چرا فرار مالیاتی مهم نبود؟

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، هر بار که صحبت از افزایش مالیات به میان می‌آید، حقوق‌بگیران نگران می‌شوند. به این دلیل که به گفته برخی مسؤولان کشور، بخش مهمی از درآمد مالیاتی از بخش حقوق بگیران ثابت تامین می‌شود و برخی افراد با درآمد‌های بالا از پرداخت آن امتناع می‌کنند و به نوعی قانون را دور می‌زنند. چندی پیش ذبیح ا... خداییان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرد دریافت مالیات نباید معطوف به حقوق‌بگیران ثابت شود و باید با فرار‌های مالیاتی مقابله کنیم. وی همچنین گفت معوقات مالیاتی در کشور حدود ۲۲۵هزار میلیارد تومان است که برای کاهش آن باید برنامه‌ریزی کرد. موضوعی که علی لاریجانی در سال ۹۸ وقتی رئیس مجلس بود به آن اشاره داشت و اعلام می‌کرد کشور گران می‌شود و باید درآمد‌های مالیاتی هدفمند و صرف هزینه آن نیز با برنامه‌ریزی باشد. طبق بررسی‌های انجام شده حدود ۴۷۰ هزار میلیارد تومان میزان معوقه و فرار مالیاتی در کشور است. بخش زیادی از آن را معوقات و بخشی دیگر را فرار‌های مالیاتی تشکیل می‌دهد. از سوی دیگر، برخی معافیت‌های مالیاتی باعث شده دولت از این درآمدها، محروم شود و نتیجه و هدفی که در اقتصاد پیش‌بینی می‌شد، محقق نشود. به عنوان مثال، شرکت‌های فعال در مناطق آزاد، از پرداخت مالیات معاف هستند، اما نظارت نداشتن در این بخش، باعث شده در یک آدرس در منطقه آزاد ۸۰۰۰ شرکت ثبت شود که این تخلف رسیدگی و بخش قضایی وارد شد. چگونه می‌توان معوقات مالیاتی را کاهش داد و با فرار‌های مالیاتی مقابله کرد، سوالاتی است که در این گزارش به آن پاسخ داده ایم.

موضوع کاهش معوقات مالیاتی، یکی از وعده‌های وزرای اقتصاد طی دو دهه گذشته بوده است. در کشور‌هایی که هزینه‌های دولت از طریق درآمد‌های مالیاتی تامین می‌شود دولت‌ها توسعه کسب و کار‌های بخش خصوصی را مدنظر قرار می‌دهند و زیرساختی را فراهم می‌کنند تا درآمد شرکت‌ها افزایش یابد و بر این اساس، مالیات و حقوق دولتی را دریافت کند. اما اقتصاد ایران با یک معضل اساسی روبه‌روست به نام اقتصاد دولتی. اگر وزرای اقتصادی در دو دهه گذشته، وعده کاهش معوقات مالیاتی را مطرح می‌کنند، خصوصی‌سازی اقتصاد و فاصله گرفتن دولت از این بخش، بیش از این مدت است که مطرح می‌شود. در شرایطی که دولت، مالک اصلی اقتصاد است، وصول مالیات سخت خواهد شد و همین موضوع باعث شده از استاندارد‌های مالیاتی جهانی فاصله بگیریم. امیدعلی پارسا، رئیس سابق سازمان امور‌مالیاتی، اوایل سال گذشته در مورد معوقات مالیاتی اعلام کرد ۳۷۰هزار میلیارد تومان معوقه مالیاتی در کشور وجود دارد که ۷۴هزار میلیارد تومان آن، بیشتر قابلیت تحقق طی دو سال را ندارد. غلامرضا حیدری‌کردزنگنه، رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی کشور تصریح کرد مالیات یک کار فرادولتی است و همه قوا باید برای وصول آن به کمک دولت بیایند. وی گفته، سامانه‌های متعدد و عدم اتصال آن‌ها با یکدیگر، باعث شده برخی افراد از این فضا سوءاستفاده کنند و قانون را دور بزنند.

