نقش شبه اندام «کلیه» در شناخت بیماری های کلیوی

به گزارش خبرنگار مهر، «کلیه» یکی از اندام‌های پیچیده بدن انسان است؛ به همین دلیل طراحی یک مدل آزمایشگاهی از این عضو بدن، دشوار و چالش برانگیز است. در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در ایجاد مدل‌های آزمایشگاهی و شبه ارگان‌ها (ارگانوئید) روی داده است.

ارگانوئید کلیه، یک مدل آزمایشگاهی از کلیه است که در شرایط کشت سه بعدی از سلول‌های بنیادی ایجاد می‌شود. ارگانوئید «کلیه» شباهت قابل قبولی از نظر نوع سلول‌ها، شکل ظاهری و عملکرد با اندام اصلی دارد.

ایجاد یک مدل سه بعدی از کلیه که مطالعه برهم‌کنش‌های بین سلولی را تسهیل کرده، امکان بررسی عملکرد داروها و مدل‌سازی بیماری‌ها را فراهم می‌کند؛ همچنین برای استفاده در پزشکی بازساختی مناسب است.

طی یک مقاله مروری محققان کشور به بررسی پیچیدگی‌های سلولی طی ایجاد ارگانوئید کلیه در شرایط آزمایشگاهی پرداختند. در این مقاله که در مجله بین‌المللی Cell and Tissue Research به چاپ رسیده، تلاش شده است به پیشرفت‌های اخیر در تولید ارگانوئید کلیوی و کاربردهای این تکنولوژی نوین پرداخته شود.

این مقاله نشان می‌دهد ارگانوئیدها با برهم‌کنش‌های سلولی مشابه آنچه در تکوین جنین روی می‌دهد، ایجاد می‌شوند. همچنین این مقاله چنین نتیجه گیری می‌کند که برای استفاده از ارگانوئیدها در پزشکی بازساختی مطالعات و تلاش‌های بیشتری لازم است تا چالش‌های مربوط به بلوغ کامل اندام و عملکرد مناسب آن، رگ‌زایی و پاسخ ایمنی بر طرف شود.

با این وجود نمی‌توان تأثیر ارگانوئید کلیوی بر آزمایش داروهای جدید و شناخت بیماری‌های مرتبط با کلیه را نادیده گرفت.

این پروژه توسط دکتر رضا مقدسعلی، نیلوفر خوشدل راد، دکتر امین احمدی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و دانشگاه علوم پزشکی تبریز به انجام رسیده است.