موضوع سقط جنین و انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا

در آغاز ماه مه ۲۰۲۲ نشریه سیاسی "پولیتیکو" پیش‌نویس طرح لغو حکم تاریخی دیوان عالی آمریکا در مورد حق زنان این کشور برای سقط جنین را منتشر کرد. در این پیش‌نویس که نوشته ساموئل الیتو، یکی از ۹ قاضی دیوان عالی آمریکاست، حکم صادرشده توسط این نهاد در سال ۱۹۷۳ مشهور به "رو در برابر وید" زیر سؤال رفته است. این حکم حق سقط جنین در سراسر آمریکا را همخوان با قانون اساسی این کشور می‌داند و به رسمیت می‌شناسد. الیتو می‌نویسد که این حکم "از ابتدا اشتباه بوده است". در پی آن جان رابرتز، رئیس دیوان عالی آمریکا، سندیت پیش‌نویس افشاشده را تأیید کرد و در عین حال افزود که پیش‌نویس هنوز به معنای حکم نهایی دیوان عالی نیست. در صورت لغو "رو در برابر وید" هر ایالت آمریکا اجازه می‌یابد قوانین خود را در مورد سقط جنین وضع کند، و از جمله می‌تواند سقط جنین را مطلقا ممنوع کند.

انتشار پیش‌نویس طرح یادشده ده‌ها هزار نفر را به خیابان‌های شهرهای بزرگ آمریکا کشانده که مخالفت خود را با "بازگشت وضعیت زنان به نیم قرن پیش" اعلام می‌کنند. همزمان با آن، از یک سو سیاستمداران حزب دمکرات آمریکا شهروندان را به دفاع از حقوق زنان فرا می‌خوانند و از سوی دیگر جمهوری‌خواهان می‌گویند که این موضوع در حال حاضر اهمیت چندانی ندارد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این بحث در حالی بالا گرفته که آمریکا در آستانه برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای در نوامبر ۲۰۲۲ قرار دارد. انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا انتخاباتی عمومی است برای تعیین اعضایی جدید از کنگره این کشور (مجلس سنا و مجلس نمایندگان) و نیز بخشی از فرمانداران و اعضای مجالس ایالتی آمریکا. انتخابات میان‌دوره‌ای در میانه دوره چهارساله خدمت هر رئيس جمهور برگزار می‌شود و به منزله سنگ محکی است برای آگاهی از میزان رضایت مردم از سیاست‌های او.

وضعیت فعلی حق زنان برای سقط جنین

در آمریکا "قانونی سراسری" که سقط جنین را مجاز یا ممنوع کند وجود ندارد. اما طبق حکم دیوان عالی آمریکا که به "رو در برابر وید" مشهور است، قانون اساسی این کشور اساسا از زنان برای تصمیم‌گیری درباره ادامه یا خاتمه بارداری‌شان حمایت می‌کند. "رو در برابر وید" عنوان حکمی است که در سال ۱۹۷۳ پس از رسیدگی دیوان عالی کشور به شکایت زنی صادر شد به اسم نورما مک‌کوروی با نام مستعار جین رو. مک‌کوروی که در تگزاس زندگی می‌کرد و دو نوزادش را پیش از این وضع حمل کرده اما نتوانسته بود نگهداری کند، در سال ۱۹۶۹ برای بار سوم باردار شده بود و خواهان سقط جنین بود، اما قوانین تگزاس تنها در صورتی اجازه این عمل را به او می‌دادند که جانش در خطر باشد. وکلای مک‌کوروی به نمایندگی از او با این استدلال که قوانین سقط جنین تگزاس مغایر با قانون اساسی هستند، از هنری وید، دادستان تگزاس، شکایت کردند و دادگاه ایالتی تگزاس به نفع مک‌کوروی رأی داد. در پی آن دادستان تگزاس درخواست تجدید نظر خود را به دیوان عالی آمریکا فرستاد. این نهاد در نهایت با صدور حکمی اعلام کرد که حق داشتن حریم خصوصی در قانون اساسی آمریکا به رسمیت شناخته شده و در نتیجه زنان حق دارند اگر بخواهند سقط جنین را برگزینند.

