آشنایی با خانه های تاریخی در شهر شیراز

به هر گوشه از شهر که نگاه کنید گوشه ای از تاریخ زیبای این شهر را مشاهده می کنید.

شیراز شهر شعر و عطر بهارنارنج است.

این شهر با تمام ویژگی‌های شهری و تاریخی‌اش، به‌تنهایی می‌تواند یکی از ارزشمند‌ترین مناطق گردشگری ایران محسوب شود.

شیراز یکی از مقاصد محبوب گردشگری برای گردشگران داخلی و خارجی است.

خانه زینت الملک شیراز

خانه زینت الملک شیراز یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی قاجاری در شهر شیراز است که ساخت آن حدود سال ۱۲۹۰ هجری قمری، به دست علی محمدخان قوام‌الملک دوم آغاز شد و در سال ۱۳۰۲ هجری قمری به پایان رسید.

این خانه محل زندگی زینت‌الملوک قوامی، دختر قوام‌الملک چهارم بوده است.

در ضلع غربی یکی از مشهورترین مکان های دیدنی شیراز، یعنی باغ نارنجستان قوام قرار گرفته و به وسیله‌ تونل زیرزمینی به باغ وصل می شود.

تصاویری از حیوانات، پرندگان و گل و بوته نقاشی شده بر  روی سقف چوبی خانه نقش بسته است. همچنین تالار شاه‌نشین ساختمان ضلع غربی به وسیله آینه‌کاری‌ و گچ‌بری‌های زیبا تزیین شده اند.

امروز از زیرزمین بسیار  بزرگ خانه به عنوان نگارخانه استفاده می‌شود و در آن مجسمه‌های تمام شخصیت های برجسته‌ شیراز را در معرض دید عموم گذاشته‌اند.

خانه‌ زینت‌الملک در ۱۰ آذر سال ۱۳۵۱ به شماره‌ ۹۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه صابر شیراز

خانه صابر دیگر خانه از زیباترین خانه های تاریخی شیراز می باشد و صاحب آن یک تاجر شیرازی با نام حسن علی صابر سنگری بوده است.

قدمت خانه صابر به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار بازمی‌گردد و امروزه از دیدنی های شیراز است .

این خانه بی نظیر بر اساس قرینه‌سازی طراحی شده و دقت و ظرافت در طراحی این قرینه‌سازی قابل تحسین است.     قرینگی به‌ نحوی دقیق و ظریف در این خانه اجرا شده است که قاب تصویر آن از بالای بام این خانه، پلانی قرینه با جزئیاتی موازی و با فاصله یکسان از محور مرکز دارند.   با بنایی دو طبقه، عمارت اصلی در بخش شمالی و شرقی حیاط واقع شده است.   در بخش اندرونی تزییناتی نظیر گچبری و منبت‌کاری به کار برده‌اند و ایوان با ستون‌هایی بلند و چشم‌اندازی از حیاط، جلوه‌ای باشکوه دارد.   دیوارهای حیاط نیز با آجرکاری و کاشی‌کاری آراسته شده‌اند که  اشیا و ظروف قدیمی هنوز در خانه به چشم می‌خورد.  

حیاط مرکزی، حوض، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، ایوان با ستون‌های چوبی، سقف‌های چوبی و… این مجموعه به یکی از باصفاترین و هنرمندانه‌ترین جاهای تاریخی شیراز تبدیل کرده‌اند. این جاذبه در حال حاضر به‌عنوان خانه هنر شیراز فعالیت می‎‌کند و نمایشگاه‌های هنرمندان شیرازی در این مکان برپا می‌شوند.

این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برای بازدید از مجموعه خانه صابری در شیراز باید به آدرس کوچه محله سر باغ، بن‌بست کدخدا، پلاک ۶۲ بروید و از این بنای تاریخی دیدن کنید.

خانه سعادت شیراز

خانه سعادت شیراز یکی از خانه‌های تاریخی و زیبای این شهر می‌باشد که در زمان قاجاریه ساخته شده است.

مالک این خانه سید علی اکبر سعادت یکی از تاجران به نام شیراز بوده که آن را در محله قدیمی سنگ سیاه بنا  کرده است.

خانه سعادت به لحاظ داشتن معماری اصیل ایرانی و استفاده از تزئینات هنرمندانه و چشم نواز در دهه‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفت.

در سال ۱۳۰۱، اولین سنگ بنای خانه سعادت شیراز به دست معمار حاجی‌باشی بناکار گذاشته شد.

