده بودند خارج شدند. یکى دیگر از مفاد قطعنامه این بود که همه گروه‌هاى شبه نظامى لبنان باید خلع سلاح شوند و ارتش به عنوان تنها نیروى مسلح کشور شناخته شود. به نام حزب‌الله اشاره مستقیم نشده بود اما معلوم بود منظور چیست. هرچند چنین چیزى محقق نشد و این گروه ادعا کرد که پیروز میدان است.
حالا اما در کارزار رقابت‌هاى انتخاباتى مساله سلاح حزب‌الله بار دیگر به موضوع داغ کشور تبدیل شده.
از هفته‌ها پیش در بسیارى از نقاط بیروت، اتوبان‌ها، جاده‌هاى بین شهرى و بعضى شهرهاى دیگر لبنان بیلبوردهایى سر بر آورده‌اند که گروه‌هاى شبه نظامى را هدف قرار داده‌اند.
گرچه در تابلوها اسمى از حزب‌الله برده نشده، همه مى‌دانند که بیلبوردها علیه این گروه است و متعلق به احزاب و گروه‌هاى مخالف آن. مثل گروه جدید "سوا لبنان" (با هم براى لبنان) که تابلویشان در جاى جاى کشور به چشم مى خورد؛ با این پیام:"با سلاحشان تهدیدت مى‌کنند. بر ضدشان راى بده".
از مخالفان سرسخت حزب الله، حزب مسيحى "نيروهاى لبنانى" يا قوات است. روى اين تابلو متعلق به اين گروه نوشته شده "تسليم سلاح نمى‌شويم"
"سوا لبنان" را بها حریرى سیاستمدار سنى و از منتقدان سرسخت حزب‌الله و ایران تشکیل داده. او برادر بزرگ سعد حریرى، نخست وزیر سابق لبنان و فرزند ارشد رفیق حریرى است که هفده سال پیش در بیروت ترور شد. بها، حزب‌الله و شخص حسن نصرالله را عامل قتل پدرش مى‌داند.
یکى دیگر از گروه‌هایى که برای خلع سلاح این گروه مبارزه مى‌کند، حزب "نیروهاى لبنانى" معروف به "قوات" است. این حزب مسیحى راستگرا که خود زمانى از گروه‌هاى شبه نظامى دوران جنگ داخلى بوده، از مخالفان دیرینه حزب الله است. تابلوهاى قرمز رنگ این گروه با شعار :"تسلیم سلاحشان نمى‌شویم." این‌روزها در گوشه و کنار لبنان دیده مى‌شود.
اما این فقط احزاب و شخصیت‌هاى شناخته شده ضد حزب الله نیستند که مشروعیت این گروه را به عنوان نیروى مسلح خارج از اراده و کنترل دولت، زیر سوال برده‌اند. بیشتر نامزدهاى مستقل و بخصوص کاندیداهاى برآمده از تظاهرات گسترده ضد دولتى سال ٢٠١٩ هم در برنامه و کمپین‌هایشان بر لزوم انحصار سلاح در دست ارتش تاکید کرده‌اند.
فیصل عبدالستار از تحلیلگران نزدیک به حزب‌الله مى‌گوید با اینکه فشار بر حزب‌الله براى زمین گذاشتن سلاح سال‌هاست در جریان است، مخالفت‌ها به این شکل تقریبا بى‌سابقه است: "یکى از دلایل اصلى که حسن نصرالله انتخابات را به جنگ ٢٠٠٦ تشبیه مى‌کند همین حملات علیه سلاح مقاومت است که شدت بیشترى گرفته. این حملات مثل همان حمله اسراییل از داخل و خارج سازماندهى شده‌اند و باید سازماندهى شده هم با آنها مقابله کرد."
در مراسم روز قدس بعضى كودكان با لباس رزمى و سلاح اسباب بازى بودند. خانواده‌هايشان مى‌گفتند نه خودشان و نه بچه‌هايشان "محور مقاومت" را ترك نخواهند كرد
در مراسم روز قدس حزب الله، بعضى بچه‌ها اسلحه‌هاى اسباب بازى در دست دارند و مادر و پدرهایشان از خبرنگاران مى‌خواهند از بچه‌ها با لباس نظامى و اسلحه عکس بگیرند. پدر یکى از بچه‌ها با هیجان مى‌گوید:"سلاح مقاومت مقدس است. در برابر هر کس که در مقابل این سلاح بایستاد، مى‌ایستیم. هم خودمان و هم بچه‌هایمان. سر صندوق هم این را نشان مى‌دهیم. مخالفت با سلاح مقاومت توطئه اسراییل و آمریکاست."
