نزدیکی محتاطانه تل‌آویو و ریاض با انتقال حاکمیت دو جزیره مورد مناقشه از مصر به عربستان

در حال حاضر نیروهای چند تابعیتی امنیت جزایر تیران و صنافیر و همچنین تضمین ادامه آزادی کشتیرانی در منطقه را به عهده دارند. عربستان ظاهرا مایل نیست این نیروها بعد از انتقال حاکمیت در این جزایر بمانند. در ازای موافقت اسرائیل به انتقال حاکمیت این جزایر، عربستان به شرکت‌های هواپیمایی اسرائیلی اجازه عبور از حریم هوایی‌اش را می‌دهد. در حال حاضر، تنها پروازهای اسرائیل به امارات متحده عربی و بحرین می‌توانند بر فراز عربستان سعودی پرواز کند.

جزیره غیرمسکونی تیران به وسعت ۸۰ کیلومتر یک جزیره مورد مناقشه ارضی عربستان سعودی و مصر است که بر تنگه تیران که خلیج عقبه را به دریای سرخ متصل می‌کند مسلط است. عربستان بر این جزیره و جزیره صنافیر که در نزدیکی همین جزیره است ادعای مالکیت داشت، تا اینکه در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۷ مصر مالکیت این دو جزیره یعنی تیران و صنافیر را رسماً به عربستان سعودی واگذار کرد. صنافیر در زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ به تصرف اسرائیل درآمد و در سال ۱۹۷۳ به مصر برگردانده شد. طبق معاملات بین‌المللی در سال ۲۰۱۶، دولت مصر در ازای دریافت پول و انواع کمک‌ها و حمایت‌ها قول داد که درخواست سران عربستان سعودی را برای مالکیت این جزایر پیگیری کند و به صورت ضمنی با آن موافقت کرد. اکنون اسرائیل با انتقال حاکمیت این جزایر به عربستان و با اقدامات امنیتی جایگزین موافقت کرده است.

 زمان عادی‌سازی روابط تل آویو ــ ریاض نزدیک است

دولت بایدن برای تحقق توافقی میان دو طرف تلاش می‌کند. نشست علنی میان مسئولان اسرائیلی و عربستانی درباره اعلام توافق وجود ندارد اما بایدن این توافق را به عنوان دستاورد دولتش طی سفر به منطقه ارائه خواهد کرد. سفر  رئیس جمهوری آمریکا به منطقه شامل قدس و ریاض خواهد بود.

یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل در مصاحبه با جروزالم پست از نزدیک بودن زمان عادی سازی روابط تل آویو ــ ریاض خبر داد. لاپید گفت:

 «اگر کارها در این مسیر پیش رود، عادی‌سازی رئابط با عربستان با گام‌های حساب شده انجام خواهد شد.»

لاپید اما در همان حال خاطرنشان کرد: «عادی سازی روابط با عربستان اندک زمانی به طول خواهد انجامید.»

وزیر خارجه اسرائیل در بخش دیگری از سخنانش ضمن اشاره به ایران به عنوان چالش اصلی گفت:

 «همیشه ایران می‌گوید که جنگ را به در خانه‌هایتان خواهیم آورد، اما این اتفاق نخواهد افتاد.اگر تهران بخواهد از جنگ دوری کند، ما نیز مانع از وقوع آن خواهیم شد.»

تاکنون هیچ گفت‌وگوی رسمی بین اسرائیل و مقامات سعودی برای اعلام توافق واگذاری حاکمیت جزایر  تیران و صنافیر برنامه ریزی نشده است، اما بایدن آن را به عنوان دستاورد دولت خود در سفرش به منطقه، که انتظار می‌رود شامل بیت‌المقدس و ریاض نیز باشد، معرفی خواهد کرد.

شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در مجمع اقتصادی داووس ضمن رد این مذاکرات، تصریح کرد که روابط دیپلماتیک با اسرائیل در افق فوری نیست.بن فرحان گفت:

«ما همیشه عادی سازی را نتیجه نهایی مسیری برای صلح با فلسطینی‌ها می‌دانستیم.»

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا این هفته گفته است:

 «عربستان سعودی شریک حیاتی ما در مقابله با افراط گرایی در منطقه، در مقابله با چالش‌های ناشی از ایران است و همچنین امیدوارم به این روند ادامه دهیم. ایجاد روابط بین اسرائیل و همسایگانش در نزدیکی و دورتر از طریق تداوم و گسترش پیمان ابراهیم.»

  پیمان ابراهیم بیانیه مشترک اسرائیل، امارات متحده عربی و ایالات متحده بود که در ۱۳ اوت ۲۰۲۰ در دوران ریاست جمهوری ترامپ منعقد شد.

محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی مارس/ فروردین سال جاری اسرائیل را «یک متحد بالقوه» خوانده و درباره عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی گفته بود:

«امیدواریم که درگیری میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها حل شود. ما به اسرائیل به چشم یک دشمن نگاه نمی‌کنیم، بلکه آن‌ها را به چشم یک متحد بالقوه می‌بینیم که می‌توانیم منافع‌ [مشترک]مان را با یکدیگر دنبال کنیم. با این‌حال پیش از رسیدن به چنان نقطه‌ای باید برخی مسائل را نیز حل کنیم.»