خبرگزاری رویترز به نقل از مقام‌های نظامی اردن می‌گوید یگان‌های ارتش سوریه و شبه‌نظامیان سوری مرتبط با ایران "تلاش‌های خود را برای قاچاق صدها میلیون دلار مواد مخدر از مرزهای اردن به بازارهای ثروتمند خلیج فارس افزایش داده‌اند".

رویترز می‌گوید ارتش اردن اعلام کرد که در حال آماده شدن برای تشدید درگیری با قاچاقچیان مسلح مواد مخدر در امتداد مناطق ناهموار مرزی خود با سوریه است.

سرهنگ مصطفی هیاری، سخنگوی ارشد ارتش، به تلویزیون دولتی اردن گفته است: "ما با یک نبرد در امتداد مرزها، جنگ مواد مخدر و رهبری سازمان های تحت حمایت طرف‌های خارجی روبرو هستیم".

سرهنگ هیاری گفته شبه نظامیان مورد حمایت ایران را "خطرناک" توصیف کرده که به گفته او "امنیت ملی اردن را هدف قرار می‌دهند".

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع اردنی می‌گوید که چهار قاچاقچی مواد مخدر در روزهای اخیر در یک رویارویی مرزی توسط ارتش این کشور کشته شدند. بر اساس این گزارش از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون درگیری های مرزی با قاچاق چیان منجر به کشته شدن دستکم ۴۰ نفر و زخمی شدن صدها نفر دیگر شده است. این افراد عمدتا عشایری معرفی شدند که توسط شبه نظامیان مرتبط با ایران که در جنوب سوریه تسلط دارند، به کار گرفته شده بودند.

اردن هم مقصد و هم مسیر اصلی ترانزیت آمفتامین ارزان ساخت سوریه معروف به کاپتاگون به کشورهای نفت خیز خلیج فارس است.

سوریه جنگ زده به محل اصلی تولید این مواد در منطقه تبدیل شده است.

کشورهای ثروتمند عرب حاشیه خلیج فارس، مقصد اصلی ماده مخدر کاپتاگون هستند. اما این ماده در شمال آفریقا و جنوب اروپا هم زیاد پیدا می‌شود. سال ۲۰۲۰ مقام‌های ایتالیا ادعا کردند یک محموله‌ ۱۴ تنی مواد مخدر که در بندر ناپل ایتالیا کشف شد متعلق به حزب‌الله لبنان بوده که روابط بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارند.

دولت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، دست داشتن در تولید و قاچاق مواد مخدر را رد می کند اما اردن می گوید عزمی برای مبارزه با مواد مخدر از سوی مرزداران سوری نمی بیند.

افزایش شدید تلاش‌های قاچاق، اردن را مجبور کرده است تا مقررات و فرمان های مربوط به درگیری ارتش در امتداد نوار مرز را تغییر و به ارتش خود اختیارات بیشتری برای درگیری با قاچاق چیان و شلیک به آنها داده است.

نگرانی پادشاه اردن از نقش احتمالی شبه نظامیان مورد حمایت ایران

ملک عبدالله دوم پادشاه اردن هفته گذشته گفته بود که نگران است با خروج روسیه از جنوب سوریه در نتیجه جنگ اوکراین، شبه نظامیان تحت حمایت ایران این امکان را بدهد که خلاء نظامی روسیه را پر کنند.

ایران و روسیه دو کشور حامی بشار اسد در جریان جنگ های داخلی این کشور بودند که نیروی نظامی هم به سوریه فرستادند. ایران می گوید سوریه "خط مقدم مبارزه با اسرائیل" است و گروه های شبه نظامی متعددی در این کشور شکل داده است.

نفوذ فزاینده شبه نظامیان تحت حمایت ایران از جمله گروه حزب الله لبنان در جنوب سوریه در سال های اخیر، اردن و اسرائیل را نگران کرده است.

مقام های اردنی می گویند که نگرانی های آنها در مورد افزایش نگران هایشان را با مقام‌های سوری مطرح کرده اند اما هیچ تلاش واقعی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر ندیده‌اند.

سرتیپ احمد خلیفه، رئیس امنیت مرزی ارتش اردن، به یک روزنامه چاپ این کشور گفته است "تقاضای ما همیشه این بود که نیروها (نظامیان سوریه) وظایف خود را انجام دهند، اما تا کنون احساس نکرده‌ایم که شریک واقعی در حفاظت از مرزها داریم".