طبق این حکم، ایالت‌های آمریکا نمی‌توانند سقط جنین را در سه ماهه اول بارداری ممنوع کنند و در سه ماهه دوم بارداری تنها در شرایطی خاص می‌توانند آن را غیرمجاز بدانند.

با پیشرفت علم پزشکی امکان ادامه زندگی برای جنین در خارج از رحم مادر از هفته‌های ۲۳/۲۴ امکان‌پذیر شده است. ازین رو دیوان عالی آمریکا در سال ۱۹۹۲ در حکمی اعلام کرد که حد زمانی برای سقط جنین باید بر اساس این پیشرفت پزشکی تعیین شود. از آن زمان بیشتر ایالت‌های آمریکا حد ۲۰ تا ۲۴ هفته را برای سقط جنین مجاز اعلام کرده‌اند. با این حال در برخی ایالت‌های این کشور، مانند نیوجرسی، کلرادو و ورمونت، محدودیت زمانی برای سقط جنین وجود ندارد.

نقش مذهب و تعلق حزبی در برخورد با سقط جنین

در طول پنجاه سال گذشته سقط جنین و حکم "رو در برابر وید" موضوع بحث و کشمکش در جامعه آمریکا بوده و مردم این کشور را به گروه‌های موافق و مخالف تقسیم کرده است. برخی بر این باورند که زنان باید بتوانند، اگر بخواهند، به بارداری خود پایان دهند، زیرا هر کس حق دارد حریم خصوصی داشته باشد و درباره آن تصمیم بگیرد. در حال حاضر این گروه را "جنبش طرفداران انتخاب" نمایندگی می‌کند. برخی با سقط جنین به طور مطلق مخالف هستند و آن را "قتل" می‌نامند؛ می‌گویند که زندگی انسان پیش از تولد و با لقاح آغاز می‌شود. طرفداران سازمان‌یافته این گروه در "جنبش حامیان زندگی" گرد هم آمده‌اند. برخی از مردم آمریکا هم با انجام سقط جنین تنها در شرایطی خاص موافق هستند، مانند وقتی که زن بر اثر تجاوز یا زنای با محارم باردار شده باشد یا اینکه جانش به دلیل بارداری در معرض خطر باشد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

طبق آمار و گرافیک‌هایی که مؤسسه نظرسنجی گالوپ در مورد نظر شهروندان آمریکایی درباره سقط جنین تهیه کرده، در مجموع اکثریت آنان موافق با قانونی بودن سقط جنین در شرایطی معین هستند و این آمار از سال ۱۹۷۵ تا ۲۰۲۱ تغییر چندانی نکرده است. با توجه به پیچیدگی جامعه و سیاست آمریکا، این آمار شناختی کلی درباره مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر رأی به سقط جنین به دست می‌دهد.

فرانک نیوپورت، پژوهشگر مؤسسه نظرسنجی گالوپ، دو عامل مذهب و تعلق حزبی را مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده نوع نگرش شهروندان آمریکایی نسبت به سقط جنین می‌داند. بسیاری از مخالفان سقط جنین استدلال‌های خود را بر اساس مبانی مذهبی بیان می‌کنند. بر پایه تحقیق نیوپورت، در رابطه با مذهبی بودن، سه گروه عمده در آمریکای امروز مسیحیان غیرکاتولیک (پروتستان‌ها)، کاتولیک‌ها و کسانی هستند که می‌گویند مذهبی ندارند. دیدگاه پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها نسبت به سقط جنین تقریبا یکسان است. ۲۳ درصد پروتستان‌ها و ۲۴ درصد کاتولیک‌ها می‌گویند که سقط جنین باید در هر شرایطی غیرقانونی شود. مجموع آمریکایی‌هایی که در سراسر این کشور خواهان غیرقانونی شدن سقط جنین هستند ۱۹ درصد است. کسانی که می‌گویند مذهبی ندارند، بسیار بیشتر سقط جنین را می‌پذیرند. تنها پنج درصد آن‌ها خواستار غیرقانونی شدن سقط جنین هستند. همچنین تنها شش درصد یهودیان آمریکا معتقدند که سقط جنین باید غیرقانونی شود.