طرفداران حزب‌الله شاید این مخالفت‌ها را از چشم کشورهاى "دشمن" ببینند اما کسانى مثل سمیر مکرم، فعال مدنى، معتقدند این گروه خودش به پاى خودش شلیک کرده بخصوص وقتى مقامات و چهره‌هاى شناخته شده این گروه به طور علنى شروع کردند به ضدیت با جنبش سال ٢٠١٩. "آنها همه ما را جاسوس آمریکا و اسرائیل خواندند و بهمان حمله کردند. این در حالى بود که آن اعتراض‌ها حرکت خودجوش علیه وضعیت نابسامان اقتصادى و معیشتى بود و ربطى به خارج نداشت. حزب‌الله به اسم مقاومت مقابل معترضان قرار گرفت و حالا نتیجه‌اش را مى‌بیند."
در تظاهرات پاییز سال ٢٠١٩ که از بیروت شروع شد و به شهرهاى دیگر هم سرایت کرد بارها شعارهاى ضد حزب‌الله و ایران هم به گوش رسید. به خصوص زمانى که تظاهرات به خشونت کشیده شد و تعدادى از تظاهرکنندگان کشته شدند. بسیارى از معترضان حزب‌الله و طرفدارانش را در کنار نیروهاى امنیتى متهم به حمله به این کشتار کردند. حزب‌الله این اتهام‌ها را رد کرده اما بارها تظاهرات آن سال را "حرکتى طراحى شده از سوى آمریکا و اسراییل" خوانده است.
شعارهاى ضد ايران در وسط شهر بيروت. بعضى مخالفان حزب الله مى‌گويند لبنان در اشغال ايران است
سمیر به این اشاره مى‌کند که در زمان تظاهرات خیلى از جوانان شیعه هم حضور داشتند و کم نیستند کسانى که با دیدن این برخوردها حزب‌الله را زیر سوال بردند و نگاهشان به آن عوض شد. حسن کاتب یکى از آنهاست. او بزرگ شده ضاحیه است و زمانى از طرفداران پر و پا قرص حزب‌الله بوده اما با شروع تظاهرات همراه دوستان و همکلاسی‌هایش در دانشگاه به میدان رفته. او که اکنون به اجبار و به گفته خودش به خاطر تهدیدهاى امنیتى در فرانسه زندگى مى‌کند، مى‌گوید:"تغییرات در دل جامعه شیعه هم شروع شده و این بیشترین چیزى است که حزب‌الله را نگران کرده. این بار مى‌بینیم که جوان‌هاى شیعه مقابل این گروه ایستاده‌اند و حتى نامزد انتخابات شده‌اند یا به وضوح از نامزدهاى دیگر حمایت مى‌کنند. چنین چیزى به این شکل سابقه نداشته."
"شیعه فقط حزب‌الله نیست"
دیمه ابو دیه یکى از چهره‌هایى است که در این انتخابات نظرها را به خود جلب کرده. به خاطر موقعیت ویژه‌اى که دارد. براى دیدار با او به زحله آمده ام. بزرگترین شهر دره بقاع لبنان که حدود نود درصد ساکنانش مسیحى هستند و مسلمانان شیعه و سنی تقریبا هفت درصد و حدود دو درصد جمعیت را تشکیل مى دهند. طایفه ابو دیه از خاندان‌هاى معروف و قدرتمند شیعه در منطقه است که بخشى از آنها رابطه اى تنگاتنگ با حزب‌الله دارند و این گروه بر رایشان حساب مى کند. دیمه اما راه خودش را جدا کرده. او یکى از نامزدهاى انتخاباتى "قوات لبنانى" در منطقه براى تنها کرسى شیعه شهر است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردم، این حزب مسیحى از مخالفان سرسخت حزب‌الله است. با آنکه قوات خود در زمان جنگ داخلى یکى ازتندرو ترین شبه نظامیان بوده و در مقطعى هم‌پیمان اسرائیل، اکنون با شعار "لبنان واحد و مستقل" به میدان آمده و در فهرستش به نامزدهایى از ادیان مختلف جاى داده. "من و هم نسل‌هاى من دنبال چیزى فراتر از طایفه هستیم. براى من به عنوان یک زن و مادر دو فرزندم این اهمیت بیشترى دارد. بعضی‌ها نمى‌خواهند صداى ما شنیده شود. مى‌خواهند لبنان تقسیم شده و طایفه‌اى بماند و زن‌ها هم کلا دیده نشوند و بچه‌هایمان هم با همین طرز تفکر بزرگ شوند."
