معترضانی که به اقدام علیه امنیت ملی محکوم شدند/ پاسخ«داد»این نیست

حجت عدالت‌پناه کارگردان مستند «داد» همزمان با عرضه اینترنتی این مستند در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره این اثر توضیح داد: این فیلم در سال ۹۷ ساخته و در جشنواره «عمار» همان سال رونمایی شد و توانست عنوان بهترین فیلم جشنواره را از آن خود کند. این مستند براساس دغدغه‌ای ساخته شده است که هیچگاه کهنه نمی‌شود و همیشگی است آن هم بحث دفاع از مظلوم در همه امور است. فیلم از زمان ساخت تا سال‌های بعد قابلیت اکران داشت و همین امروز هم می‌توان به تماشای آن نشست.

وی افزود: تفاوتی هم ندارد کدام دولت بر سر کار است. این فیلم برخلاف ظاهرش یک فیلم سیاسی نیست بلکه یک اثر عدالت‌خواهانه برای دفاع از مظلوم است. ما می‌خواستیم نشان دهیم که نباید با آن‌هایی که تحت ظلم قرار گرفته و معترض شده‌اند، برخوردهای قهری، قضائی و امنیتی داشت. معترضان ما از قشر کارگر و معلم و پرستار بودند که اقشار تحت ظلمی بودند و به آن‌ها پرداختیم. بررسی‌هایی انجام دادیم و سراغ اقشاری رفتیم که با اعتراضات صنفی آن‌ها برخورد امنیتی و قضائی شده بود و مانع از رسیدن صدای آن‌ها به گوش دیگران شده بودند.

این مستندساز افزود: ما در مقاطع مختلف هم شاهد این برخوردها هستیم. هم در دولت قبلی و هم در دولت فعلی بعضاً شاهد هستیم که تحت عناوینی خاص نسبت به حرکت‌های صنفی بی‌توجهی می‌شود در حالی که بالاخره با هر تصمیمی که گرفته می‌شود، عده‌ای احساس خسران می‌کنند و زندگی‌شان دچار مشکل می‌شود. طبیعی است که این افراد برای اعتراض، داد می‌زنند و به همین دلیل اسم مستند را «داد» گذاشتیم.

وی افزود: می‌خواستیم نشان دهیم که سیاست‌گذاران باید بیشتر صدای این اقشار را بشنوند و نتیجه تصمیمات خود در زندگی افراد را درنظر داشته باشند. حرف‌های نهفته بسیاری در این فیلم هست که امیدوارم تماشای آنلاین آن در همین روزها برای مسئولان جدید هم شنیدنی باشد تا کمکی به رفع مشکلات شود.

عدالت‌پناه درباره روایت مستند «داد» هم توضیح داد: سررشته اصلی روایت فیلم درباره تعدادی از کامیون‌داران است که اعتراض صنفی داشتند و به همین دلیل تجمعی تشکیل داده بودند اما متأسفانه به جای رفع مشکل‌شان فعالان صنفی آن‌ها را محکوم به اقدام علیه امنیت ملی کردند! در حالی که اعتراض طبق قانون اساسی و طبق گفتار بزرگان نظام جزو حقوق کارگران و قشر مستضعف است تا بتوانند صدای خود را به مسئولان برسانند.

وی ادامه داد: در ادامه روایت فیلم سراغ پرستاران، کارگردان معدن و معلمانی رفتیم که هر کدام در آن مقطع اعتراضاتی نسبت به مسائل صنفی خود داشتند اما با همه آن‌ها برخورد شده بود و اعتراضشان سرکوب شده بود. ما در دولت گذشته شاهد ماجرای بنزین و کیفیت برخورد با اعتراضات بودیم که فاجعه آبان ۹۸ را رقم زد. در ادامه ماجرای کارگران هپکو را داشتیم که به اعتراضات آن‌ها هم توجهی نکردند. امروز هم شاهد بی‌توجهی به برخی اعتراضات نسبت به تصمیم‌گیری‌ها هستیم.

