انعطاف مشروط اردوغان برای عضویت سوئد و فنلاند در ناتو

ترکیه که تا کنون با عضویت دو کشور اسکاندیناوی در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخالفت می‌کرد، اکنون از خود انعطاف نشان داده و اعلام آمادگی کرده که به شرط برآورده شدن خواسته‌هایش مانع این کار نشود.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز گذشته (شنبه ۳۱ اردیبهشت) در گفت‌وگوهای تلفنی با دبیرکل ناتو، همتای فنلاندی خود و نخست‌وزیر سوئد ملاحظات آنکارا برای موافقت با گسترش ناتو را با آنها در میان گذاشت.

سوئد و فنلاند در واکنش به تجاوز نظامی روسیه به اوکراین تقاضای رسمی برای عضویت در ناتو را ارائه کرده‌اند و امیدوارند هر چه سریع‌تر با این درخواست موافقت شود.

ناتو که آوریل سال ۱۹۴۹ پایه‌گذاری شد با پیوستن مقدونیه شمالی به آن در ماه مارس ۲۰۲۰ در حال حاضر ۳۰ عضو دارد. پذیرش اعضای جدید در این پیمان مستلزم موافقت تمام اعضا است و ترکیه تلاش می‌کند از این موقعیت برای پیشبرد برخی خواسته‌های خود استفاده کند.

درخواست‌های ترکیه از سوئد

به گزارش آناتولی اردوغان در گفت‌وگو با ماگدالنا اندرسون، نخست‌وزیر سوئد با بیان این که ترکیه تا به حال از سیاست درهای باز ناتو به‌طور کامل حمایت کرده، گفت: «همبستگی در داخل این سازمان هم برای امنیت کشورهای عضو و هم برای امنیت جمعی یک ارزش اساسی است.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

او دو پیش‌شرط اصلی موافقت با عضویت سوئد در ناتو را توقف حمایت از "گروه‌های تروریستی" و برداشته شدن تحریم‌ها علیه صنایع نظامی ترکیه که سال ۲۰۱۹ پس از عملیات نظامی در سوریه اعمال شد عنوان کرد.

اردوغان به اندرسون گفت آنکارا انتظار دارد سوئد برای رفع نگرانی‌های ترکیه در مورد حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شاخه‌های آن در سوریه و عراق "گام‌های ملموسی" بردارد.

در سال‌های گذشته بسیاری از اعضا و هواداران پ‌ک‌ک و حامیان جنبش فتح‌الله گولن که عامل کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ در ترکیه معرفی می‌شود، به کشورهای اسکاندیناوی، به خصوص سوئد و فنلاند پناهنده شده‌اند.

پیش‌شرط ساده‌تر برای فنلاند

پیش‌شرط ترکیه برای موافقت با عضویت فنلاند در ناتو به نسبت ساده‌تر و دست‌یافتنی‌تر به نظر می‌رسد و به طور عمده بر توقف حمایت از تشکل‌هایی مربوط است که آنکارا آنها را تروریستی می‌خواند.

رجب طیب اردوغان در گفت‌وگوی تلفنی با سائولی نینیسته، همتای فنلاندی خود تاکید کرد: «این طبیعی‌ترین حق ترکیه است که از سایر کشورها انتظار داشته باشد برای مبارزه مشروع و مصمم آن در برابر یک تهدید آشکار علیه امنیت ملی و مردم خود احترام قائل بوده و از این مبارزه حمایت کنند.»

آناتولی به نقل از مرکز ارتباطات دفتر ریاست جمهوری ترکیه می‌گوید اردوغان در این گفت‌وگو تصریح کرده، "تفاهمی مبنی بر نادیده گرفتن گروه‌های تروریستی که برای یکی از متحدان ناتو تهدیدی محسوب می‌شوند، با روحیه دوستی و هم‌پیمانی سازگار نیست".

رئیس جمهوری فنلاند شامگاه شنبه گفت‌وگوی خود با اردوغان را "صریح و مستقیم" توصیف کرد و در توئیتر نوشت به همتای خود یادآور شده که دو کشور به عنوان هم‌پیمانان ناتو برای حفظ امنیت طرف مقابل اقدام خواهند کرد و ارتباط‌‌شان از این طریق مستحکم‌تر می‌شود.

سائولی نینیسته در این پیام تصریح کرده که فنلاند تروریسم را در تمام اشکال و جلوه‌های آن محکوم می‌کند و گفت‌وگوهای تنگاتنگ میان آنکارا و هلسینکی ادامه خواهد داشت.

پکا هاویستو، وزیر خارجه فنلاند هفته گذشته اعلام کرده بود با همتای ترک خود مولود چاووش‌اوغلو مذاکرات خوبی داشته است. به گفته او ترکیه در این گفت‌وگوها نگرش مثبتی نسبت به فنلاند ابراز کرده و باید دید این پروسه چطور جلو می‌رود و بحث‌ها چگونه پیش می‌روند.

