استفاده از ظرفیت فکری مذاهب برای مقابله با چالش‌های امت اسلامی

به گزارش خبرنگار مهر، سید عباس صالحی، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در همایش «نقش دانشگاه‌های الهیاتی در مدیریت اختلافات مذهبی در جهان اسلام» که با حضور اساتید دانشگاه‌های ترکیه و دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد، به بررسی ظرفیت‌های جهان اسلام برای ایجاد وحدت پرداخت.

وی با بیان این‌که جهان اسلام با چالش‌های فراوانی روبرو است، به بررسی تفکرات دو متفکر گذشته و معاصر یعنی حسن حنفی و علامه سعید نورسی پرداخت.

صالحی، چالش‌های جهان اسلام از دیدگاه حنفی را در هفت محور بیان کرد و یادآور شد: عدالت، آزادی، هویت (حفظ خصوصیت‌های فرهنگی در جهان اسلام)، توسعه و پیشرفت درون‌زا، بسیج توده‌ها و فعال کردن ظرفیت منابع انسانی بیش از ۱ میلیارد مسلمان، آزادی سرزمین (که امروز در آزادی فلسطین و قدس شریف متبلور است) و وحدت امت محورهای و چالش‌های هفت گانه جهان اسلام از دیدگاه حنفی هستند. همان‌گونه که می‌بییند مسأله حل و یا کاهش تفرقه و حرکت به سمت وحدت یکی از موضوعات هفتگانه جهان اسلام است که از سوی حنفی مطرح شده است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان این‌که علامه سعید نورسی نیز با نگاه عرفانی و اخلاقی مسائل جهان اسلام را در ۶ گروه تقسیم کرده است، گفت: مسأله اول و مهم یأس و ناامیدی در جهان اسلام، مسأله دوم چالش راستی و درست رفتاری و مسأله سوم، غلبه و سریان و نفوذ استبداد در ابعاد فردی و اجتماعی است. اهتمام به منافع شخصی و غفلت از منافع عمومی، عشق به دشمنی و ناآگاهی به روابط نورانی که مسلمانان را به یک دیگر پیوند می‌دهد، سه مسأله دیگر از دیدگاه علامه نورسی است. بر اساس اندیشه علامه نورسی، دو مسأله از مسائل شش گانه کاملاً به روابط مسلمانان مرتبط است. در نگاه متفکرانی همچون حسن حنفی و علامه نورسی، مسأله وحدت و همزیستی جهان اسلام به عنوان یکی از مسائل اصلی و محوری است که جهان اسلام با آن مواجه است.

رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، هدف این دانشگاه را در مسیر وحدت، تقریب و همزیستی میان مسلمانان بیان کرد و تصریح داشت: ما بر اساس تعالیم دینی، معتقدیم دانش همان رابطه نورانی است که می‌تواند مسلمانان را با یک دیگر متحد کند. ما می‌توانیم بر محور علم که نور اکبر الهی است کنار یک دیگر قرار بگیریم.

وی اضافه کرد: دانشگاه مذاهب اسلامی برای رسیدن به این مسیر در همگرایی و وحدت اسلامی، دو مسیر را در نظر گرفته است؛ نخست این‌که دانش‌های اسلامی که در طول ۱۴ قرن در حوزه‌های علوم عقلی، نقلی و عرفانی از سوی مذاهب مختلف اسلامی تولید شده را کنار یک دیگر قرار دهد و دانش‌های اسلامی مقارن و تطبیقی را بسط دهد. و مسیر دوم اینکه به پشتوانه دانش‌های تولید شده در مذاهب و جریان‌های فکری اسلامی، با چالش‌های جاری در جهان اسلام، مقابله فکری کند.

صالحی، مسلمانان را دارای میراث بزرگی از علوم مختلف دانست که اگر این میراث وسیع را کنار یک دیگر قرار دهند، اتفاق بزرگی برای جهان اسلام رخ می‌دهد. دانشگاه مذاهب اسلامی دارای ۴ شعبه و ۳ دانشکده در مقاطع کارشناسی تا دکتری است، شاهد همکاری‌های گسترده میان دانشگاه‌های ایران و دانشگاه‌های ترکیه باشیم.