پول پاشی شغل پایدار در روستا ایجاد نخواهدکرد/ حاشیه نشینی با تحقق توسعه پایدار روستا کاهش ‌می‌یابد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، هفتاد و هشتمین نشست علمی-تخصصی با مدیریت علمی سید ابوالفضل رضوی؛ مدیر عامل خانه توسعه روستا و عشایر ایران و همچنین با سخنرانی حبیب جباری؛ معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور، رضا جمشیدی؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی، ابوالفضل یاری؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، با مشارکت فعال جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحب¬نظران، مدیران و کارشناسان دستگاه¬های اجرایی ملّی و استانی به صورت مجازی برگزار شد.
در ابتدای نشست سید ابوالفضل رضوی؛ مدیر عامل خانه توسعه روستا و عشایر ایران و مدیر علمی این نشست ضمن بیان نظرات خود در زمینه اهمیت ایجاد اشتغال پایدار در روستا‌ها گفت: طراحی برنامه هفتم توسعه در زمینه توسعه روستا‌ها باید به سمتی میل پیدا کند تا بتوانیم شاهد اشتغال پایدار در روستا‌های کشور باشیم.
وی در تعریف روستا گفت: در تعریف جدید روستا باید سه گانه اشتغال، زیست¬پذیری و امنیت را در نظر داشت. تبدیل روستا‌ها به شهر (در بسیاری از موارد) یک خطای استراتژیک است که اگر ما به اصل جامعه پایدار روستایی دست پیدا نکنیم مصیبت حاشیه نشینی دامن کشور را رها نخواهد کرد.

در ادامه این نشست حبیب جباری؛ معاون امور برنامه ریزی، نظارت و آمایش سرزمین سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان سخنران نخست نشست، در خصوص دستاورد‌های برنامه ششم توسعه در مورد توسعه اشتغال زایی روستایی گفت: با وجود تلاش گسترده و تخصیص اعتبارات متنوع، مثل یک و نیم میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه به منظور توسعه اشتغال در روستا‌ها استفاده شد، نزدیک به ۱۵۲ هزار طرح روستایی تحت پوشش قرار گرفت با این وجود تا نقطه مطلوب فاصله داریم.
جبّاری در خصوص درس آموخته‌های توسعه مناطق روستایی در استان‌ها در طول برنامه ششم توسعه گفت: از تسهیلات محوری باید به سمت برنامه محوری میل پیدا کنیم. با پول پاشی صرفا نمی‌شود شغل پایدار در روستا ایجاد کرد. سهم استان‌ها از توسعه روستایی باید به صورت مشخص معلوم می‌شد.
وی ادامه داد: بالغ بر ده هزار گزارش در طول برنامه ششم توسعه تنها در خصوص توسعه روستایی استان‌ها تدوین شده است. نتایج این گزارشات می‌تواند مورد استفاده در طراحی برنامه هفتم توسعه قرار بگیرد.
جباری افزود: ایجاد اشتغال در مناطق روستایی در برنامه هفتم باید مبتنی بر برنامه محوری پیش برود و در این برنامه می‌بایست فشار را از منابع کم کنیم.
این مسئول سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: تقلیل ایجاد اشتغال به پول ارزان قیمت"تسهیلات بانکی " یک خطای راهبردی است چرا که در بهترین حالت به نوعی پول پاشی بدل می‌شود. تامین مالی خرد لزوما به معنای تسهیلات ارزان قیمت نیست. باید به سمت بنگاه محوری در توسعه اشتغال روستایی حرکت کنیم. اشتغال پایدار در شبکه ایجاد می‌شود نه به صورت نقطه ای.
جباری در خاتمه گفت: یکپارچه سازی سیاست‌ها و ایجاد پنجره واحد در ارائه خدمات به روستا‌ها مهم است و امیدوارم شبکه بانکی در طول برنامه هفتم از ایجاد "مزاحمت در توسعه" برای روستا‌ها به سمت نقش "مشارکت در توسعه" اشتغال زایی روستایی حرکت کند.
رضا جمشیدی؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی به عنوان سخنران دوم در ابتدا عدم توجه به معیار‌های پایداری در توسعه روستایی را یک آسیب جدی دانست و گفت: خالی شدن روستا‌ها نتیجه تصمیمات خطای راهبردی است.
وی ادامه داد: رشد نرخ جمعیت در سال‌های اخیر در بخش روستایی همواره منفی بوده است. این یعنی برنامه ریزی‌های ما برای توسعه روستا‌ها به درستی طراحی نشده است. البته بحث مدل‌های تقسیمات کشوری در این بین هم نقش مهمی دارد به گونه‌ای که بسیاری از روستا‌ها میل به شهر شدن دارند.
وی در تبیین مفهوم توسعه پایدار در روستا‌ها گفت: باید با هدف ارتقای سطح کیفیت زندگی در جوامع روستایی و با توجه به اسناد بالا دستی به گونه‌ای عمل نماییم که فرد روستایی بتواند با کیفیت بالا در روستای خود زندگی کند؛ لذا توسعه کارآفرینی توجه به زنجیریه ارزش، توانمند سازی روستاییان، حمایت از اقدامات اشتغال آفرین از جمله موارد مهم در توسعه پایدار روستا‌ها به شمار می‌رود.
وی درخصوص نقش استان خراسان رضوی طبق برنامه ششم توسعه در خصوص توسعه روستا‌ها گفت: در این استان بیش از ۱۷۰۳ روستا را مورد مطالعه قرار دادیم؛ و در روند این مطالعه به ۹۱ زنجیره ارزش در روستا‌های مورد مطالعه دست پیدا کردیم. نتیجه این مطالعات ما را به این نکته رسانده است که نیازمند نوعی تخریب خلاق و بازآفرینی در نگاه به اشتغال زایی روستایی هستیم.
جمشیدی در تبیین پیشنهادات خود در تدوین برنامه هفتم در (سطح ملی) اشاره کرد و گفت: در فاز جدید می‌بایست قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری برای سال‌های برنامه هفتم توسعه تدوین شود و تدابیری اتخاذ گردد که منابع به کلیه فعالیت‌ها و برنامه‌های حاصل از خروجی مطالعات تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال زایی (موضوع جزء (۱) بند (الف) ماده (۲۷)) استان‌های کشور اختصاص باید.
وی در خاتمه سخنان خود افزود: تدوین برنامه ملی رشد "فراگیر و فقرزدا" از تلفیق برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال زایی روستایی استان‌ها و همچنین تمرکز زدایی و تفویض اختیارات سازمان‌های متولی و موثر در توسعه اقتصادی روستایی به استان‌ها از پیشنهادات برنامه هفتم است.
ابوالفضل یاری؛ رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، به عنوان سخنران سوم این نشست در خصوص تبیین جایگاه روستا در طرح‌های فرادست استان اشاره کرد و گفت: در تببین سند راهبردی توسعه استان هدفی، چون "استانی توسعه یافته و نمونه با فرهنگ اسلامی ایرانی، پیشرو در خدمات ملی، توسعه علمی و صنعتی، کشاورزی پیشرفته و گردش گری جذاب" قید شده است.
وی در همین ارتباط ادامه داد: همچنین می‌بایست به صورت دقیق تببین فرصت‌های سرمایه گذاری در روستا با تاکیدات محوری بر طرح آمایش سرزمین، سند راهبردی توسعه استان‌ها و طرح سند توسعه روستایی استان انجام شود.
یاری در ادامه گفت: یکی از روش‌های سریع و دقیق شناخت ظرفیت‌های سرمایه گذاری و رونق اقتصادی روستاها، روش‌های ارزیابی سریع مشارکتی است.
وی افزود: بر این اساس، محقق با کمک تسهیلگران حرفه‌ای و با حضور در جمع گروه هدف و مشارکت و همفکری آن‌ها می‌تواند ظرفیت‌های سرمایه گذاری تولید روستا‌ها را مورد شناسایی و اولویت بندی قرار داده و با کمک و همیاری خود روستاییان و کارشناسان زمینه لازم برای بهره برداری از این ظرفیت‌ها را فراهم نماید.
یاری به محوریت اصول ششگانه اشاره کرد و گفت: هر برنامه باید منطبق بر ظرفیت‌های شناسایی شده بوده و در تضاد با اسناد فرادست استان نباشد، حتی الامکان مردم روستا سرمایه گذاران اصلی باشند، در حال حاضر سرمایه گذار بخش خصوصی برای اجرای پروژه پیشنهادی و منافع عمومی را در بر گیرد. به بیان ساده مردم روستا با پروژه پیشنهادی بیشترین همگامی و همراهی را داشته باشند.
لازم به ذکر است این نشست در روز چهارشنبه ۲۵ خرداد ماه سال ۱۴۰۱، ساعت ۱۰ الی ۱۲ ظهر برگزار شد. این نشست هفتاد و هشتمین نشست علمی-تخصصی و با عنوان توسعه اقتصادی و اشتغال¬زایی روستایی در برنامه ششم و رویکرد برنامه توسعه هفتم بود که به همت دفتر آموزش و ترویج مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری با حضور صاحب نظران ملی و استانی برگزار شد.