بی‌اعتنایی به آموزش زبان فارسی موج می‌زند

به گزارش خبرگزاری مهر، ششمین نشست از سلسله‌نشست‌های «زبان‌شناخت» با موضوع «فارسی‌مآبی و نفوذ زبان فارسی در شبه‌جزیره کریمه» دوشنبه ۳۰خرداد در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.

مهدی صالحی که مجری‌کارشناس این نشست بود، در ابتدا به گستردگی نفوذ دیرینه زبان فارسی در جهان پرداخت و خاطرنشان کرد: اولین امپراطوری زبان از آن زبان فارسی بوده و مجموعه تعاملی میان این زبان با دیگر زبان‌ها و فرهنگ‌ها وجود داشته و این زبان هیچ‌وقت هدف تهاجمی هم نداشته است. این در صورتی است که زبان‌های کشورهای مرکز یا استعمارگر همواره در پی حذف دیگر زبان‌ها و فرهنگ‌ها بوده‌اند؛ هرچند که تهاجم زبانی در دوران جدید، جلوه‌های دیگری پیدا کرده و شیوه‌هایی در این زمینه به کار می‌گیرند که گاه از آن‌ها خبر هم نداریم.

این‌عضو شورای راهبردی دفتر پاسداشت زبان فارسی در این باره افزود: امروزه جنگ‌های شناختی و فناوری‌های جدید، شکل و معنای تهاجم زبانی را تغییر داده و اگر خوش‌بین باشیم که داریم با زبان‌های دیگر تعامل می‌کنیم، احتمال اضمحلال و از بین رفتن زبان فارسی روزبه‌روز بیشتر می‌شود چون فرایندهای استعماری همواره در پی حذف زبان‌ها و زبان ما بوده‌اند.

صالحی دراین‌باره خاطرنشان کرد: اگر زمانی برای حذف یک زبان، گویشوران آن را از بین می‌بردند؛ اما امروزه برنامه‌های دیگری برای حذف زبان به کار می‌گیرند.

دبیر انجمن ویرایش و درست‌نویسی در ادامه با اشاره به تولید علم و معنا و بازتولید فهم‌ها و معناهای فلسفی و عرفانی در مسیر تعامل زبانی زبان فارسی با دیگر زبان‌ها اظهار کرد: برخی از این معناها و فهم‌ها وارد اروپا می‌شد و دست‌به‌دست‌شدن شعرها توسط کشیش‌ها در طول جاده ابریشم را می‌توان از این‌زاویه نگریست.

صالحی در ادامه با اشاره به جدی گرفته‌نشدن مسائل مربوط به زبان فارسی به‌رغم توجه، حمایت و تأکید همیشگی مقام معظم رهبری گفت: یکی از راهبردهای دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری در این خصوص، تدبیرسازی برای احیای جایگاه زبان فارسی در عرصه سیاسی و ملی و بین‌المللی است.

در ادامه این‌نشست، رادمان رسولی مهربانی، به بحث فارسی‌مآبی در جهان پرداخت و گفت: نقش ارتباطی زبان فارسی در گذشته، قابل قیاس با زبان فرانسه است؛ اما فرانسوی‌ها جدی روی این موضوع کار کرده‌اند و فرهنگستان فرانسه هم همین‌طور.

وی ادامه داد: زبان فارسی جایگاه تهاجمی نداشته، ولی جاهایی قدرت حکمرانی را پشت سر خود داشته است.

رسولی مهربانی، در ادامه به نقش زبان فارسی در روابط و مناسبات تجاری صورت گرفته در جاده ابریشم اشاره کرد و گفت: مارکوپولو هم از زبان فارسی در تجارت استفاده می‌کرده است.

وی بر لزوم پاسداشت زبان فارسی تأکید کرد و گفت: ما باید به زبان فارسی ببالیم؛ اما آسیبی هم در این میان وجود دارد و آن، این است که زبان فارسی بسیار گسترده بوده و منحصر به ایرانیان و شیعیان نیست، بلکه زبان ترک‌ها و هندی‌ها هم بوده است. خیلی از آثار زبان فارسی را ترک‌ها نوشته و ترک‌ها و مغول‌ها هم خدمات زیادی به آن کرده و زبان سوم دربار مغول فارسی بوده است.

این‌استاد دانشگاه در بخش دیگری از این نشست به عوامل دیگری در خصوص رواج زبان فارسی در ممالک اشاره کرد و گفت: نقش سلجوقیان روم، مهاجرت مسلمانان، فارسی‌زبانان از جمله متصوفه و همچنین مهاجرت یهودیان فارسی‌زبان، تجارت ژنوایی‌ها و ونیزی‌ها با ایران از عوامل مؤثر در این‌خصوص بوده است.

مهدی صالحی در ادامه با اشاره به موج‌زدن بی‌اعتنایی به آموزش زبان فارسی، گفت: بنارس به‌عنوان مرکز بودیسم، ۳۰ هزار شیعه دارد و حوزه علمیه هم دارد. چنین فضاهایی دارد از دستمان می‌رود. مدارس اهل سنت هم از ظرفیت‌های از بین رفته است. دولت هند اعلام کرده زبان فارسی باید به عنوان زبان دوم تدریس شود و علمای اهل سنت هند به فارسی سخن و حتی شعر می‌گویند؛ ولی در عمل، این‌امکان و بستر جمعیتی گسترده دارد از دستمان می‌رود. همین جریان هم در افغانستان پیش آمده و قرار بود که کتاب‌های درسی از ایران به افغانستان فرستاده شود و این کار صورت نگرفت؛ اما آمریکا ۱۰ میلیون کتاب درسی وارد افغانستان کرد. عقل اقتصاد زبان و فرهنگ را نداریم و با بی‌اعتنایی‌هایی گاه از سر توهم و گاه از سر شکم‌سیری مواجهیم.

صالحی در پایان به درگذشت احمد مهدوی دامغانی اشاره و با گرامیداشت یاد او و لزوم ادای دین به این شخصیت برجسته فرهنگی اظهار کرد: ایشان از دوستداران واقعی زبان و ادبیات فارسی و از حامیان جدی بنیاد سعدی بود و سالانه ۶۰ هزار دلار به این بنیاد کمک مالی می‌کرد.