پائیز ۲۰۱۹ و پس از عملیات نظامی ارتش ترکیه در مناطق شمال شرق سوریه و مواضع کردهای سوری برخی کشورها از جمله آلمان، سوئد و فنلاند صادرات تجهیزات نظامی به این کشور را تحریم کردند. ظاهرا در این میان تحریم‌های سوئد برای آنکارا اهمیت بیشتری دارد.

رایزنی اردوغان با دبیرکل ناتو

رئیس جمهوری ترکیه روز شنبه با ینس استولتنبرگ، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی هم درباره درخواست عضویت سوئد و فنلاند در ناتو تلفنی رایزنی کرد.

اردوغان در این گفت‌وگو تاکید کرد تا زمانی که سوئد و فنلاند در زمینه مسائلی، به خصوص مبارزه با تروریسم همبستگی خود با ترکیه را به وضوح نشان ندهند، آنکارا نسبت به عضویت آنها در ناتو رویکرد مثبتی نخواهد داشت.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

استولتنبرگ هم در یک پیام توئیتری نوشته با این رویکرد موافق است که نگرانی‌های امنیتی تمام متحدان ناتو باید در نظر گرفته شود و رایزنی‌ها برای عضویت فنلاند و سوئد تا زمان یافتن یک راه‌حل ادامه داشته باشد.

با آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه نگرانی برخی همسایگان و کشورهای نزدیک به این کشور در مورد حمله‌های احتمالی نیروهای روسی افزایش یافته است.

روسیه به عنوان پهناورترین کشور جهان با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی مشترک و با بسیاری دیگر از کشورها از جمله در کناره دریای بالتیک، دریای ژاپن و دریای سیاه مرز آبی دارد.

سوئد در غرب دریای بالتیک واقع شده و تقریبا تمام شرق فنلاند هم‌مرز روسیه است. فنلاند در تاریخ خود خاطرات تلخی از تعرض و تجاوزهای نیروهای روسی دارد.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  امنیت فریبنده

  زرادخانه‌های غول‌آسای اتمی می‌بایست در طول جنگ سرد توازن قوا میان ایالات متحده آمریکا و اتحادشوروی را تضمین کنند، ولی این امنیتی فریبنده بود. در فاصله سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۹ جهان بارها بر لبه پرتگاه یک جنگ اتمی قرار گرفت. عامل آن فقط بحران‌های بین‌المللی نبود. نقص‌های فنی و سوء‌تفاهمات نیز در پیدایش وضعیت‌های خطرناک و حساس نقش داشتند.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  نام رمز "کمانگیر کاردان"

  برای نمونه در تاریخ ۲ نوامبر ۱۹۸۳ ناتو در سطح فرماندهی مانوری ده روز آغاز کرد که نام رمز آن "کمانگیر کاردان" (Able Archer) بود. در طرح این مانور مساله آمادگی برای شرایط وخیم در صورت بروز جنگی اتمی با اتحادشوروی نیز گنجانده شده بود. قرار بود حتی رهبران دولت‌ها مانند هلموت کهل، صدراعظم آلمان و مارگرت تاچر، نخست وزیر بریتانیا نیز در جریان آن قرار گیرند. ولی این ماجرا به سوء‌تفاهمی سنگین منجر گردید.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  آژیر خطر در پیمان ورشو

  از طریق اطلاعات سرویس‌های مخفی برای بلوک شرق این سوء‌تفاهم پیش آمد که ناتو واقعا قصد یک حمله اتمی دارد. به‌ویژه شرکت رهبران دولت‌ها، نظامیان را به اشتباه انداخته بود. پیمان ورشو نیروهای خود را در اروپای شرقی و جمهوری دمکراتیک آلمان به حال آماده‌باش درآورد. در پی آن ناتو متوجه شد که با صلح جهانی بازی کرده است و از انجام برخی مراحل مانور خود چشم‌پوشی کرد.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  ۱۹۸۳ سال بحران

  در تاریخ ۱۱ نوامبر سال ۱۹۸۳ مانور "کمانگیر کاردان" به خیر گذشت. ولی این تنها پیشامد در این سال بحرانی نبود. در تاریخ ۱ سپتامبر اتحاد شوروی سهوا یک هواپیمای مسافربری کره جنوبی را هدف قرار داد و سرنگون ساخت. ۲۶۹ سرنشین این هواپیما کشته شدند. این پیشامد به یخبندان تازه‌ای در مناسبات میان ایالات متحده آمریکا و اتحاد شوروی انجامید. سپس ماجرای نقص فنی در کامپیوتر پیش آمد.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  نیم‌ساعت تا ضربه اتمی

  سرهنگ استانیسلاو پتروف در تاریخ ۲۶ سپتامبر ۱۹۸۳ مشغول خدمت در پناهگاهی زیرزمینی در نزدیکی مسکو بود. ناگهان آژیر خطر به صدا درآمد و کامپیوتر موشکی اتمی را نشان داد که ظاهرا در همان لحظه از پایگاهی در آمریکا شلیک شده بود. دستوراتی که برای این شرایط به زبده‌نظامیان داده شده کاملا روشن بود. در شرایط جدی فقط نیم‌ساعت فرصت تا وارد شدن ضربه‌ای مصیبت‌بار باقی می‌ماند. باید حمله متقابل آغاز می‌شد.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  یک سرهنگ جهان را نجات می‌دهد

