آیا اوکراین نامزد عضویت در اتحادیه اروپا خواهد شد؟ پنج پرسش درباره نشست سران اتحادیه اروپا

کمیسیون اروپا هفته گذشته از پیشنهاد نامزدی اوکراین برای پیوستن به اتحادیه اروپا پشتیبانی کرد. این پیشنهاد قرار است بعد از ظهر امروز پنج‌شنبه ۲ تیر / ۲۳ ژوئن در نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل بررسی شود. این نشست دو روزه خواهد بود.

انتظار می‌رود تصمیم‌هایی در مورد به‌رسمیت شناختن اوکراین و جمهوری مولداوی به‌عنوان نامزدهای پیوستن به اتحادیه اروپا گرفته شود. اولگا استفانیشینا، معاون نخست‌وزیر اوکراین و مسئول این کشور در پیشبرد امر پیوستن به اتحادیه اروپا، در این‌باره گفت «۱۰۰ درصد» مطمئن است که همه رهبران اتحادیه اروپا با درخواست اوکراین موافقت خواهند کرد.

ولودیمیر زلنسکی نیز پذیرش نامزدی اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا را بسیار مهم خوانده است.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان از تمامی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا خواست تا نامزدی اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا را بپذیرند. او در همین حال خواستار اصلاحات داخلی اتحادیه اروپا و پیشرفت در روند الحاق کشورهای بالکان غربی شد.

نشست سران اتحادیه اروپا صبح پنج‌شنبه قبل از آغاز اجلاس اصلی بلافاصله با نمایندگان صربستان، کوزوو، مقدونیه شمالی، آلبانی، مونته‌نگرو و بوسنی و هرزگوین برگزار می‌شود.

با این حال در مورد پذیرش نامزدی اوکراین به عضویت در اتحادیه اروپا و همچنین مسائل پیش روی اجلاس رهبران این اتحادیه پرسش‌هایی مطرح است:

۱. آیا اتحادیه اروپا نامزدی عضویت اوکراین را خواهد داد؟

اگر چه کسانی همچون اولاف شولتس از تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته‌اند نامزدی عضویت اوکراین را بپذیرند اما شرایطی برای آن باید فراهم شود که به‌نظر می‌رسد این امر ممکن است.

به‌عنوان مثال، اوکراین هنوز باید حاکمیت قانون، مبارزه با فساد و پولشویی و حمایت از اقلیت‌ها را بهبود بخشد. مذاکرات برای الحاق به اتحادیه اروپا تنها زمانی می‌تواند آغاز شود که پیشرفت روشنی در این زمینه‌ها حاصل شود. ظاهراً کمیسیون اروپا در نشست اخیر خود کشورهای بدبینی مانند هلند، دانمارک، فرانسه و پرتغال را در این زمینه‌ها متقاعد کرده است.

با این حال همیشه ممکن است در چنین تصمیم‌گیری‌هایی شگفتی وجود داشته باشد، اما به نظر می‌رسد که مقاومت در این‌باره فروپاشیده است و به مولداوی نیز نامزدی عضویت در اتحادیه اروپا اعطا خواهد شد، در حالی که گرجستان باید اصلاحات بیشتری انجام دهد.

۲. آیا این به‌معنای آن است که اوکراین به‌زودی عضو اتحادیه اروپا خواهد شد؟

مسلماً خیر. پذیرش نامزدی عضویت در اتحادیه اروپا یک تصمیم سیاسی است اما هنوز به‌معنای آن نیست که اتحادیه اروپا واقعاً مذاکرات در این زمینه را با اوکراین آغاز خواهد کرد یا خیر. همچنین هیچ‌گونه کمکی پیش از پیوستن به اتحادیه اروپا وجود نخواهد داشت.

کمیسیون اروپا توصیه می‌کند که ۲۷ کشور عضو تنها زمانی‌که اوکراین مجموعه اصلاحات بیشتری را انجام داد، مذاکرات الحاق را آغاز کنند و این به‌نوبه خود باید به اتفاق آرا تصمیم‌گیری شود.

در مورد ترکیه یا صربستان نیز چنین بوده است؛ حتی آغاز مذاکرات تضمینی برای پیوستن این کشورها به اتحادیه اروپا نیست.