این مستندساز تأکید کرد: ما نیاز داریم به حل صورت مسئله‌ها بپردازیم نه اینکه آن‌ها را پاک کنیم. بالاخره زندگی قشر ضعیف با تصمیماتی که گرفته می‌شود دچار تلاطم می‌شود و باید به اعتراض آن‌ها توجه کنیم و به دنبال علت‌های دیگر برای اعتراضات نباشیم. این اعتراضات به دلیل این است که مسئولان پیش از تصمیمات خود مردم را به درستی توجیه نکرده‌اند و بعد هم که تصمیم‌ها گرفته می‌شود، با معترضین برخورد قضائی و امنیتی صورت می‌گیرد.

کارگردان مستند «داد» درباره تجربه‌های خاص خود در مسیر ساخت این مستند هم توضیح داد: جامعه هنری و به‌ویژه جامعه دانشگاهی ما به خوبی از این فیلم استقبال کردند. افراد برجسته و فرهیخته‌ای نسبت به این فیلم نظر مثبت داشتند و همان‌طور که اشاره شد در همان جشنواره عمار هم توانست جایزه اول بهترین فیلم را کسب کند. این‌ها نشان از آن دارد که خیلی از تصمیم‌سازان هم می‌دانند که باید به خواست و نظر مردم توجه شود. به‌خصوص یادی کنیم از زنده‌یاد نادر طالب‌زاده که در مقام استاد ما، توجه ویژه‌ای به این مستند داشت. اظهارات ایشان درباره مستند «داد» همین امروز در فضای مجازی موجود است.

وی ادامه داد: استاد طالب‌زاده معتقد بود که طبق نظر شهید بهشتی نظام باید فضا را برای اعتراضات قشر مستضعف فراهم کند تا صدای‌شان به گوش مسئولان برسد و اینکه بخواهیم هر اعتراضی را سرکوب کنیم، قطعاً تبعاتی به همراه خواهد داشت و سرخوردگی ناشی از آن مانند آتش زیر خاکستر در جامعه باقی خواهد ماند. به همین دلیل در دوره‌های بعدی مسئله برای ما حادتر می‌شود. با اینکه این فیلم از تلویزیون پخش نشد، استاد طالب‌زاده ما را به برنامه «عصر» خود دعوت کرد و مانع از توقیف مستند شدند و به‌طور مفصل به آن پرداختند.

عدالت‌پناه تأکید کرد: افرادی که مستندهای عدالتخواهانه و پژوهشی کار می‌کردند، اگر احساس قرابتی با دولت جدید دارند، به‌هیچ عنوان نباید وارد فاز محافظه‌کاری شوند. ما باید حرف مردم را در هر مقطعی با ابزار هنر و رسانه، به گوش مسئولان برسانیم. نباید احساس کنیم اگر دولتی روی کار آمده که با دیدگاه کلی آن قرابت داریم، دیگر باید باب نقد درون‌گفتمانی را ببندیم. من نگرانم دوستانی که پیش‌تر در این حوزه‌ها کار می‌کردند، حالا این نقد درون‌گفتمانی را کنار بگذارند. شخصاً سعی خواهم کرد این فضای نقد را در آثارم حفظ کنم.

وی در پایان گفت: قرار نیست چون دولت مطبوع ما برسر کار است، چشم بر فسادها و انحراف‌ها ببندیم و بی‌تفاوت باشیم. امروز فضای جامعه کمی ملتهب است و ما باید با ابزار رسانه، صدای درست جامعه را به گوش مسئولان برسانیم تا مردم هم احساس کنند هنوز به بن‌بست نرسیده‌اند و صدای آن‌ها شنیده می‌شود. باید نسبت به فاصله مردم با نظام حساس باشیم و با کالبدشکافی اجتماعی نگذاریم صدای مردم در لابه‌لای بحث‌های رسانه‌ای دیگر گم شود.