عملیات های قاچاق از سوی عناصر ارتش سوریه و سازمان‌های امنیتی آن و همچنین شبه نظامیان حزب‌الله و شبه نظامیان مورد حمایت ایران، در جنوب سوریه شکل می‌گیرد.

اردن می‌گوید در پنج ماه اخیر ۲۰ میلیون قرص کاپتاگون از قاچاق‌چیان گرفته در حالی که کل تعداد قرص‌هایی که در سال قبل توقیف شده بود ۱۴ میلیون قطعه بوده است.

پیش از این یک پژوهشکده آمریکایی به نام نیولاینز در گزارشی مدعی شده بود که بلندپایه‌ترین مقام‌های دولت سوریه، از جمله ماهر اسد،‌ برادر بشار اسد رئیس جمهور در تولید و قاچاق ماده مخدر کاپتاگون دست دارند.

در این گزارش همچنین گفته شده که حزب‌الله لبنان بخش سازمان‌یافته از شبکه توزیع این ماده مخدر صنعتی است و شبه‌نظامیان وابسته به ایران هم در ایجاد امنیت شاهراه‌های ارتباطی شبکه انتقال آن دست دارند.

'قاچاق‌چیان تازه در منطقه جای داعش را گرفته‌اند'

قبلا نیروهای داعش در سوریه، عامل اصلی تولید و توزیع این ماده مخدر بودند که منبع اصلی درآمد آنها محسوب می‌شد. به این مواد مخدر "قرص جهادی" گفته می‌شد. اما الان بازیگران دیگر هم وارد این بازار سیاه شده‌اند. جنگ و ویرانی در سوریه اقتصاد این کشور را نابود کرده و گفته می‌شود تجارت این ماده مخدر کمکی به اقتصاد این کشور است.

کرولاین رز، تحلیلگر موسسه استراتژی و سیاستگذاری نیولاینز در واشنگتن و نویسنده گزارش تجارت کاپتاگون در خاورمیانه درباره شواهد دخالت داشتن سران حکومت سوریه و حزب‌الله لبنان در این تجارت به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود: "این تحقیق سه سال طول کشید و ما در فرآیندی طولانی داده‌ها را بررسی کردیم. بسیاری از مکان‌های تولید، نقاطی بودند که در اختیار حکومت سوریه و بعضی از همکاران امنیتی آنها مانند حزب‌الله و سپاه پاسداران بوده است".

در این گزارش گفته شده منبع ارسال بسیاری از محموله‌ها بنادری است که در کنترل نیروهای نظامی حکومت سوریه و شبه‌نظامیان متحد آنهاست.

'نقش متفاوت' حزب‌الله و سپاه پاسداران در تجارت مواد مخدر چیست؟

به گفته کرولاین رز،‌ حزب‌الله لبنان و سپاه پاسداران در تجارت سیاه کاپتاگون نقش‌های متفاوتی دارند.

خانم رز بر این عقیده است که ۲۰ آزمایشگاه کاپتاگون در مرز سوریه وجود دارد و حزب‌الله در تضمین فرستادن این محصولات به لبنان و طرابلس نقش کلیدی دارد: "سپاه پاسداران هم مانند حزب‌الله لبنان، بازیگر اصلی، تولید‌کننده نیست؛ اما در رساندن این محصول به مقاصد آن مخصوصا به عراق و کویت و سایر کشورهای خلیج فارس نقش اساسی دارد."

سال ۲۰۲۰ محموله ۱۴ تنی مواد مخدر در بندر ناپل ایتالیا کشف شد که ابتدا تصور می‌شد متعلق به داعش باشد؛ اما بعدا مقام‌های ایتالیا ادعا کردند که این محموله متعلق به حزب‌الله لبنان و مقصد نهایی آن سوئیس بوده است.

کاپتاگون چه جور مواد مخدری است؟

کاپتاگون یا فنیتیلین ترکیب شیمیایی و مخدر است که در سال ۱۹۶۱ میلادی (۱۳۴۰ خورشیدی)‌ ساخته شده است. این ماده به عنوان دارویی برای مهار بعضی از حالات مانند بیش‌فعالی استفاده می‌شده اما بعدها به دلیل کشف داروهای بهتر و بیشتر به دلیل عوارض جانبی آن، ماده مخدر محسوب و استفاده از آن ممنوع شد.