۳. اجلاس سران اتحادیه اروپا برای کشورهای منتظر بالکان غربی چه معنایی دارد؟

صربستان، مونته‌نگرو، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه شمالی، آلبانی و کوزوو، شش کشور بالکان غربی که به نشست مقدماتی صبح پنج‌شنبه در بروکسل دعوت شده‌اند، از این‌که اوکراین از آن‌ها پیشی گرفته است ناراضی‌اند و حتی قصد داشتند به این اجلاس نروند.

در این میان، به‌ویژه مقدونیه شمالی خشمگین است. این کشور از سال ۲۰۰۵ نامزد پیوستن به اتحادیه اروپاست و مدت‌ها نیز آماده مذاکرات بوده است، مذاکراتی که ابتدا توسط یونان، سپس فرانسه و اکنون توسط بلغارستان مسدود شده است. بلغارها خواستار آن هستند که مقدونیه شمالی «ریشه بلغاری» زبان و فرهنگ خود را به‌رسمیت بشناسد.

اگرچه کریل پتکوف، نخست‌وزیر بلغارستان روز گذشته، چهارشنبه یکم تیر / ۲۲ ژوئن در آستانه اجلاس سران اتحادیه اروپا با رأی عدم اعتماد پارلمان این کشور مواجه شد و سقوط کرد و این کشور را در بحران جدید سیاسی فرو برد، اما به‌نظر می‌رسد این امکان وجود دارد که بلغارستان از حق وتوی خود صرف‌نظر کند. در این صورت ممکن است هنوز سیگنال مثبتی نسبت به بالکان غربی وجود داشته باشد.

۴. اتحادیه اروپا چه زمانی و چگونه خود را اصلاح خواهد کرد؟

براساس معیارهای موسوم به «شاخص‌های کپنهاگ» برای گسترش اتحادیه اروپا، پیش‌نیاز پذیرش کشورهای جدید، اصلاحات داخلی اتحادیه اروپا است. دیپلمات‌های اتحادیه اروپا شکایت دارند که اروپا با ۲۷ عضو در حال حاضر بیش از حد گسترش یافته و دست‌وپا گیر شده است و با بیش از ۳۰ عضو وضعیت آن پیچیده‌تر خواهد شد.

بارها به اصل اتفاق نظر اشاره می‌شود که باید دست‌کم در زمینه‌ سیاست خارجی اعمال شود و شمار کمیسرهای اتحادیه اروپا نیز کاهش یابد. تا کنون هر کشور اتحادیه اروپا یک کمیسر داشته است.

اما حقیقت این است که به‌ویژه کشورهای کوچک هرگز از حق وتوی خود دست نمی‌کشند و رهبران دولت‌ها با مسدود کردن تصمیم‌های اتحادیه اروپا به تلاش برای رسیدن به اهداف خود ادامه می‌دهند.

۵. اتحادیه اروپا چگونه می‌تواند از افزایش قیمت انرژی جلوگیری کند؟

این موضوع در پنج اجلاس اخیر اتحادیه اروپا نیز یکی از موضوعات داغ بوده است. کشورهای جنوبی عضو اتحادیه اروپا به‌ویژه خواهان محدود شدن قیمت انرژی و تغییر ساختار بازار برق هستند. ماریو دراگی، نخست‌وزیر ایتالیا، قصد دارد بار دیگر موضوع «سقف قیمت» را به بحث بگذارد اما از آن حمایت چندانی نمی‌شود.

به‌گفته دیپلمات‌های اتحادیه اروپا، با اعمال تحریم نفت روسیه تا پایان سال جاری میلادی، موضوع محدودیت قیمت نفت برای اروپا حل شده است و در مورد گاز این دیدگاه که اروپا باید از انرژی‌های فسیلی دور شود و به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر برود، مقبولیت بیشتری به‌دست می‌آورد.

با این حال، تعیین سقف قیمت‌ها می‌تواند در سطح بین‌المللی منطقی باشد. از این رو در اجلاس سران گروه۷ در کاخ الماو آلمان که در پایان این هفته برگزار می‌شود، این موضوع دوباره در دستور کار قرار خواهد گرفت.