نیوپورت می‌نویسد که نگرش فرد نسبت به سقط جنین به خصوص با حد مذهبی بودن او در ارتباط است. برای نمونه هر چه یک پروتستان یا کاتولیک مذهبی‌تر باشد و برای مثال بیشتر به کلیسا برود، امکان مخالفتش با سقط جنین و غیراخلاقی خواندن آن بیشتر است.

به گفته نیوپورت، همچنین تعلق و تمایل حزبی آمریکایی‌ها در نگرش آنان نسبت به سقط جنین نقش ایفا می‌کند. به طوری که جمهوری‌خواهان بیشتر از افراد مستقل و دمکرات‌ها خواستار غیرقانونی شدن سقط جنین هستند. ۲۹ درصد جمهوری‌خواهان، ۱۹ درصد مستقل‌ها و ۱۰ درصد دمکرات‌ها می‌گویند که سقط جنین باید غیرقانونی شود. نیوپورت همچنین می‌نویسد که رابطه بین مذهبی بودن و نگرش نسبت به سقط جنین در میان این گروه‌های حزبی دیده می‌شود. برای نمونه ۵۴ درصد جمهوری‌خواهان و ۲۲ درصد دمکرات‌هایی که هر هفته به کلیسا می‌روند خواستار ممنوعیت سقط جنین هستند.

نیوپورت در بررسی نقش جنسیت، نژاد، تعلق قومی و سن در نگرش افراد نسبت به سقط جنین به این نتیجه رسیده است که هیچ یک از این عوامل در این میان به خودی خود تعیین‌کننده نیستند، بلکه عامل تعیین‌کننده حد مذهبی بودن افراد است. افراد بسیار مذهبی متمایل به حزب جمهوری‌خواه هستند و تمایل دارند در جنوب آمریکا زندگی کنند. نیوپورت می‌نویسد که به سختی بتوان گفت، کدام عامل باعث دیگری شده است: «نگرش نسبت به سقط جنین ممکن است بازتاب‌دهنده هویت سیاسی از قبل موجود باشد که به نوبه خود عاملی است برای مذهبی بودن شخصی، یا مذهبی بودن می‌تواند باعث شود که کسی جمهوری‌خواه بشود و مخالف سقط جنین.»

روزآمدی بحث سقط جنین

ناظران امور داخلی آمریکا از سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی می‌کردند که سقط جنین بار دیگر به موضوع سیاسی داغی تبدیل شود. دونالد ترامپ در دوره ریاست جمهوری‌اش سه قاضی دیوان عالی آمریکا را با حمایت جمهوری‌خواهان مجلس سنا منصوب کرد. او به طرفداران کاتولیکش قول داده بود که هنگام انتصاب قضات جدید موضع آنان در برابر سقط جنین را در نظر خواهد گرفت. هم‌اکنون اکثریت ۹ قاضی دیوان عالی آمریکا کاتولیک هستند. پژوهشگر گالوپ پیش‌بینی کرده است که «ممکن است مذهب بر تصمیم دیوان عالی آمریکا در مورد لغو حکم "رو در برایر وید" هم تاثیر بگذارد. چهار تن از پنج قاضی که محافظه‌کار محسوب می‌شوند و خواهان لغو "رو" هستند کاتولیک‌اند و قاضی پنجم هم با تربیت کاتولیک بزرگ شده است. رئيس دیوان عالی هم کاتولیک است. اگرچه اطلاعات زیادی درباره باور و حد مذهبی بودن آن‌ها در دست نیست، اما آموزش‌های مذهبی آن‌ها ممکن است بر تصمیم‌شان تاثیر بگذارد. همانطور که این امر می‌تواند در مورد دو تن از قاضی‌ها که یهودی هستند هم صادق باشد.»