ديمه ابو ديه و همسرش على ياغى. ديمه يكى از نامزدهاى شيعه مخالف حزب الله است
حزب الله در فهرستش به هیچ زنى جا نداده است. مقامات این گروه گفته‌اند که نمایندگى پارلمان با توجه به مراوداتى که یک نماینده باید داشته باشد مناسب زنان نیست. مقابله دیمه با این طرز تفکر از مدتها قبل از انتخابات شروع شده. او که فارغ‌التحصیل حقوق است در زحله گروهى را راه انداخته براى کمک به زنان و تولیدات خانگیشان تا از این راه استقلال مالى پیدا کنند. کار دیمه در کمپین انتخاباتى آسان نبوده. بخشى از طایفه او همان روزهاى اول اعلام نامزدى بیانیه اى صادر کردند و گفتند که دیمه ربطى به آنها ندارد و از وجودش برائت جستند. بیانیه اول در یکى از سایت‌هاى نزدیک به حزب‌الله منتشر شد. دیمه مى‌گوید خانواده‌اش تحت فشار قرار گرفته‌اند و همه با صدور چنین بیانیه‌اى موافق نبوده‌اند:"این را براى اولین بار مى‌گویم. بخشى از خانواده هاى طایفه ما بعد از اعلام نامزدى من به یک جلسه دعوت شدند. هنوز جلسه تشکیل نشده، بیانیه‌اى که ظاهرا بدون نظر آنها و از قبل حاضر شده بود بر روى آن سایت منتشر شد."
در این مدت دیمه با حملات، توهین‌ها و تهدیدهاى زیادى در شبکه هاى اجتماعى مواجه شده که بعضى تصاویر و توهین‌هاى جنسى بوده و بعضى عکس تفنگ و بمب. "مى خواهند من را بترسانند. درست است که ترس هم دارد اما وقتى فکر مى کنم بچه هایم قرار است در وضع الان لبنان بزرگ شوند ترسم بیشتر مى‌شود. من مى‌خواهم بچه‌ها در لبنان بزرگ شوند که مستقل است و سلاح غیر شرعى در آن وجود ندارد که دیگران را تهدید کند." مى‌گویم حزب‌الله مى‌گوید سلاحش شرعى است و براى مقاومت، بلافاصله مى‌گوید:" همه ما مقاومتیم. مقاومت در خون ماست. یک زمان در جنوب مقاومت علیه اسرائیل لازم بود اما الان مقاومت جاى دیگر لازم است. مقاومت براى درست کردن بیمارستانى که نداریم. مقاومت براى آوردن برقى که نداریم. مقاومت براى خدمات پیش‌‌پا افتاده‌اى که از آن محرومیم."
همسر دیمه على که در طول مصاحبه کنارش نشسته هم سکوتش را مى شکند:"طرز تفکر آنها منظورم، حزب‌الله و طرفدارانش عجیب است. درست است که شاید پنجاه درصد جامعه شیعه حامى آنها هستند اما امیدوارم آنها هم بالاخره قبول کنند و احترام بگذارند که شیعه فقط متعلق به یک گروه نیست." على هم شیعه است و بزرگ شده بعلبک که منطقه تحت سیطره حزب‌الله است. معبد ژوپیتر یکى از بزرگترین وزیباترین آثار تاریخى رومی‌ها در این شهر قرار دارد. على مى گوید به رغم این جاذبه نادر توریستى رفتارهاى حزب‌الله باعث شده خیلى توریست‌هاى خارجى از رفتن به این شهر و حتى از مراوده با شیعیان منطقه بترسند و ابراز امیدوارى مى‌کند که با رفتن کسانى مثل دیمه به مجلس دیدگاه‌ها نسبت به جامعه شیعه تغییر کند.
"مخالفت با حزب‌الله در قلب حزب‌الله"
جاده‌اى كه ايران سال‌ها پيش در دره بقاع بازسازى كرده
از دیمه و على خداحافظى مى کنم و راهى بعلبک مى شوم. برخلاف جاده پر دست‌انداز و ناهموار بیروت به زحله، راهى که ما را به سوى بعلبک مى‌برد صیقلى و هموار است. این بخش بزرگراه را سال‌ها پیش ایران ساخته و حزب‌الله همین چند مدت قبل به مناسبت ورود کاروان سوخت ایرانى از سوریه به لبنان آسفالت آن را ترمیم کرده. در اوایل اتوبان تصویر بزرگى از آقاى خامنه‌اى نصب شده، طرف دیگرش هم عکس آیت‌الله خمینى. در مسیر تابلوهاى قدیمى آبى رنگ کوچکى دیده مى شود که رویش نوشته شده "مردم ایران در خدمت مردم لبنان". سراسر راه پر است از پرچم‌هاى زرد رنگ حزب‌الله با شعارهاى تبلیغاتى و پوستر نامزدهاى حزب. از این نقطه دره بقاع تا مرز سوریه کاملا در سیطره این گروه است اما همینجا در بعلبک هم صداهاى مخالف شنیده مى‌شود.
شيخ عباس جوهری مى گويد زمانى دنباله رو آقاى خمينى بوده اما اكنون مرجع تقليدش آيت الله سيستانى است. او از نامزدهاى شيعه مخالف حزب‌الله است كه در بعلبك منطقه تحت كنترل وارد رقابت شده
من براى گفتگو با شیخ عباس جوهرى از دیگر چهره هاى جنجالى شیعه در این انتخابات آمده ام. آقاى جوهرى معمم است، فلسفه خوانده و دوره طلبگى را بیست سال پیش در قم گذرانده. مى گوید زمانى به شدت تحت تاثیر انقلاب ایران بوده و پیرو آقاى خمینى اما دیدن "کجروی‌ها" از سال‌ها قبل آیت الله على سیستانى را مرجع تقلیدش قرار داده است. او هم که فهرستى به نام "بناء دولت" را رهبرى مى کند از همپیمانان حزب قوات است اما از نامزدها و فهرست‌هاى مستقل دیگر هم حمایت مى‌کند. مخالفتش با حزب‌الله اما به سال‌ها پیش برمى گردد. آقاى جوهرى از حامیان شیخ صُبحى طُفیلى است، از اعضاى اولیه و پیشین جنبش امل و اولین دبیر کل حزب‌الله که بعدا از این گروه جدا شد و در جبهه منتقد و مخالف قرار گرفت.
"من از سال ٢٠٠٠ در انتخابات در مقابل حزب‌الله شرکت کرده ام. در آن سال‌ها این گروه در اوج بود چون لبنان را از دست اسرائیل نجات داده بود. اما الان خیلی‌ها متوجه شده اند که این گروه فقط از پیروزى آن سال‌ها استفاده مى‌کند در حالى که ماهیتش تغییر کرده. ورود حزب‌الله به سوریه دیگر براى مقاومت نبود و جنبه هاى دیگر داشت و قدرت طلبى منطقه‌اى به نفع کشورى دیگرى بود."
آقاى جوهرى به این اشاره مى‌کند که سال‌هاست حزب الله "خط آبى" را پذیرفته و پذیرش آن را به معنى پذیرش اسرائیل تعبیر مى کند. خط آبى مرزى تعیین شده توسط سازمان ملل بین منطقه تحت کنترل حزب‌الله و مناطق تحت اشغال اسرائیل در بلندی‌هاى جولان که بعد از جنگ سال ٢٠٠٠ میان لبنان و اسرائیل برسرش توافق شد. "خیلى از شیعه ها این را الان خوب درک کرده‌اند و از شنیدن شعارها با ادعاى مقاومت سیر شده‌اند. امروز کشور در بحران اقتصادى غوطه‌ور است. حزب‌الله به سهم خود در رسیدن کشور به این نقطه و فساد سازمان‌هاى دولتى نقش داشته. مردم این را مى‌بینند. همانطور که در تظاهرات سال ٢٠١٩ خیلى از جوان‌هاى شیعه و دیگران شرکت کردند و با شعارهایشان علیه طبقه حاکم از جمله حزب‌الله نشان دادند که مى‌فهمند عاملان این وضع چه کسانى هستند."
