رئیس کمیسیون مشترک «طرح جوانی جمعیت و خانواده» به‌رغم اعتراض‌ها، از اظهاراتش درباره «ازدواج بین‌المللی» دختران مجرد عذرخواهی نکرد

جلسه روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی به خاطر اعتراض زنان نماینده به اظهارات اخیر امیرحسین بانکی‌پور، نماینده اصفهان و رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده متشنج شد. ماجرا به مصاحبه‌ای از او با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، برمی‌گردد که در آن خواسته بود برای مبارزه با روند پیری جمعیت در ایران و به‌خاطر عدم تناسب میان آمار دختران و پسران مجرد، دختران مجرد با «مسلمانان و شیعیان علاقه‌مند به ایران در دیگر کشورها» ازدواج کنند.

امیر حسین بانکی‌پور در این مصاحبه گفته بود ایران با «ابر بحران پیری جمعیت» مواجه است که ابعاد مختلف اجتماعی، تربیتی، سیاسی، امنیتی، سلامتی و اقتصادی دارد و برای آینده بسیار هولناک است. او با ارجاع دادن به سخنرانی پیشین خود در همایش «ایران جوان» در «جامعه الزهرا»، پیشنهاد کرده بود دو میلیون و ۱۰۰ هزار دختر مجرد ۳۰ تا ۵۰ ساله اعم از زنانی که طلاق گرفته‌اند یا همسرشان را از دست داده‌اند، که به گفته او «بیشترین نگرانی کارشناسان متوجه آن‌هاست»، به خاطر کمبود پسران مجرد با متوسط پنج سال بزرگتر و « به شرط آنکه شکسته نشده باشند و نشاط خود را حفظ کرده باشند» با هم‌سالان یا پسران کوچکتر از خود ازدواج کنند یا به ازدواج مسلمانان و شیعیان علاقه‌مند به ایران درآیند.

او در توضیح پیشنهاد خود افزوده:

«از این طریق نه تنها توسعه فرهنگی اتفاق افتاده است و ارتباطات بین‌المللی تقویت می‌شود، بلکه این نسبیت به هم ریخته در کشور نیز بر طرف می‌شود. بعضاً افرادی که به عشق ایران و اسلام در کشور و از ملیت‌های آمریکایی، اروپایی، و آفریقایی و آسیایی هستند آنقدر عاشق یادگیری اسلام و دین و تشیع هستند که حتی بعضاً جایگاه ویژه خود در کشورهای مبدا را هم ترک کرده و به ایران آمده‌اند. در این افراد آنچنان تعلق اعتقادی بالا است که مسئله فرهنگ را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.»

اظهارات بانکی‌پور به عنوان رئيس کمیسیون مشترک «طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده» را می‌توان در ادامه نگرش این قانون از نقش زنان در سیاست‌های جمعیتی جمهوری اسلامی دید. نگرشی زن‌ستیزانه که به صورت نظام‌مند ادامه تصمیم‌گیری مردان درباره زندگی جنسی، ازدواج و تصمیم برای بارداری زنان و تحمیل بارداری به زنان از طریق منع روش‌ها و ابزارهای پیشگیری و سقط جنین، را عادی‌سازی می‌کند.

انتشار این مصاحبه به اعتراض زنان مجلس به بانکی‌پور منجر شد. طبق گزارش‌های منتشرشده برخی از مردان نماینده هم به صحبت‌های او واکنش نشان داده‌اند. واکنش‌هایی که به‌نظر می‌رسد بیش از هر چیز، از ذهنیت «ناموس» پنداشتن زنان و همچنین تاکید بر ملی‌گرایی نشأت گرفته است به نحوی که به‌عنوان مثال علیرضا منادی سفیدان، نماینده مردم تبریز خواستار عذرخواهی بانکی‌پور نه از زنان و دختران مجرد، بلکه از «ملت بزرگ ایران» شد.

معین‌الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس هم به‌طور مستقیم واژه «ناموس» را به‌کار برد و زنان ایران را «ناموس» مردان خواند. او گفت: «این چه راهکاری است که ما برای بحث ازدواج ناموس ما و زن ایرانی پیشنهاد کنیم، اصلا ما چه کاره هستیم که برای زنان ایرانی تعیین تکلیف کنیم؟ زن ایرانی بهتر از هرکسی صلاح و مصلحت خود را می‌داند. اگر کسی سر سوزنی غیرت ایرانی داشته باشد چنین پیشنهاداتی مطرح نمی‌کند.»

از سوی مقابل رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، طرحی که می‌توان آن‌را «اعلام جنگ قانونی علیه زنان» خواند، در جواب اصرار زنان نماینده به عذرخواهی، رسانه‌ها را به تقطیع سخنانش متهم کرد و گفت: «به نوبه خودم از بانوانی که ممکن است این تقطیع ذهن آنها را آزرده کرده باشد از طرف آن رسانه های غلط عذرخواهی می کنم اما معتقدم نباید صورت مسئله را پاک کرد.»

شیوا قاسمی‌پور، عضو فراکسیون زنان مجلس در واکنش به این سخنان گفت اظهارات بانکی‌پور قانع‌کننده نبوده و او نمی‌تواند در مورد نیمی از جامعه و «کرامت و جایگاه زن» به این شکل «راهکار شخصی» بدهد.

پیشنهاد امیرحسین بانکی‌پور برای ازدواج زنان ایرانی با مردان مسلمان غیر ایرانی از این جهت نیز قابل توجه است که قوانین ضدمهاجر و زن‌ستیزانه جمهوری اسلامی، انتقال حق تابعیت از مادر به فرزند به‌طور طبیعی را به‌رسمیت نمی‌شناسند. این قوانین حق داشتن شناسنامه و هویت را از هزاران کودکی که در نتیجه ازدواج زنان ایرانی با مردان تبعه افغانستان، پاکستان یا دیگر کشورها به‌دنیا آمده‌اند، سلب کرده است.

دولت حسن روحانی در پایان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، سرانجام بعد از بیش از هشت ماه تعلل، آیین‌نامه اعطای تابعیت ایرانی به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ کرد. براساس گزارش‌ها اما این آئین‌نامه اجرا نمی‌شود.