تجمع مدافعان حق سقط جنین در نیویورک پس از ممنوعیت آن در تگزاس - اکتبر ۲۰۲۱

پس از اینکه دیوان عالی آمریکا ترکیب جدیدی یافت، چند ایالت این کشور قوانین ایالتی سقط جنین را تشدید کردند. تگزاس سقط جنین را تنها تا هفته ششم، تا شنیدن صدای ضربان قلب جنین، مجاز دانست. دولت فدرال آمریکا مورد تگزاس را در دیوان عالی مطرح کرد و آن را مخالف قانون اساسی خواند، اما دیوان عالی با قانون تگزاس مخالفت نکرد. همچنین طرحی قانونی در ایالت می‌سی‌سی‌پی سقط جنین را از هفته پانزدهم ممنوع کرد. رأی دیوان عالی آمریکا در این زمینه قرار است در ماه ژوئن ۲۰۲۲ اعلام شود. بخصوص درز پیش‌نویس طرح لغو "رو در برابر وید" نشانگر آن است که واهمه طرفداران حق زنان برای انتخاب سقط جنین بی‌مورد نبوده است.

کدام موضوع و کدام حزب؟

دمکرات‌ها می‌گویند که لغو احتمالی حکم "رو علیه وید" موضوع سقط جنین را به موضوع اصلی انتخابات این دوره تبدیل خواهد کرد. چاک شومر، رهبر اکثریت دمکرات در مجلس سنا، گفت که دمکرات‌ها بر حق زنان برای انتخاب به شدت پافشاری خواهند کرد.

بنابر نظرسنجی سی‌ان‌ان هم اکثریت کسانی که خواستار دفاع از حقوق زنان، از جمله حق سقط جنین هستند، معتقدند که حزب دمکرات پیگیر خواست آنان است. در برابر اما اکثریت کسانی که خواستار بهبود اوضاع اقتصادی کشورند بر این باورند که حزب جمهوری‌خواه این خواست را بهتر برآورده می‌کند.

جمهوری‌خواهان معتقدند که دمکرات‌ها موضوع سقط جنین را عمده می‌کنند در حالی که این موضوع عمده نیست. ران جانسون، سناتور جمهوری‌خواه، به "وال استریت ژورنال" گفت که موضوع سقط جنین موضوع سیاسی بزرگی نیست که همه به آن فکر کنند، چون تغییر بزرگی با آن رخ نخواهد داد. یک شهروند آمریکایی که خود را مستقل معرفی می‌کند، می‌گوید: «نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای بر پایه آرای رأی‌دهندگانی خواهد بود که پای صندوق‌های رأی می‌روند. تمرکز احزاب سیاسی بر موضوع‌هایی است که باعث می‌شود طرفداران‌شان به حرکت دربیایند. مسائل اصلی آمریکا در حال حاضر به نظر من تورم و جنگ اوکراین است، چون به هر حال ایالت‌ها درباره سقط جنین تصمیم خواهند گرفت. موضوع دیگر این است که رضایت مردم از عملکرد رئیس‌جمهور جو بایدن کاهش پیدا کرده است.»

بر اساس نظرسنجی گالوپ، از میزان رضایت از جو بایدن، رئیس جمهور دمکرات آمریکا، در ماه آوریل ۲۰۲۲ در میان طرفداران دو حزب بزرگ و نیز بخصوص مستقل‌ها کاسته شده است. در مجموع ۵۶ درصد از کار او رضایت ندارند و حد رضایت از عملکرد بایدن (۴۱٪) در مقایسه با رؤسای جمهور ۷۰ سال اخیر آمریکا، در کنار ترامپ (۴۰٪) و جیمی کارتر (۴۱٪) قرار دارد. همچنین نظرسنجی مشترک واشنگتن پست و ای‌بی‌سی نیوز نشان می‌دهد که از هر ۱۰ آمریکایی ۷ نفر از سیاست اقتصادی جورج بایدن راضی نیست.