با این حال آقاى جوهرى تاکید مى‌کند که حزب‌الله همچنان قوی‌ترین حزب شیعه و حتى قوى‌ترین حزب موجود در صحنه سیاسى لبنان است. "شاید الان محبوبیت این حزب در جامعه شیعه به بیست تا سى درصد تنزل کرده باشد و نظرسنجی‌هایى هم که ما و دیگران انجام داده‌اند این را نشان مى‌دهند اما واقعیت این است که آن بیست سى درصد همیشه در صحنه حاضرند."
او حامیان حزب‌الله را با پاروزنان قوى تشبیه مى‌کند که کشتى این گروه را همیشه در هر موقعیتى به ساحل امن رسانده‌اند و معتقد است همچنان در این انتخابات هم این گروه دستش احتمالا قوی‌تر از بقیه باشد.
وقتى از آقاى جوهرى درباره نگاه او و هم‌پیمانانش درباره ایران مى‌پرسم مى‌گوید:"ما به عنوان نامزدهاى دموکرات واقعا مى خواهیم رابطه خوبى با ایران داشته باشیم و از تجربه سیاسى آنها استفاده کنیم اما مى خواهیم این رابطه کشور با کشور باشد نه کشور با یک گروه مسلح خارج از کنترل دولت."
او که خود را از طرفداران بعضى دیدگاه‌هاى "اصلاح طلب" در ایران مى خواند در آخر مصاحبه مى خندد و مى‌گوید حسن نصرالله قاسم سلیمانى را به لبنان آورد و من و خیلى از ماها مى خواهیم موسیقى ایرانى، فرش و هنر ایرانى را به لبنان بیاوریم تا مردم اینجا هم ببینند که ایران فقط "حرس الثورى" (سپاه پاسداران) نیست.
"ایران برو بیرون"
تصويرى از قاسم سليمانى در مسير فرودگاه بين‌المللى رفيق حريرى بيروت
در این میان کمپین‌هاى نزدیک انتخابات علیه حزب‌الله تنها به خود این گروه محدود نمانده و پاى ایران را هم گرفته است. بر دیوارهاى وسط شهر بیروت و بعضى از شهرهاى دیگر این روزها شعارهاى "ایران برا برا، بیروت تبقی حرة" یعنى "ایران بیرون مى ود و بیروت آزاد مى‌ماند" و "Iran out" یا "ایران برو بیرون" با اسپرى قرمز رنگ نوشته شده. حتى در کوچه پس کوچه ها هم مى توان این شعارها را دید.
یکى از نویسندگان آنها که جوانى ٢٧ ساله است و به دلیل نگرانی‌هاى امنیتى خواسته نامش فاش نشود، مى‌گوید یکى از هدف‌هایشان این است که به لبنانی‌ها درباره افزایش نفوذ ایران هشدار دهند. "این انتخابات مهم و حساس است. اگر حزب‌الله پیروز شود، کشور بیشتر از قبل دست ایران مى‌افتد."
در ماه‌هاى اخیر هشتگ "رفع الاحتلال الایرانی" هم که مى‌شود "اشغالگرى ایران را از میان بردار" بارها و بارها در بین کاربران لبنانى داغ شده است.
فارس سعید نماینده سابق پارلمان که در این دور مجلس هم وارد رقابت شده، یکى از معروف‌ترین نامزدهایى است که همین جمله را محور کمپینش قرار داده است. "امروز لبنان در اشغال ایران است. ما به خاطر حزب‌الله و ایران نمى‌توانیم وام بگیریم. به خاطر تهران است که با کشورهاى عربى منطقه مشکل پیدا مى‌کنیم. ما باید آنقدر اینها را تکرار کنیم تا براى همه جا بیافتد مقصر همه چیز تهران است و حزب‌الله و تا جاى ممکن مانع راى دادن به این گروه شویم."
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: انتخابات لبنان؛ حزب‌الله به جنگ مى‌رود
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
