بالا گرفتن تنش میان ترکیه و یونان

یونان و ترکیه که هر دو عضو ناتو هستند مدت‌هاست که در زمینه حق بهره‌برداری از منابع انرژی در دریای اژه و مدیترانه اختلاف دارند. اکتشاف گاز در شرق مدیترانه آنها را به تقابل نظامی نزدیک کرده است.  دو کشور بارها همدیگر را به نقض حریم هوایی و دریایی یکدیگر متهم کرده‌اند. علاوه بر این پناهجویان و مسأله قبرس هم از اختلافات درازدامن بین دو کشور است.

تنش‌ها بین دو کشور اخیراً بر سر جزایر دریای اژه بالا گرفته است. آنکارا می‌گوید بر اساس معاهدات لوزان در سالن ۱۹۲۳ و  پاریس در سال ۱۹۴۷ یونان باید از ارسال سلاح به این جزایر  خودداری کند.

رئیس‌جمهوری ترکیه در سخنانی در «روز ناظران برجسته» رزمایش نظامی ترکیبی افس-۲۰۲۲ در استان ازمیر از یونان گفت:

«عزم خود برای تامین امنیت مرزهای کشور با ایجاد منطقه امن به عمق ۳۰ کیلومتر را به‌ تدریج اجرا می‌کنیم. اجازه نمی‌دهیم کریدورهای تروریستی در انتهای مرزهای کشورمان ایجاد شود، قطعاً بخش‌های ضعیف خط امنیتی خود را تکمیل خواهیم کرد.»

اردوغان در ادامه افزود:

«به یونان هشدار می‌دهیم از خیال‌ها و اقداماتی که مانند یک قرن پیش به پشیمانی خواهد انجامید، دوری کرده و به خود بیاید. ترکیه حق و حقوق کسی را نقض نمی‌کند اما به هیچ کس اجازه نمی‌دهد حق و حقوق ترکیه را زیر پا بگذارد. ترکیه از حقوق خود در دریای اژه چشم‌پوشی نخواهد کرد و در استفاده از اختیارات شناخته شده در توافقات بین‌المللی در مورد تسلیح جزایر کوتاهی نخواهد کرد.»

 اردوغان هفته گذشته اعلام کرده بود که ترکیه به همکاری دوجانبه در چارچوب «شورای راهبردی» در سطوح عالی با یونان خاتمه داده است. رئیس جمهوری ترکیه طی سخنانی در حضور نمایندگان حزب اسلام‌گرای حاکم در پارلمان گفته بود خواهان یک سیاست خارجی با رویکرد قوی و قاطع است و تمام مذاکرات دوجانبه با یونان را به دلیل اختلاف با نخست وزیر یونان و آنچه آنکارا آن را نقض حریم هوایی می‌نامد، متوقف می‌کند.

این دو کشور در سال ۲۰۲۱ پس از وقفه‌ای پنج ساله مذاکرات دوجانبه را برای بهبود روابط از سر گرفتند اما پیشرفت چندانی نداشتند.

یونان می‌گوید ادعای ترکیه در مورد ارسال سلاح به این جزایر «بی‌اساس» است و آنکارا را به زیر سوال بردن حاکمیت خود بر جزایر متهم کرده است.

پنجشنبه، ۹ ژوئن/۱۹ خرداد وزارت خارجه یونان ۱۶ نقشه منتشر کرد و گفت این نقشه‌‌ها نمایانگر «اقدامات و اتهامات غیرقانونی و یکجانبه ترکیه به شکلی واضح و صریح» است.

هر دو کشور نامه‌هایی را به سازمان ملل ارسال کرده‌اند.  

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، بارها گفته است که اگر آتن همچنان به ارسال سلاح جزایر اصرار داشته باشد، ترکیه حاکمیت این کشور بر این جزایر را زیر سوال خواهد برد.

جزایر یونانی که آنکارا مدعی حاکمیت بر آن‌هاست عبارت‌اند از: «ساموتراس، لمنوس، لسبوس، پسارا، ساموس، پاتموس، ایکاریا، لروس، کوس، تیلوس، کارپاتوس، کاستلوریزو، رودس و سیمی.»

یونان اخیرا نامه‌ای به سازمان ملل متحد ارسال کرد که در آن ادعاهای حاکمیت ترکیه بر جزایر یاد شده را تکذیب می‌کرد.

یانیس اکونومو، سخنگوی دولت یونان، در پاسخ به سوالی درباره خطرات احتمالی درگیری مسلحانه، در جمع خبرنگاران گفت آتن با خونسردی با «اظهارات تحریک‌آمیز ترکیه» برخورد می‌کند.