در حال حاضر دمکرات‌ها و جمهوری‌خواهان با هم بر سر اولویت پرداختن به مسئله گرانی و سیاست اقتصادی و اهمیت آن در مبارزات انتخاباتی توافق دارند و البته طبیعی است که سیاستمداران احزاب مختلف به نتایج بررسی‌های مؤسسه‌های نظرسنجی برای طرح موضوع‌های انتخاباتی رجوع می‌کنند. مؤسسه نظرسنجی دانشگاه مون‌موث در نیوجرسی ۱۰ روز پس از انتشار پیش‌نویس طرح لغو آزادی انتخاب سقط جنین در گزارشی نوشت که چهار سال پیش موضوع‌های اصلی برای شهروندان آمریکایی به ترتیب مسئله بهداشت (۲۸٪) و سیاست اقتصادی (۱۹٪) بودند و تنها ۹ درصد سقط جنین را بااهمیت تلقی می‌کردند. اما هم‌اکنون تورم و سیاست اقتصادی با ۲۶ درصد و سقط جنین با ۲۵ درصد، دو موضوع اصلی هستند که برای رأی شهروندان آمریکایی در انتخابات آتی دارای اهمیت هستند. تغییر در اولویت موضوع‌های انتخاباتی در عرض چهار سال، در ارتباط است با زیر سوال رفتن حکم "رو در برابر وید" و امکان لغو آن.

در همین گزارش به نقل از پاتریک موری، مدیر مؤسسه نظرسنجی دانشگاه مون‌موث، آمده است: «بسیاری از دموکرات‌ها به وضوح بر سقط جنین به عنوان یک عامل محرک در انتخابات میان‌دوره‌ای متمرکز هستند. با این حال، آنچه این نظرسنجی مشخص نمی‌کند این است که آیا این موضوع واقعاً انگیزه برای رأی‌دهندگانی خواهد بود که در غیر این صورت امسال در رأی دادن شرکت نمی‌کردند یا خیر.»

هم‌اکنون به نظر می‌رسد که ذهن علاقمندان به سیاست آمریکا بیش از هر چیز مشغول به موضوع‌های سیاست اقتصادی یا سقط جنین است. اما بیشترین بحث و میان‌کنش در رسانه‌های اجتماعی متوجه موضوع دادگاه هنرپیشه‌‌های آمریکایی جانی دپ و همسر سابقش امبر هرد است. از ماه آوریل تا کنون روز به روز بر شمار ده‌ها هزار نفری که دادگاه دپ-هرد را به صورت لایو در یوتیوب دنبال می‌کنند افزوده شده است. در ماه مه میزان میان‌کنش در رسانه‌های اجتماعی در رابطه با سقط جنین یک چهارم میزان میان‌کنش در رابطه با دادگاه دپ-هرد بوده است. میزان میان‌کنش کاربران رسانه‌های اجتماعی در رابطه با نگران‌کننده‌ترین موضوعی که آمریکایی‌ها روزانه به هنگام خرید مواد غذایی، بنزین و پرداخت صورت‌حساب سوخت خانه‌هایشان با آن درگیرند، یعنی تورم و گرانی، یک هفتم میان‌کنش کاربران در رابطه با دادگاه دپ-هرد است. اما این آمار اطلاعی درباره اهمیت موضوع‌ها در زندگی شهروندان آمریکایی به دست نمی‌دهد، بلکه به گفته روانشناسان، می‌تواند نشانه "گسست" یا جدا کردن خود از تجربه‌های سخت روزمره باشد.

هنوز پنج ماه تا برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای باقی مانده است و در چنین چارچوب زمانی‌ای امکان تغییرات مهم و سریع وجود دارد.