گزارش تحلیلی: کابوس سقوط لیر ترکیه تکرار می‌شود

قیمت‌های بالای حامل‌های انرژی و مواد غذایی، همراه با کاهش ارزش لیر و رشد ۵۰ درصدی وام های داخلی، نرخ تورم در ترکیه را به سمت سه رقمی شدن سوق می دهد.

رویترز در گزارشی تحلیلی می‌نویسد که لیر ترکیه از ابتدای سال ۲۰۲۲ میلادی ۲۰ درصد کاهش یافته است و همراه با افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی در جهان، نرخ تورم ترکیه اکنون ۷۰درصد و رو به افزایش است.

سقوط ۹ درصدی ارزش پول ملی ترکیه در ماه جاری میلادی و افزایش شاخص‌های ریسک بازار که آخرین بار نظیر آنها در سال ۲۰۰۸ و در زمان سقوط جهانی اقتصاد مشاهده شد، نگرانی سرمایه‌گذاران را در مورد وقوع یک بحران جدید مالی در ترکیه برانگیخته است.

ترکیه برای پیشگیری از سقوط بیشتر ارزش لیر تدابیری را در سال گذشته میلادی اعلام کرد که کارآمدی آنها حالا در بوته آزمون است.

مدیر شرکت خدمات مالی بردن، کایران کورتیس، می‌گوید بروز یک بحران بزرگ در ترکیه قطعی نیست، اما احتمال وقوع آن بسیار زیاد است. او می‌گوید «آنها در معرض خطر از دست دادن مهار اوضاع قرار دارند.»

بانک‌های بزرگ سرمایه گذاری غربی نگران کاهش بیشتر ذخایر ارزی ترکیه هستند. موسسه مالی سیتی معتقد است که واردات انرژی و غذا باعث افزایش کسری توازن حساب جاری ترکیه و رسیدن آن به ۵ درصد از تولید ملی می شود. هرچند ترکیه با بازگشت گردشگری باید حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار به دست آورد. کسری حساب جاری در شرایطی است که واردات یک کشور از صادراتش بیشتر است.

سرمایه‌گذاران به طور فزاینده‌ای بر روی این موضوع تمرکز می‌کنند که افراد و شرکت‌ها چقدر به حساب‌های حفاظت‌شده‌ای که ترکیه سال گذشته معرفی کرد، پایبند می‌مانند. ترکیه برای جلوگیری از کاهش بیشتر ارزش لیر، اعلام کرد که زیان سپرده گذاران لیر را پرداخت می‌کند.

مقامات ترکیه سال گذشته موفق شدند با فروش ذخایر ارزی این کشور، و ایجاد حساب‌های بانکی ویژه برای محافظت از پس انداز و شرکت‌ها در برابر سقوط‌‌های بزرگ ارزش لیر و برای جلوگیری از احتکار دلار، یورو یا طلا، از یک انفجار تمام عیار ارزی در ماه دسامبر جلوگیری کنند.

اما به نوشته رویترز، یک تحلیل‌گر ارشد شرکت سرمایه گذاری «میراباود» به نام دانیل مورنو، معتقد است که چنین ساز و کاری نمی‌تواند «پایدار» باشد. او می‌گوید: «شما نمی‌توانید برای محافظت در برابر کاهش ارزش پول به هر کسی صرفا بگویید که غرامت خواهید داد.»

بسیاری از سرمایه گذاران همچنین نگران هستند که سیاست‌های احتمالی کنترل سرمایه، پول آنها را در ترکیه به دام اندازد.

یکی دیگر از نگرانی‌های سرمایه گذاران رابطه ترکیه با کشور‌های غربی است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، اخیرا برای تلاش‌های فنلاند و سوئد جهت پیوستن به ناتو، مانع تراشی کرده است و آنها را به پناه دادن به افرادی مرتبط با جدایی‌طلبان کرد متهم کرده است.

پیتر آتاناسوف از موسسه مالی گرامرسی می‌گوید که اکثر سرمایه گذاران بین المللی امیدوارند که رهبری و سیاست ترکیه تغییر یابد نرخ‌های بهره افزایش یابد و این درحالی است که اردوغان، تمام تلاش خود را برای ماندن در قدرت به کار خواهد گرفت.