میراث کرونا برای پرده نقره‌ای

به گزارش جام جم آنلاین، ماجرای تغییر کاربری سینماهای قدیمی حرف امروز و دیروز نیست و سابقه‌ای طولانی دارد. سال‌هاست که سینماهای تک یا دوسالنه، روزگار را به‌سختی می‌گذرانند و سودآوری چندانی در گیشه ندارند اما کرونا، تیر خلاص را به ساحت سینما زد و بسیاری از صاحبان سینما ترجیح دادند به‌جای ترمیم و بازسازی سالن‌ها به تغییر کاربری سینمایشان فکر کنند اما آیا چنین سرنوشت غم‌انگیزی حق این سینماهای قدیمی است؟

طبق آخرین پیگیری‌ها از انجمن سینماداران و براساس فهرست موجود در آنجا، سینماهای صحرا، پایتخت، پردیس کیان، ماندانا، ایران، عصرجدید، پارس، حافظ، میلاد و کارون در تهران و سینما دریا در آستارا، مهتاب در قزوین، عصرجدید در اراک، مصلی‌نژاد در جهرم، کیهان در دورود، ساویز در کرج، گل‌سرخ در بندرانزلی، پرشین مهرشهر در کرج و طلوع در فومن ازجمله متقاضیان برای انحلال یا تغییر کاربری هستند. البته باید به این لیست، سینماهای باغ‌کتاب را هم اضافه کرد که به‌دلیل اختلاف‌نظر پیمانکار و مجموعه باغ‌کتاب همچنان پس از بازگشایی سینماها و فروکش‌کردن بحران کرونا، از پذیرش مخاطب خودداری می‌کنند.

پیرو انتشار لیست سینماهای در معرض تعطیل، بنا به گفته قادر آشنا، معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی تاکنون با انحلال و خاتمه فعالیت سه سینمای اروپا (واقع در خیابان جمهوری)، استیل (واقع در جوادیه) و عصرجدید (واقع در خیابان طالقانی) در تهران موافقت شده است که قبلا در زمان تصویب و پس از ابلاغ به مالکین، این امر اطلاع‌رسانی عمومی شده.

واقعیت این است که هرچند تعطیل هر سینما برای چند نسل از سینماروها غم‌انگیز است اما داستان این سینماهای فرسوده خیلی وقت است که تمام شده. در خلال گسترش زندگی مدرنیته علاقه و سبک زندگی مردم هم تغییر کرده و ظاهرا بازسازی و تعمیر سالن‌های فرسوده نمی‌تواند مخاطبان را برای رفتن به این سینماها ترغیب کند. این سینماها دیگر هیچ توجیه اقتصادی برای فعالیت ندارند و تغییر کاربری آنها به مال‌های تجاری بزرگ با چند سالن سینمایی مدرن یا پردیس‌های مجهز سینمایی شاید به بهتر چرخیدن چرخ هنر ــ صنعت سینما کمک کند.

یک ضرورت تلخ

در همین رابطه داریوش بابائیان، عضو هیات‌مدیره انجمن صنفی پخش فیلم و مدیرعامل موسسه فرهنگی ــ هنری شکوفافیلم، نمایش فیلم‌ها در سالن‌های فرسوده را فاقد هرگونه توجیه اقتصادی می‌داند. او به جام‌جم می‌گوید: سالن‌سازی در کشور که از اوایل دهه ۹۰ آغاز و تاکنون هم ادامه دارد، تمامی نگاه‌ها را به سمت ساخت مال‌های تجاری که سالن‌هایی مدرن و مکانیزه دارند، جلب کرده است. نهضت سالن‌سازی از مفیدترین و موثرترین کارهایی بود که در کلانشهرها انجام شد. با تشکیل مجتمع‌های بزرگ تجاری یا همان مال‌ها، سالن‌های سینمایی به‌عنوان بخشی از این مراکز خرید به‌شمار می‌روند و در کنار پردیس‌های سینمایی مخاطبان بسیاری را جذب خود می‌کنند. این در حالی است که داشتن سالن‌های مدرن سینمایی حق تمام شهرهای ایران است. همین الان بسیاری از شهرستان‌ها یا فاقد سالن سینما هستند یا از سالن‌های خوبی برخوردار نیستند و به همین دلیل آمار فروش فیلم‌ها در کشور جایگاه خوبی ندارد.