اثر اولیه مصرف کاپتاگون نوعی سرخوشی است اما مانند مواد مخدر دیگر، بعدا لطمه‌های جدی به سلامت می‌زند. به دلیل آنکه به صورت قرص مصرف می‌شود و راحت‌تر و ارزان‌تر است،‌ دسترسی و مصرف آن ساده‌تر است.

وضعیت مصرف کاپتاگون در ایران چگونه است؟

دکتر شهرام حسام بختیاری، مدیر یک درمانگاه ترک اعتیاد در تهران، درباره این ماده مخدر گفته است: "این نوعی قرص شیشه یا کریستال است که جزو خطرناک‌ترین مواد روانگردان است."

دکتر حسام‌ بختیاری هشدار داده است که در زمینه مواد روانگردان، ایران با بحران جدی روبروست: "متاسفانه مصرف کاپتاگون هم مانند سایر موارد روانگردان سالانه در ایران بیشتر شده است. حدود سه دهه قبل که ما فعالیتمان را شروع کردیم، فقط موادی مثل تریاک و تا حدودی هروئین رواج داشت. الان به‌تدریج موادی که عوارض روانگردان دارند و خطرناک‌تر هستند مصرفشان بیشتر شده است. در مرکز ما نزدیک ۷۹ درصد مراجعه‌کنندگان دست‌کم یک ماده روانگردان همراه مواد مخدر دیگر استفاده می‌کردند".

آیا ترک کاپتاگون راحت است؟

دکتر حسام‌بختیاری گفته است: "مشکل مواد روانگردان این است که اختلال‌های جدی روانی ایجاد می‌کند. مثلا ماده‌ای مثل 'گل' که سبک‌تر تلقی می‌شود،‌ ممکن است به بیماری شیزوفرنی منجر شود. در نتیجه، علاوه بر ترک ماده مخدر باید گاهی بیماری روانی فرد را هم کنترل کرد."

کاپتاگون چیست و چه کسی در تولید و توزیع آن نقش دارد؟

خبرگزاری رویترز به نقل از مقام‌های نظامی اردن می‌گوید یگان‌های ارتش سوریه و شبه‌نظامیان سوری مرتبط با ایران "تلاش‌های خود را برای قاچاق صدها میلیون دلار مواد مخدر از مرزهای اردن به بازارهای ثروتمند خلیج فارس افزایش داده‌اند".

رویترز می‌گوید ارتش اردن اعلام کرد که در حال آماده شدن برای تشدید درگیری با قاچاقچیان مسلح مواد مخدر در امتداد مناطق ناهموار مرزی خود با سوریه است.

سرهنگ مصطفی هیاری، سخنگوی ارشد ارتش، به تلویزیون دولتی اردن گفته است: "ما با یک نبرد در امتداد مرزها، جنگ مواد مخدر و رهبری سازمان های تحت حمایت طرف‌های خارجی روبرو هستیم".

سرهنگ هیاری گفته شبه نظامیان مورد حمایت ایران را "خطرناک" توصیف کرده که به گفته او "امنیت ملی اردن را هدف قرار می‌دهند".

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع اردنی می‌گوید که چهار قاچاقچی مواد مخدر در روزهای اخیر در یک رویارویی مرزی توسط ارتش این کشور کشته شدند. بر اساس این گزارش از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون درگیری های مرزی با قاچاق چیان منجر به کشته شدن دستکم ۴۰ نفر و زخمی شدن صدها نفر دیگر شده است. این افراد عمدتا عشایری معرفی شدند که توسط شبه نظامیان مرتبط با ایران که در جنوب سوریه تسلط دارند، به کار گرفته شده بودند.

اردن هم مقصد و هم مسیر اصلی ترانزیت آمفتامین ارزان ساخت سوریه معروف به کاپتاگون به کشورهای نفت خیز خلیج فارس است.

سوریه جنگ زده به محل اصلی تولید این مواد در منطقه تبدیل شده است.