کاشی‌های نصب‌ شده بر سردر خانه، مالک آن را حاج محمدعلی فرهومند معرفی می‌کنند.

اما در جایی دیگر گفته می‌شود مالکیت خانه متعلق به حاج میرزا آقا سعادت (فرزند یکی از تجار قدیمی شیراز) بوده است و نام خانه به مالک آن باز می‌گردد.

خانه سعادت در حال حاضر به ‌عنوان موزه خاتم فعالیت می‌کند و با بازدید از آن، هم از تماشای بندبند این خانه تاریخی لذت ببرید و  محو زیبایی هنر ناب خاتم‌کاری شوید.

این بنای تاریخی در سال ۸۴ مرمت و برای بازدید عموم آماده شد.

محله سنگ سیاه یکی از محلات قدیمی شیراز است که با قدم زدن در آن می توانید به بازدید خانه های قدیمی و زیبای شیراز بروید. در نزدیکی آرامگاه سیبویه خانه قاجاری به نام سعادت وجود دارد که اکنون به خانه خاتم معروف است.

در سال ۱۳۸۲ خانه تاریخی سعادت شیراز به شماره ۱۰۴۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خانه منطقی نژاد شیراز

خانه منطقی نژاد بنایی تاریخی  از دوران قاجار  بوده  که در نزدیکی شاهچراغ واقع شده است.

این خانه از عمارت‌های اعیانی شیراز در گذشته بوده و شکوه بی‌نظیری دارد.

این خانه در اواخر دوران قاجار بنا شده و متعلق به یکی تجار نامدار شیراز بوده و تزئینات و طراحی چشمگیری آن را زیبا کرده است

خانه منطقی نژاد در گذر مجاور ضلع جنوبی مسجد نو در خیابان احمدی واقع شده است.

این مکان ارزشمند در سال ۱۳۵۲ با شماره ۱۴۹۰ در فهرست ملی ایران به ثبت رسید.

با وجود اینکه خانه تاریخی منطقی نژاد از مساحت زیادی برخوردار نیست، اما به زیبایی و بهره گیری از کمترین فضا طراحی و دکور شده است.

چیزی که در همان ابتدای ورود نظر شما را جلب می کند حیاط دلنشین و زیبای عمارت است.

فضای رویاگونه و تماشایی حیاط با درختان رنگارنگش چنان آشنا به نظر می رسد که گویی سال ها است در آن زندگی کرده اید.

در فضای خانه خانه تاریخی منطقی‌ نژاد شیراز بشینید تا معماری آن براتان تاریخ پر رمز و رازی را حکایت کند.

هنر نقاشی روی دیوار شاه‎نشین این خانه بسیار تماشایی است. علاوه‌بر این از هنر آینه‌کاری نیز در این عمارت استفاده شده است.

گچ‌بری استفاده از شیشه‌هاری رنگی و نقاشی به‌روی بادگیر سقف اتاق شاه‌نشین، از دیگر تزئینات چشم‌نواز معماری قجری این خانه است.

خانه نصیرالملک شیراز

خانه نصیر الملک یکی دیگر از خانه های تاریخی شیراز در دوران حکومت قاجار است.

 خانه نصیرالملک فعلی در واقع قسمتی از مجموعه بزرگ جلو خان، فضایی شبیه میدان بوده است.

این بنا را حاجی‌میرزا حسنعلی‌خان نصیرالملک از فرزندان حاجی قوام الملک حاکم فارس در دوره قاجار بنا  کرده است.

خانه تاریخی نصیر الملک به دستور حاجی میرزا حسنعلی خان نصیر الملک پسر سوم حاجی قوام الملک از حکام فارس در دوره قاجاریه ساخته شد.

برای نماسازی بنا از گچ کاری به شیوه ساسانی استفاده شده است.

تزئینات گچ و آینه عمده ترین تزئینات این منزل را تشکیل می دهد و تالار و اتاق ها با نقوش ترکیبی ایرانی و اروپایی پوشیده شده است.

سقف هر طبقه تخته کوبی شده و دارای نقاشی هایی به سبک اروپایی است.

ارسی‌های چوبی با هنر گره‌چینی سهم بزرگی در زیبایی نمای خانه نصیرالملک دارند و این ارسی‌ها با شیشه‌های رنگی مزین شده‌اند.

گچ‌بری و آینه‌کاری از دیگر هنرهای به‌کار رفته در این خانه تاریخی است.

این خانه بعد از مرمت‌، به‌ عنوان پایگاه پژوهش بافت قدیم شیراز در نظر گرفته شده است.

این اثر  ۳۰ اردیبهشت ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

 

  باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز