«پیلامن» منتشر شد/تلاشی برای حفظ و احیای زبان تبری

به گزارش خبرنگار مهر، نشر ناسنگ کتاب «پیلامن: منظومه‌ای از لغات تبری» اثر کیومرث فاضلی را با شمارگان ۱۵۰۰ نسخه، ۱۶۰ صفحه و بهای ۸۰ هزار تومان منتشر کرد. این کتاب منظومه‌ای است در ثبت واژگان زبان تبری.

کیومرث فاضلی درباره این اثر به مهر گفت: «پیلامن» در واقع یک لغت نامه تبری و فارسی است که من در آن واژگان تبری را به صورت محاوره و شعر هفت هجایی درآوردم و در صفحه مقابل هر شعر معنای فارسی واژگان را درج کردم.

وی افزود: «پیلامن» را می‌توان به صورت یک کتاب آموزشی قابل هضم برای زبان تبری در نظر گرفت. متأسفانه این زبان در حال فراموشی است و جوانان و نوجوانان مازندرانی به آن تکلم نمی‌کنند. به باور بسیاری این اهالی غرب مازندران هستند که زبان تبری را به درستی تکلم و تلفظ می‌کنند و از این لحاظ همین اهالی هم هستند که می‌توانند دستورزبان گمشده تبری را احیا کنند. کاری که مرحوم نیما یوشیج قصد انجام آن را نداشت اما عمرش کفاف نداد.

فاضلی ادامه داد: تبری زبان مادری ما مازندرانی‌هاست و باید به آن اهمیت بدهیم و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم. زبان خانه وجود است و زبان تبری ریشه در طبیعت و تاریخ این مرزوبوم دارد. زبان تبری از شرق تا غرب دریای مازندران، با انواع گویش با آوای نزدیک به هم در این مقطع زمانی به حرکت خود ادامه می‌دهد. همچنین زبان تبری از ریشه پهلوی بوده است تا جایی که می‌تواند با ماهیت تاریخی و تمدن، اصالت و عظمت فرهنگی را که به‌وسیله قدرت زبان حراست می‌شود، حفاظت کرد.

این شاعر و پژوهشگر در ادامه با اشاره به این نکته که حفاظت از زبان‌های بومی وظیفه تک تک ایرانیان است، گفت: بر ما تکلیف است تا تدابیری بیندیشیم که به این مهم با دیدی وسیع بپردازیم. لغات و اصطلاحات زبان مادری ارزش‌های فرهنگی، آداب و رسوم، تاریخ و تمدن ما هستند، می‌توانیم در قالب‌های کلاسیک و نو به زیبایی هرچه بیشتر زبان گفت‌وگو را منظوم کنیم و به اصالت و گذشته تاریخ مرزوبوم خود فخر بورزیم.

فاضلی گفت: در این کتاب به معانی کلمات و تلفظ صحیحشان می‌پردازم و مهم‌تر از همه‏ موارد فوق، واژه‌هایی را که پیام زبان تبری را در خود دارند و در سیر نزولی زبان مادری تحریف شده‌اند، مشخص کرده‌ام. همچنین در این کتاب با شیوه‌ای مناسب و حرفه‌ای پاسخی به آن دسته از اساتیدی که به‌آسانی زبان تبری را رد می‌کنند، داده و به دفاع از گویش و لهجه زبان مادری برآمده‌ام.

این شاعر و پژوهشگر در پایان گفت: قرار است جمعه این هفته یعنی ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ در جشن نشاسری که توسط دهیاری و شورای روستای بندپی در استادیوم ورزشی بندپی برگزار می‌شود، از این کتاب رونمایی شود. جشن نشا، به بهانه شکرگزاری از خداوند و شادمانی پس از کاشت و خستگی ناشی از کار طاقت فرسای نشا، در فصل گرما، در مازندران برگزار می‌شود.

در بخشی از مقدمه کتاب چنین آمده است: «روشنگری، شور و هیجان کاذب نیست که نوعی شوریدگی عقل‌گرایانه باشد بلکه تابشی خردگرایانه و ممارست با امور عقلی است که هدفش پاشیدن فهم و ادراک بر تاریکی نادانی است.

و شناخت زادگاه، زبان و فرهنگش، آداب و رسومش و آنچه هویتش را می‌سازد، پاسخ به نیاز درونی است. مهری است که از میلاد تا مرگ با جهان بشر عجین شده است. نشناختن ریشه و تاریخ زادگاه قصوری است نابخشودنی، باید در مسیر پلکانی فرهنگ ولو ناهموار در باروری معرفت خویش بکوشیم. اگر نمی‌‏توانیم شب‏‌چراغ اعتلای وطن خود باشیم لااقل خنثی نباشیم.

فرهنگ عامه زمینه را برای وحدت ملی فراهم می‌کند چون مهر و دلدادگی در نتیجه شناخت رخ می‌دهد. وقتی دانش و پژوهش‌ها بالا رود، شناخت نیز گسترش و عمق می‌یابد، لذا عزم برای وحدت ملی فراهم خواهد شد.

از جمله پژوهش‌های سودمندی که موجبات خرسندی را فراهم کرده است، پژوهش حاضر از کیومرث فاضلی است و زمینه شناخت واژه‌ها و ترکیبات اصیل منطقه کجور، ترکیبات و اصطلاحات که تاکنون سرچشمه‌های تاریخی آن معلوم نشده است و اینکه لهجه کجور زیر گرده زبان مازندرانی که از خانواده لهجه رویان و نور و آمل است تا کجای تاریخ را شامل می‌شود؟»