کشورهای ثروتمند عرب حاشیه خلیج فارس، مقصد اصلی ماده مخدر کاپتاگون هستند. اما این ماده در شمال آفریقا و جنوب اروپا هم زیاد پیدا می‌شود. سال ۲۰۲۰ مقام‌های ایتالیا ادعا کردند یک محموله‌ ۱۴ تنی مواد مخدر که در بندر ناپل ایتالیا کشف شد متعلق به حزب‌الله لبنان بوده که روابط بسیار نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارند.

دولت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، دست داشتن در تولید و قاچاق مواد مخدر را رد می کند اما اردن می گوید عزمی برای مبارزه با مواد مخدر از سوی مرزداران سوری نمی بیند.

افزایش شدید تلاش‌های قاچاق، اردن را مجبور کرده است تا مقررات و فرمان های مربوط به درگیری ارتش در امتداد نوار مرز را تغییر و به ارتش خود اختیارات بیشتری برای درگیری با قاچاق چیان و شلیک به آنها داده است.

نگرانی پادشاه اردن از نقش احتمالی شبه نظامیان مورد حمایت ایران

ملک عبدالله دوم پادشاه اردن هفته گذشته گفته بود که نگران است با خروج روسیه از جنوب سوریه در نتیجه جنگ اوکراین، شبه نظامیان تحت حمایت ایران این امکان را بدهد که خلاء نظامی روسیه را پر کنند.

ایران و روسیه دو کشور حامی بشار اسد در جریان جنگ های داخلی این کشور بودند که نیروی نظامی هم به سوریه فرستادند. ایران می گوید سوریه "خط مقدم مبارزه با اسرائیل" است و گروه های شبه نظامی متعددی در این کشور شکل داده است.

نفوذ فزاینده شبه نظامیان تحت حمایت ایران از جمله گروه حزب الله لبنان در جنوب سوریه در سال های اخیر، اردن و اسرائیل را نگران کرده است.

مقام های اردنی می گویند که نگرانی های آنها در مورد افزایش نگران هایشان را با مقام‌های سوری مطرح کرده اند اما هیچ تلاش واقعی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر ندیده‌اند.

سرتیپ احمد خلیفه، رئیس امنیت مرزی ارتش اردن، به یک روزنامه چاپ این کشور گفته است "تقاضای ما همیشه این بود که نیروها (نظامیان سوریه) وظایف خود را انجام دهند، اما تا کنون احساس نکرده‌ایم که شریک واقعی در حفاظت از مرزها داریم".

عملیات های قاچاق از سوی عناصر ارتش سوریه و سازمان‌های امنیتی آن و همچنین شبه نظامیان حزب‌الله و شبه نظامیان مورد حمایت ایران، در جنوب سوریه شکل می‌گیرد.

اردن می‌گوید در پنج ماه اخیر ۲۰ میلیون قرص کاپتاگون از قاچاق‌چیان گرفته در حالی که کل تعداد قرص‌هایی که در سال قبل توقیف شده بود ۱۴ میلیون قطعه بوده است.

پیش از این یک پژوهشکده آمریکایی به نام نیولاینز در گزارشی مدعی شده بود که بلندپایه‌ترین مقام‌های دولت سوریه، از جمله ماهر اسد،‌ برادر بشار اسد رئیس جمهور در تولید و قاچاق ماده مخدر کاپتاگون دست دارند.

در این گزارش همچنین گفته شده که حزب‌الله لبنان بخش سازمان‌یافته از شبکه توزیع این ماده مخدر صنعتی است و شبه‌نظامیان وابسته به ایران هم در ایجاد امنیت شاهراه‌های ارتباطی شبکه انتقال آن دست دارند.

'قاچاق‌چیان تازه در منطقه جای داعش را گرفته‌اند'

قبلا نیروهای داعش در سوریه، عامل اصلی تولید و توزیع این ماده مخدر بودند که منبع اصلی درآمد آنها محسوب می‌شد. به این مواد مخدر "قرص جهادی" گفته می‌شد. اما الان بازیگران دیگر هم وارد این بازار سیاه شده‌اند. جنگ و ویرانی در سوریه اقتصاد این کشور را نابود کرده و گفته می‌شود تجارت این ماده مخدر کمکی به اقتصاد این کشور است.

