زلزله افغانستان؛ چشم‌انتظار کمک‌های بین‌المللی، ابهام در مورد شمار کشته‌ها

 ولایت‌های خوست و پکتیکا در شرق افغانستان در شرایط بحرانی قرار دارند. زلرله بامداد روز چهارشنبه ۲۲ ژوئن/ ۱ تیرماه تعداد زیادی از خانه‌ها در این دو ولایت را ویران کرده است. گفته شده است که بیشترین خسارت به ولسوالی‌های نکه، گیان، برمل و زیروک در ولایت پکتیکا و ولسوالی سپیری در خوست وارد شده است.

این زلزله به بزرگای ۵,۹ در عمق ۵۰ کیلومتری زمین رخ داد و در اسلام‌آباد و کابل هم احساس شد. هنوز اخبار رسمی و دقیقی در مورد شمار کشته‌ها و زخمی‌های این زلزله در دست نیست.

مقام‌های محلی طالبان در ولایت پکتیکا اعلام کرده‌اند که «تنها در دو ولسوالی برمل و گیان این ولایت بیش از دو هزار و ۵۰۰ تن» کشته و زخمی شده‌اند. این آمار را محمدامین حذیفه، رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در پکتیکا اعلام کرد و گفت شمار واقعی کشته‌ها در این ولایت از این رقم بیشتر است. روزنامه ۸ صبح افغانستان به نقل از این مقام محلی طالبان نوشت که «در این دو ولسوالی حدود یک هزار تن جان باخته و حدود یک هزار و ۵۰۰ تن دیگر زخمی شده‌اند».

در کابل وزارت پیشگیری از حوادث طالبان همچنان آمار‌های روز گذشته خود را به روز نکرده است. در آخرین آماری که این وزارتخانه اعلام کرد، ۹۲۰ تن کشته شده‌اند و بیش از ۶۰۰ نفر زخمی هستند.

سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی تا عصر روز چهارشنبه شمار کشته‌های این زلرله را ۴۱۴ نفر و زخمی‌ها را بیش از ۵۰۰ نفر برآورد کردند. منبعی وابسته به این نهادها به رسانه‌های داخلی افغانستان گفت بر اساس یافته‌هایشان «در ولسوالی گیان پکتیکا ۲۲۲ تن کشته و ۳۰۰ تن زخمی شده‌اند. هم‌چنان در ولسوالی برمل ۱۶۵ تن کشته و ۱۰۰ زخمی و در ولسوالی زیروک ۲ تن جان باخته‌اند. در ولسوالی سپیری خوست هم ۲۵ تن کشته و ۱۰۰ تن دیگر زخمی شده‌اند».

همچنین گفته شده است که حدود ۷۰ درصد از منازل و سرپناه مردم در دو ایالت خوست و پکتیکا آسیب دیده یا ویران شده است.

ایران و قطر دو کشوری بودند که زودتر از دیگران محموله‌های کمکشان را به افغانستان رساندند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان گفت که هواپیمای حامل محموله‌های کمکی از ایران و قطر به کابل رسیده است.

پاکستان هم چندین کامیون مواد غذایی به دو ولایت خوست و پکتیکا ارسال کرده است.

رامیز الاکبروف، هماهنگ‌کننده سازمان ملل در امور افغانستان عصر روز چهارشنبه گفت که افغانستان به شکل فوری نیاز به ۱۵ میلیون دلار کمک دارد. او گفت که علاوه بر نگرانی از تأمین غذا و سرپناه برای زلزله‌زدگان، نگران شیوع بیماری در میان آن‌ها است.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هم در توییترش با مردم افغانستان ابراز همدردی کرد ولی هنوز روشن نیست که سازمان ملل تا چه حد در کنترل بحران کنونی در افغانستان نقش‌آفرینی خواهد کرد.

هند و چین هم به عنوان دو کشور دیگر که ضمن همدردی، آمادگی‌شان برای کمک به افغانستان را اعلام کرده‌اند هنوز برنامه امدادرسانی‌شان آغاز نشده‌ است.

بیش از ۱۰ ماه از تسلط طالبان بر افغانستان می‌گذرد و این کشور به دلیل قطع کمک‌های بین‌المللی و البته تبعات کرونا و جنگ در اوکراین با بحران اقتصادی و بشری روبه‌رو است. مقام‌های سازمان ملل پیش‌تر در مورد بحرانی‌تر شدن وضعیت افغانستان، افزایش شمار کودکانی که دچار سوءتغذیه هستند، قطع دسترسی به آب آشامیدنی سالم و امکانات درمانی هشدار داده بودند حال با وقوع زلزله وضعیت از قبل هم بدتر شده است.

در ایران، وقوع زلزله در شرق افغانستان به عنوان هشداری برای ساکنان جنوب و شرق ایران تعبیر شده است. خبرگزاری ایسنا در مصاحبه با علی بیت‌اللهی، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نوشته است که زلزله افغانستان می‌تواند بر ناپایدار شدن صفحه تکتونیکی ایران و بالارفتن احتمال و وقوع زلزله مؤثر باشد:

«فاصله این زلزله (در افغانستان) با خوشه‌های لرزه‌ای ایران زیاد است، ولی از لحاظ تکتونیکی از ناحیه به دلیل تنشی که از سمت جنوب به پوسته ایران و افغانستان وارد شده، آن ناحیه نیز فعال شده است. در این شرایط ما با یک بی‌هنجاری لرزه‌ای در کشور مواجهیم، به گونه‌ای که در مراوه تپه استان گلستان زلزله‌ای با بزرگای ۵ نیز رخ داده و در سایر نقاط کشور نیز این تنش‌ها قابل مشاهده است.»

«تکتونیک صفحه‌ای» پدیده‌ای است که حرکت سطح زمین را در طول زمان، از ژرف‌ترین گودال‌های اقیانوسی تا بلندترین کوه‌ها توضیح می‌دهد.

در دو هفته گذشته چندین رخداد زلزله در جنوب ایران و استان‌های فارس و هرمزگان رخ داده است.