  این سرهنگ اما معتقد بود که اشتباهی رخ داده و به هیچ اقدامی دست نزد. لحظاتی بعد که برای او مانند عمری سپری شد، سیستم‌های کنترل نشان دادند که حق با او بوده و آژیر خطر اشتباهی به صدا درآمده است. ماهواره‌های جاسوسی اشتباها بازتاب نور خورشید را به منزله یک حمله موشکی ارزیابی کرده بودند. تنها در سال ۱۹۹۸ جهان از دلیری سرهنگ پتروف آگاه شد و در سال ۲۰۱۱ جایزه رسانه‌ای آلمان به نشانه ستایش به او اعطا شد.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  ۲۰۰۰ موشک در پرواز

  خطای مشابهی در تاریخ ۹ نوامبر ۱۹۷۹ در طرف مقابل صورت گرفت. یک سیستم هشداردهنده آمریکایی اعلام کرد که ۲۲۰ موشک اتمی به سوی آمریکا در پروازند. بعدا تعداد این موشک‌ها حتی ۲۰۰۰ فروند اعلام شد. جیمی کارتر، رئيس‌جمهور وقت آمریکا در جریان این رویداد قرار گرفت. ولی بعد معلوم شد که یکی از تکنیسین‌ها سهوا داده‌های مربوط به شبیه‌سازی (سیمولاسیون) یک حمله اتمی را وارد سیستم کرده است.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  هراس از جنگ جهانی سوم

  جهان حساس‌ترین روزهای جنگ سرد را در پاییز سال ۱۹۶۲ تجربه کرد. به‌رغم هشدار جان اف کندی رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، اتحادشوروی سکوهای پرتاب موشک‌های اتمی خود را در کوبا، یعنی در نزدیکی آمریکا مستقر کرد. آمریکا با یک محاصره دریایی به این اقدام واکنش نشان داد. زیردریایی‌ها و کشتی‌ها جنگی دو طرف در آب‌های کارائیب مراقب یکدیگر و مترصد حمله بودند. به نظر می‌رسید که جنگی اتمی بسیار محتمل است.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  خط ارتباطی مستقیم برای لحظات حساس

  ولی در تاریخ ۲۸ اکتبر ۱۹۶۲ خبر آرام‌کننده منتشر شد: خروشچف رهبر شوروی اعلام آمادگی کرد که موشک‌های خود را از کوبا خارج کند. ایالات متحده آمریکا از حمله نظامی به کوبا چشم‌پوشی کرد. نتیجه این بحران ایجاد خط ارتباطی مستقیم میان واشنگتن و مسکو برای لحظات حساس و خطرناک بود. چنین چیزی در زمان ماجرای دیوار برلین برای شهروندان این شهر یک رویا بود.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  گذرگاه مرزی میان دو برلین

  در معروف‌ترین گذرگاه مرزی میان دو برلین به نام "چک‌پوینت چارلی" در اکتبر ۱۹۶۱ زورآزمایی دیگری میان دو ابر قدرت درگرفت. چندی پس از ساختن دیوار برلین وضعیت پیش آمده می‌توانست خاک آلمان را به یک صحنه کارزار اتمی تبدیل کند. این بحران به دلیل کنترل گذرنامه یک دیپلمات آمریکایی توسط یک مرزبان جمهوری دمکراتیک آلمان بروز کرد. دیپلمات آمریکایی چنان خشمگین شده بود که ژاندارمری آمریکا را به محل فراخواند.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  صف‌آرایی تانک‌ها در برابر هم

  در پی آن شوروی تانک‌های خود را به خیابان "فریدریش" در بخش شرقی برلین فرستاد. لوسیوس کلی، فرستاده ویژه آمریکا در برلین نیز متقابلا تانک‌های آمریکایی را به "چک‌پوینت چارلی" گسیل داشت. بدین‌سان دو ابر قدرت عملا رویاروی یکدیگر قرار گرفتند. آنها با جنگ فقط چند متر فاصله داشتند. ولی در تاریخ ۲۸ اکتبر هر دو طرف کوتاه آمدند و تانک‌های خود را عقب کشیدند. البته هر دو بعدا خود را برنده این ماجرا معرفی کردند.

• زمانی که جنگ سرد داغ شد

  برای صلح، علیه جنگ اتمی

  وخیم شدن اوضاع در ماجرای "چک‌پوینت چارلی" و بحران کوبا هراس بسیاری از آلمانی‌ها را برانگیخت، ولی افکار عمومی از رویدادهای پاییز ۱۹۸۳ خیلی دیرتر آگاه شد. بسیاری به موازنه هسته‌ای اعتماد نداشتند. سال ۱۹۸۳ یعنی سالی که جهان از نزدیک یک جنگ اتمی عبور کرد، به عنوان سالی تعیین‌کننده برای جنبش صلح در آلمان وارد تاریخ شد.

  نویسنده: Marie Todeskino / BM