فرانسه: گزینه احیای برجام همیشه روی میز نخواهد ماند

فرانسه روز چهارشنبه ۲۵ مه/ ۴ خرداد اعلام کرد که این یک «خطای جدی و خطرناک» است که تصور شود توافق احیای برجام «به طور نامحدود روی میز باقی خواهد ماند».

وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد که «ما از طرف‌ها می‌خواهیم رویکردی مسئولانه اتخاذ کنند و تصمیمات لازم برای انعقاد این توافقنامه را فوری اتخاذ کنند. این خطایی جدی و خطرناک خواهد بود اگر تصور شود که (احیای برجام) می‌تواند به طور نامحدود روی میز باقی می‌ماند. پیشرفت برنامه (هسته‌ای ایران)، که با سرعت ادامه دارد، خطر از بین رفتن مزایای عدم‌اشاعه‌ای (توافق هسته‌ای) را به همراه دارد.»

مذاکرات احیای برجام پس از حمله روسیه به اوکراین متوقف شد. در ماه‌های گذشته موضوع حذف سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی و شرط روسیه برای انتفاع از برحام به‌رغم برقراری تحریم‌ها علیه این کسور پس از تجاوز به اوکراین به مانعی بر سر راه مذاکرات تبدیل شد.

به نظر‌ می‌رسد اکنون تنها مانع باقی‌مانده همان موضوع سپاه باشد. اسرائیل می‌گوید جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا تصمیم نهایی‌اش در مورد سپاه گرفته و به نخست‌وزیر اسرائیل گفته است که سپاه در فهرست تروریستی باقی می‌ماند.

روز چهارشنبه و ساعتی قبل از انتشار بیانیه وزارت خارجه فرانسه، رابرت مالی، مسئول میز ایران در وزارت خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت که خروج سپاه از فهرست تروریستی به برجام ارتباطی ندارد و ایران می‌داند که برای گرفتن این امتیاز باید چه کارهایی انجام دهد. گفته شده است که آمریکا در آخرین میانجیگری اروپا و دوستان عربی ایران، شرط توقف تامین تسلیحاتی حزب‌الله لبنان در ازای خروج سپاه از فهرست تروریستی را مطرح کرده و ایران نپذیرفته است.  

رابرت مالی که مذاکره کننده ارشد آمریکا در مذاکرات وین است همچنین گفت که شانس دستیابی به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران در حال کاهش است: «امروز شانس موفقیت در مذاکرات کمتر از احتمال شکست است و این به دلیل درخواست‌های بیش از حد ایران است که ما تسلیم آن‌ها نمی‌شویم»

همزمان با این تحولات به نظر می‌رسد مانع بزرگ دیگری بر سر احیای برجام وجود خواهد داشت. براساس توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی باید تا خردادماه به سوالات این نهاد بین‌المللی در مورد فعالیت‌ّ‌های اعلام‌نشده در ۴ سایت پاسخ می‌داد.

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر روز ۱۴ اسفند ۱۴۰۰ گروسی به تهران به نقشه راهی برای ختم پرونده چهار سایت اعلام نشده دست یافتند. پرونده یکی از این چهار سایت بسته شده است ولی سوالات در مورد وجود آلودگی هسته‌ای با منشا انسانی در سه سایت دیگر در ابهام قرار دارد.

محمد اسلامی پیش‌تر و در دیدار اسفندماهش با گروسی گفته بود که ایران تا خرداد ماه پاسخ‌ها و مدارک لازم را در مورد این مکان‌ها و دلیل وجود مواد هسته‌ای در آن‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه خواهد کرد. اسلامی در میانه اردیبهشت هم اعلام کرد که این پاسخ‌ها را به آژانس داده ولی رافائل گروسی این ادعا را رد کرد.

گروسی روز چهارشنبه در حالی که موضوع احیای برجام در کنگره آمریکا و پایتخت‌های اروپایی داغ بود، در سخنرانی‌اش در جلسه مجمع جهانی اقتصاد در داووی سوییس گفت که «تصور این‌که توافقی در احیای برجام صورت گیرد در حالی‌که آژانس هنوز پاسخ‌های رضایت‌بخشی در این زمینه دریافت نکرده، دشوار است.»

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که مذاکره با ایران بر سر «منشأ ذرات اورانیوم یافت‌شده در سایت‌های ظاهراً قدیمی، اما اعلام‌نشده، در مقطع بسیار دشواری قرار دارد». روز ۶ ژوئن/ ۱۶ خرداد، نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار خواهد شد.

اگر اتفاقاتی که در جریان است در روزهای آینده به منتفی‌شدن پرونده احیای برجام منتهی شود، این نشست شورای حکام تغییری بزرگ در رویکرد جهانی به برنامه هسته‌ای ایران ایجاد خواهد کرد، مشابه نشستی که نتیجه آن ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل و نهایتا برقراری شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی در قطعنامه ۱۹۲۹ بود.