کرولاین رز، تحلیلگر موسسه استراتژی و سیاستگذاری نیولاینز در واشنگتن و نویسنده گزارش تجارت کاپتاگون در خاورمیانه درباره شواهد دخالت داشتن سران حکومت سوریه و حزب‌الله لبنان در این تجارت به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود: "این تحقیق سه سال طول کشید و ما در فرآیندی طولانی داده‌ها را بررسی کردیم. بسیاری از مکان‌های تولید، نقاطی بودند که در اختیار حکومت سوریه و بعضی از همکاران امنیتی آنها مانند حزب‌الله و سپاه پاسداران بوده است".

در این گزارش گفته شده منبع ارسال بسیاری از محموله‌ها بنادری است که در کنترل نیروهای نظامی حکومت سوریه و شبه‌نظامیان متحد آنهاست.

'نقش متفاوت' حزب‌الله و سپاه پاسداران در تجارت مواد مخدر چیست؟

به گفته کرولاین رز،‌ حزب‌الله لبنان و سپاه پاسداران در تجارت سیاه کاپتاگون نقش‌های متفاوتی دارند.

خانم رز بر این عقیده است که ۲۰ آزمایشگاه کاپتاگون در مرز سوریه وجود دارد و حزب‌الله در تضمین فرستادن این محصولات به لبنان و طرابلس نقش کلیدی دارد: "سپاه پاسداران هم مانند حزب‌الله لبنان، بازیگر اصلی، تولید‌کننده نیست؛ اما در رساندن این محصول به مقاصد آن مخصوصا به عراق و کویت و سایر کشورهای خلیج فارس نقش اساسی دارد."

سال ۲۰۲۰ محموله ۱۴ تنی مواد مخدر در بندر ناپل ایتالیا کشف شد که ابتدا تصور می‌شد متعلق به داعش باشد؛ اما بعدا مقام‌های ایتالیا ادعا کردند که این محموله متعلق به حزب‌الله لبنان و مقصد نهایی آن سوئیس بوده است.

کاپتاگون چه جور مواد مخدری است؟

کاپتاگون یا فنیتیلین ترکیب شیمیایی و مخدر است که در سال ۱۹۶۱ میلادی (۱۳۴۰ خورشیدی)‌ ساخته شده است. این ماده به عنوان دارویی برای مهار بعضی از حالات مانند بیش‌فعالی استفاده می‌شده اما بعدها به دلیل کشف داروهای بهتر و بیشتر به دلیل عوارض جانبی آن، ماده مخدر محسوب و استفاده از آن ممنوع شد.

اثر اولیه مصرف کاپتاگون نوعی سرخوشی است اما مانند مواد مخدر دیگر، بعدا لطمه‌های جدی به سلامت می‌زند. به دلیل آنکه به صورت قرص مصرف می‌شود و راحت‌تر و ارزان‌تر است،‌ دسترسی و مصرف آن ساده‌تر است.

وضعیت مصرف کاپتاگون در ایران چگونه است؟

دکتر شهرام حسام بختیاری، مدیر یک درمانگاه ترک اعتیاد در تهران، درباره این ماده مخدر گفته است: "این نوعی قرص شیشه یا کریستال است که جزو خطرناک‌ترین مواد روانگردان است."

دکتر حسام‌ بختیاری هشدار داده است که در زمینه مواد روانگردان، ایران با بحران جدی روبروست: "متاسفانه مصرف کاپتاگون هم مانند سایر موارد روانگردان سالانه در ایران بیشتر شده است. حدود سه دهه قبل که ما فعالیتمان را شروع کردیم، فقط موادی مثل تریاک و تا حدودی هروئین رواج داشت. الان به‌تدریج موادی که عوارض روانگردان دارند و خطرناک‌تر هستند مصرفشان بیشتر شده است. در مرکز ما نزدیک ۷۹ درصد مراجعه‌کنندگان دست‌کم یک ماده روانگردان همراه مواد مخدر دیگر استفاده می‌کردند".

آیا ترک کاپتاگون راحت است؟

دکتر حسام‌بختیاری گفته است: "مشکل مواد روانگردان این است که اختلال‌های جدی روانی ایجاد می‌کند. مثلا ماده‌ای مثل 'گل' که سبک‌تر تلقی می‌شود،‌ ممکن است به بیماری شیزوفرنی منجر شود. در نتیجه، علاوه بر ترک ماده مخدر باید گاهی بیماری روانی فرد را هم کنترل کرد."

کاپتاگون چیست و چه کسی در تولید و توزیع آن نقش دارد؟