اجتناب از پرداخت مالیات

طبق آخرین آمار سازمان امور مالیاتی کشور حدود ۱۰۰هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی وجود دارد که نیمی از آن مربوط به کسانی است که با خلاف اظهاری از پرداخت مالیات اجتناب می‌کنند. به‌نظر می‌رسد سامانه جامع مالیاتی هنوز نتوانسته به صورت جامع در کشور تاثیر بگذارد و باعث شده دولت از برخی درآمد‌ها چشم‌پوشی کند. کارشناسان معتقدند برخی افراد از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، در حالی که طی سال‌های گذشته، دولت به منظور اداره کشور و اقدامات توسعه‌ای، بهداشت و امنیتی از این محل هزینه کرده است. وی توضیح داده، بخشی از مالیات بر ارزش افزوده به منظور بهداشت و درمان واریز می‌شود و مردم به طور معمول با آن برخورد داشته‌اند؛ از این رو باید رویکرد مودیان تغییر کند.

دلایل تمایل نداشتن به پرداخت مالیات

برخی افراد به هر نحوی، در حال دور زدن قانون برای نپرداختن مالیات هستند. از این رو، برخی شرکت‌هایی که فعالیت مالیاتی انجام می‌دهند و در این کار تخصص دارند، اقداماتی انجام می‌دهند تا میزان پرداخت مالیات کاهش یابد. عباس آرگون، فعال اقتصادی می‌گوید شرکت‌های خصوصی به منظور سرمایه در گردش، از بانک تسهیلات دریافت می‌کنند، اما یکباره با تغییر قوانین تولید و تجارت آن شرکت بر هم می‌خورد. در این شرایط هم بدهی بانک انباشته می‌شود و هم باید مالیات آن پرداخت شود. البته برخی کارشناسان بر این باورند علاوه بر این موارد، به نظر می‌رسد فرهنگ عمومی نامناسب در ارتباط با پرداخت مالیات، ضعف در اطلاع‌رسانی مناسب در خصوص چگونگی هزینه کردن درآمد‌های مالیاتی، پیچیدگی محاسباتی و درک نکردن افراد از چگونگی تعیین مالیات متعلق به آنها، احساس وجود تبعیض مالیاتی به مفهوم برخورد متفاوت مالیاتی میان مؤدیان همسان و شفافیت اطلاعاتی پایین در خصوص فعالان اقتصادی کشور، از جمله تلاش فعالان اقتصادی برای نپرداختن مالیات است. از سوی دیگر، بخشودگی برای کسانی که معوقه مالیاتی بالایی دارند و نبود ابزار تشویقی برای کسانی که به موقع مالیاتشان را پرداخت می‌کنند، از جمله تصمیمات نادرست است که افراد را به سمت بدحسابی سوق می‌دهد.

چرا فرار مالیاتی مهم نبود؟

امرا... امینی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی درباره این‌که چرا فرار مالیاتی هر سال افزایش می‌یابد، تصریح کرد: دولت هر سال با فروش نفت، هزینه‌های خود را پوشش می‌داد و درآمد شیرین و سهل‌الوصول نفت باعث می‌شد اصلاح ساختاری در اقتصاد اتفاق نیفتد، از این رو برنامه‌ریزی برای اخذ مالیات به تعویق می‌افتاد. کرد زنگنه، رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی هم در این باره معتقد است وقتی دولت در اقتصاد نقش پررنگ دارد و تجارت، تولید و توزیع را قصد دارد مدیریت کند با مواردی مانند اقتصاد زیرزمینی، اقتصاد رانتی و مواردی از این قبیل مواجه خواهیم بود. امینی می‌گوید: در شرایط تحریم دولت چاره‌ای جز اصلاح ساختار اقتصادی کشور نداشت، اما این اتفاق حداقل باید ۲۰ سال پیش اتفاق می‌افتاد.

منبع: جام جم