تهیه‌کننده فیلم‌های سینمایی چون «گندم»، «افراطی‌ها» و «حماسه قهرمانان» تاکید می‌کند: کرونا، با تمام رنج‌هایی که با خود به همراه آورد سبب شد تا صاحبان سینماهای فرتوت ترجیح دهند با تغییر مالکیت، عطای خاطرات رنگین سالن‌هایشان را به لقایش ببخشند و بیش از این متضرر نشوند، چراکه هزینه بسیار بالای سالن‌ها از طریق فروش بلیت تامین نمی‌شود و در این شرایط نه‌تنها مالک سینما بلکه صاحبان فیلم هم متضرر می‌شوند اما باید به این نکته توجه داشت سینمایی که قرار است تخریب شود آیا قرار است تبدیل به یک مال تجاری با چند سالن سینما شود یا صرفا یک پردیس سینمایی مجهز؟

به گفته بابائیان، هیچ تناقضی بین تخریب سینماهای فرسوده و ساخت پردیس‌های مجهز وجود ندارد. مردم دوست دارند فیلم مورد نظرشان را در سینماهای مدرن تماشا کنند و برای رفتن به سینما حق انتخاب داشته باشند. حقی که مال‌های بزرگ تجاری با دارابودن چند سالن سینما یا پردیس‌های مجهز سینمایی با اکران چند فیلم در ژانرهای محتلف در اختیارشان قرار می‌دهد.

او در پایان با اشاره به ماجرای تغییر کاربری سینما عصرجدید و یادآوری روزهایی که این سینما با رونق بسیار بالایی همراه بود، تاکید می‌کند: از قدیم گفته‌اند آدم باید یک سنگ بیندازد تا کم‌کم صدای توپ و ترقه‌ای بلند شود. مثلا اگر قرار است کالایی گران یا تغییری در یارانه‌ها ایجاد شود یا ... از چند هفته قبل سر و صدایش را به راه می‌اندازند تا بعدا انجام شود. در مورد سینما عصرجدید هم همین‌گونه است. الان به‌طور رسمی شاید سرنوشتش کاملا مشخص نباشد اما درنهایت نه‌تنها این سینما بلکه تمام سینماهای تک یا دوسالنه باید منحل و تغییر کاربری دهند. چون این تغییر به نفع آنها و البته کلیت سینما است.

چرا ما جور خاطرات مردم را بکشیم؟

سینما عصرجدید یکی از سینماهای خاطره‌انگیز تهران است که وقتی خبر تعطیلی دائمی آن جدی شد، انتقادهایی به این اتفاق و حتی به مالکان آن وارد شد! عبدا... علیخانی یکی از مالکان این سینما در واکنش به بحث نوستالژیک‌بودن این سینما و اعتراضاتی که به تعطیلی آن می‌شود به جام‌جم می‌گوید: مگر ما باید تا آخر عمر جور خاطرات مردم را بکشیم؟ کسانی که حرف از نوستالژیک‌بودن سینما عصرجدید می‌زنند در این سال‌ها چند بار به این سینما آمدند تا فیلم ببینند؟ حالا همین آدم‌ها نسبت به خاطرات‌شان از این سینما دغدغه پیدا کرده‌اند! ضمن این‌که هنوز برای ما از هیچ جا نامه‌ای رسمی مبنی‌بر موافقت با انحلال سینما عصرجدید و تغییر کاربری‌اش ارسال نشده است.

ساناز قنبری - گروه فرهنگ و هنر / روزنامه جام جم