جنگ روسیه و اوکراین؛ هشدار شیوع وبا، نگرانی در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی

همچنان با گذشت بیش از ۱۰۸ روز از آغاز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، نگرانی در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی در دو طرف جبهه جنگ شنیده می‌شود. روز جمعه ۱۰ ژوئن، ۲۰ خرداد، روسلان استفانچوک، رئیس پارلمان اوکراین با فرناندو آریاس، رئیس سازمان منع سلاح‌های شیمیایی دیدار کرد. سازمان منع سلاح‌های شیمیایی که مقر آن در لاهه هلند است به طرف اوکراینی گفته است که از ابتدای آغاز درگیری‌ها در اوکراین «تهدیدات استفاده از مواد شیمیایی سمی به عنوان سلاح» را زیر نظر دارد. رئیس پارلمان اوکراین در این دیدار از این نهاد دیده‌بان سلاح‌های شیمیایی در جهان خواسته است که ترتیبات اجرایی «کنوانسیون منع تولید و استفاده از تسلیحات شیمیایی» در جنگ کنونی روشن شود.

اما احتمال به کارگیری سلاح‌های شیمیایی تنها نگرانی کنونی در جبهه اوکراین نیست. مقام‌های این کشور نسبت به شیوع بیماری وبا هم هشدار داده‌اند. به گفته وادیم بویچنکو، شهردار ماریوپول، روسیه ۱۳۰۰ ساختمان بلند را در شهر ماریوپول بدون بیرون آوردن اجساد ساکنانش تخریب کرده است. او گفت که وبا و سایر بیماری‌های کشنده می‌توانند هزاران نفر را در این شهر در جنوب اوکراین بکشند، زیرا اجساد جمع‌آوری نشده‌اند و تابستان و هوای گرم‌تر هم در راه است.

در جبهه شرقی، مقام‌های اوکراینی گفتند که نیروهایشان مواضع خود را در درگیری‌های خیابانی شدید و زیر گلوله‌باران دائم در سیویرودونتسک حفظ کرده‌اند. اوکراین همچنان بر دریافت کمک نظامی بیشتر از غرب تمرکز اشت و روسیه هم به دنبال تثبیت موقعیتش در منطقه دونباس در شرق اوکراین است.

اداره اطلاعات نظامی اوکراین معتقد است که روسیه می‌تواند یک سال دیگر به جنگ خود ادامه دهد و هشدار داده است که نیروهای اوکراینی در خط مقدم درگیری می‌توانند مغلوب نیروهای روسیه شوند.

همزمان ایهور ژوکا، مشاور دیپلماتیک ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، گفت که کشورش «یک اینچ» از خاک خود را به روسیه واگذار نخواهد کرد. ژوکا در گفتگو با بلومبرگ گفت: «ما سرزمینی را واگذار نمی‌کنیم، حتی یک اینچ را واگذار نمی‌کنیم – به خصوص در دونباس. روسیه همه توانش را به کار گرفته است – من از این که بگویم اوکراین به تأمین فوری تسلیحات سنگین نیاز دارد خسته نمی‌شوم.»

در مسکو، یک سازمان غیردولتی که برای تحقیقات در مورد اتهامات شکنجه فعالیت می‌کند، به عنوان «عامل بیگانه» معرفی شده است. روز جمعه، وزارت دادگستری روسیه فهرست خود را از نهادهای در لیست سیاه به روز کرد و «کمیته ضد شکنجه»، یک نهاد مبتنی بر معاهده حقوق بشر مرتبط با سازمان ملل متحد است را نیز در این فهرست جای داد.

روسیه روز جمعه یک اقدام دیپلماتیک دیگر انجام داد و از عضویت رد سازمان جهانی گردشگری خارج شد. این سازمان در ماه آوریل عضویت روسیه را به حالت تعلیق درآورده بود. حال در اقدامی تلافی‌جویانه و بر اساس فرمانی که میخائیل میشوستین، نخست وزیر روسیه آن را امضا کرد، دولت روسیه به «پیشنهاد وزارت امور خارجه»  از سازمان جهانی گردشگری خارج شد.

در اروپا، الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان، روز جمعه درخواست‌ اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، مبنی بر پیوستن صربستان به سازوکارهای اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌ها علیه روسیه را رد کرد. ووچیچ گفت که معتقد نیست تحریم‌ها «کارآمد» هستند و کشورش با توجه به روابط ویژه دیرینه میان صربستان و روسیه در موقعیت پیچیده‌ای قرار دارد.

مناقشه بر سر غلات و امنیت غذایی بین‌المللی هم همچنان ادامه دارد. در حالی که فرانسه پیشنهاد کمک برای تضمین دسترسی به بندر اودسا در دریای سیاه و کاهش بحران جهانی غلات را ارائه کرد، اوکراین گفت که تلاش می‌کند تا نیروهای روسیه را در شرق و جنوب عقب براند تا جریان صادرات غلات به کشورهای جهان ادامه یابد. با این حال به نظر می‌رسد فرانسه پیشنهادی را مطرح کرده است که در صورت اجرایی شدن می‌تواند به رویارویی نظامی با روسیه منجر شود. فعلا پیشنهاد مداخله در دریای سیاه و دسترسی به بندر اودسا را مشاور امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه مطرح کرده است. روسیه بارها هشدار داده است که مداخله هیچ طرف خارجی در مناقشه اوکراین را تحمل نخواهد کرد.