مفهوم شهر و هویت در شاهنامه فردوسی

ایسنا/خراسان رضوی عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: توجه به شاهنامه و روی‌آوردن به آن سیر مستقیمی با مفهوم هویت ملی در جامعه ایرانی دارد.

فرزاد قائمی در نشستی با موضوع مفهوم شهر و هویت در شاهنامه فردوسی که در شورای شهر مشهد برگزار شد، اظهار کرد: کلیدواژه‌های این جلسه با شهر، هویت و ملت آغاز می‌شود. شهر بیش از آنکه یک مفهوم باشد، یک مکان است که معمولا با تراکم بالای مردم، تمرکز سیاسی، پیشینه تاریخی، ساختارهای اداری شناخته می‌شود، طبقه‌بندی‌های خاص خود را دارد و فعالیت اصلی مردم در آن غیر از کشاورزی است. 
 
وی افزود: در فرهنگ بشری، شهر پیش از آنکه یک مکان باشد یک مفهوم است و می‌توان نمودهای این مفهوم را هم در شرق و هم در غرب بررسی کرد. واژه یونانی پُلیس که بعدها به پُلیتیکس به معنی سیاست تغییر کرد، می‌گوید سیاست در ابتدا به معنی روش اداره شهر بوده و هر شهر برآیند یک مفهوم بوده است. اینجاست که فلسفه‌های مختلف از دل یک شهر بیرون می‌آمدند. 

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی بیان کرد: در شاهنامه فردوسی نیز می‌توان همین انگاره را بررسی کرد. در شاهنامه کلمه شهر، شهریار و فرّه و نسبت این‌ها با فرهنگ شفاهی، حکمت کهن و تداوم آن در حکمت اسلامی بیانگر زنجیر ارتباطی‌ است. با ورود به دوره چهارمین شهریاری یعنی پادشاهی جمشید، مفهوم شهر در شاهنامه شکل می‌گیرد. گسترش توسعه اجتماعی، پدیدآمدن ابزارهای زندگی بهتر، رسیدن به رفاه و سلامت و مسائل بهداشتی در دوره‌های ۵۰ساله‌ای اتفاق می‌افتد که مبنای این توسعه، نه صرفا قدرت جمشید بلکه اراده الهی‌ است. 
 
قائمی ادامه داد: از اراده الهی در شاهنامه فردوسی با واژه فرّه یاد می‌شود. در حقیقت کسی که سیاست شهر را بر عهده دارد در عین حال که یاور شهر است، خدمت‌گزار نیروی الهی نیز هست و کسی می‌تواند این مهم را به جای آورد که در خدمت الهی باشد. 
 
وی تصریح کرد: جمشید به مدد نیروی فره الهی و قدرت حاصل از آن توانست پس از افزایش جمعیت و شکل‌گیری شهرهای بزرگ، مهم‌ترین اتفاق را رقم بزند و آن شکل‎گیری طبقه بود. مهم‌ترین مفهومی که زندگی روستایی را به زندگی شهری تبدیل می‌کند. 
 
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی گفت: واژه پردیس که در صورت کهن به شکل تحریف‌آمیزی از آن یاد می‌شده است به معنای دژ فروبسته یا محوطه محدود شده بوده است. این بافت جغرافیایی معماری دقیقا از بوم‌بافت ایران گرفته شده است. این واژه از دوره باستان تا دوران اسلامی تداوم داشته است. همچنین توجه به شاهنامه، روی‌گردانی از آن و روی‌آوردن به آن سیر مستقیمی با مفهوم هویت ملی در جامعه ایرانی دارد. 
 
انتهای پیام