افتضاح کنکور سراسری ۱۴۰۱ یا نقطه عطف تاریخی با تیزهوشی رییس سازمان سنجش؟!

آیا تقلب در کنکور سراسری امسال رکورد زد و ثابت نمود که اوضاع وخیم است؟ یا برعکس، شاهد موفقیتی بزرگ بودیم؛ جدیت در مقابله با تقلب که موجب شده بعد از سالیان طولانی، طومار متخلفان در هم پیچیده شود؟ کمی در این خصوص تامل کرده و سپس ادامه گزارش را بخوانید.
به گزارش «تابناک»، چهارشنبه هفته قبل در حالی ماراتن نفس گیر کنکور ۱۴۰۱ آغاز شد که حواشی آن از مدت‌ها پیش نمودار شده بود. آزمونی مهم که به تاکید گروهی از شرکت کنندگان در آن، می‌بایست دست کم یک هفته دیرتر برگزار می‌شد چراکه برخلاف ادوار گذشته، فاصله بسیار کمی با آزمون‌های نهایی مدارس داشت و در نتیجه دانش آموزان کلاس دوازدهمی فرصت کافی برای دوره کردن درس هایشان پیش از کنکور در اختیار نداشتند.
البته می‌شد حدس زد که این دست اعتراضات راه به جایی نخواهد برد و همین گونه هم شد چراکه سازمان سنجش آموزش کشورمان پیشتر هم ثابت کرده بود حاضر به تغییر در برنامه زمان بندی اعلام شده نیست و این موضوع را از اصول خدشه ناپذیر در راستای وظیفه خطیرش می‌داند؛ سازمانی که اساسا تشکیل شده تا فرایند ورود به آموزش عالی در کشورمان عادلانه باشد، هرچند که مدتهاست مسجل شده کنکور روش چندان عادلانه‌ای نیست و می‌بایست بساطش برچیده شود.  
طرح و تدبیری که موجب شکل گیری تغییراتی بنیادین در ورود به دانشگاه‌ها شده و در نتیجه آن، ورود به بسیاری از رشته‌ها بی نیاز از کنکور است، به جز گروه کوچکی از رشته‌ها که هنوز قبولی در آن‌ها منوط به کسب رتبه‌های برتر کنکور سراسری است. رشته‌هایی کم تعداد، اما بسیار پرمتقاضی، جوری که اگر به خیل انبوه داوطلبان کنکور هر ساله نگاه کنیم، انگار نه انگار تغییری در نحوه ورود به دانشگاه‌ها پدید آمده است!
ناگفته پیداست که وقتی کنکور هست و رقابت تا این اندازه داغ و سوزان است، عده‌ای می‌کوشند به هر روش در آن موفق شوند و در این مسیر از هیچ راهی فروگذار نخواهند بود، ولو تقلب! نکته‌ای که برخی سودجویان به خوبی به آن واقف هستند و در نتیجه، فرایندی آغاز می‌شود که ظاهرا در سال‌های اخیر وسعت گرفته است؛ این را می‌شود از مرور اخبار فراوانی دریافت که درباره تقلب در کنکور در رسانه‌ها منتشر شده است.
آفتی که یکی از دلایل اثبات ناکارآمدی کنکور و تلاش برای حذف آن است که قرار است چند سال دیگر محقق شود و فعلا چاره‌ای نداریم جز تلاش برای کاهش موارد تقلب. تلاشی که برخی تاکید دارند در کنکور امسال به قدر کافی به کار بسته نشد و در نتیجه این موضوع بود که شاهد شکل گیری پرونده‌های پرشما تخلفات کنکوری در گوشه و کنار کشورمان در روز‌های اخیر هستیم. مواردی که نشان می‌دهد عنان کار تا حد زیادی از دست مسئولان در رفته است.
درباره پرونده‌های سخن می‌گوییم که جمعه و همزمان با آخرین روز برگزاری کنکور، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور شمارشان را ۷۰ مورد اعلام کرد و تاکید نمود که این موارد با ابتکار عمل سازمان مطبوعش شناسایی و دستگیر شده اند، دیروز (بر اساس گزارشی که سایت سازمان سنجش منتشر کرد) به ۴۵۰ پرونده، آن هم تنها در گروه آزمایشی علوم تجربی افزایش یافت و دیشب در گفت و گوی رئیس سازمان با رسانه ملی، مشخص شد به ۴۸۰ مورد رسیده است!
همین اعداد روزافزون نشان می‌دهد که اتفاقی به شدت عجیب رخ داده که ابهام آفرین است و سوالات زیادی به ذهن متبادر می‌کند، به ویژه وقتی بدانیم چند روز قبل خبری منتشر شد که حکایت از تقاضای سازمان سنجش از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای از کار انداختن آنتن‌های تلفن همراه در اطراف حوزه‌های امتحانی را داشت و البته با موافقت آن وزارت خانه هم قرار گرفت تا به غائله‌ای متفاوت هم منجر شود.
اما آیا تقاضای محدود سازی امواج مخابراتی، تقاضایی عادی است که هر ساله توسط سازمان سنجش مطرح می‌شود؟ کنکاش در این باره به پاسخ منفی منجر می‌شود تا این سوال به وجود آید که براستی چه عاملی موجب شد امسال چنین تقاضای غیرمنطقی‌ای مطرح شود و چه مقدماتی وزارت ارتباطات را به این نتیجه رسامد که روی حقوق مشترکان چشم بسته و تن به تقاضای سازمان سنجش بدهد؟ آیا طرح و تدبیری برای مقابله با تقلب در جریان بود یا برعکس، تقلب در آستانه خروج از حد بود و با قطع آنتن تلفن همراه کوشیدند که از گسترشش جلوگیری به عمل آورند؟
سوالی که پاسخ بسیاری از کاربران اجتماعی به آن، گزینه نخست است و شاهد و مثال شان، انبوه پرونده‌های تقلب است که رئیس سازمان سنجش هم به وجودشان معترف است و همچنین تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، اما پاسخ سازمان سنجش به آن، بسیار متفاوت است؛ به گونه‌ای که رئیس این مجموعه ادعا‌هایی درباره عملکرد سازمان تحت امرش در دولت قبل هم مطرح می‌کند که قابل تامل است و ارزش پیگیری هم دارد.
«سازمان سنجش در گذشته به آزمون برخی افراد شبهه وارد کرده بود. این اتفاق در آخرین روز‌هایی دولت قبل اتفاق افتاده بود. مشاهده شد که ۲ تا ۳ هزار نفر درگیر این موضوع شده بودند و آزمون آن‌ها شبهه ناک اعلام شده بود؛ منطق حکم می‌کند در آزمونی که ۲ تا ۳ هزار نفر مشکل داشته باشند آزمون مشکل دارد!
من به همه پاسخگو هستم و وجدانم هم راحت است و در این مورد پاسخ می‌دهم. پیش از این یک سامانه‌ای به اسم اعلام تخلف ایجاد شده بود که ما آن را تعطیل کردیم. در این سامانه تعداد زیادی موارد گزارش مردمی بود که به طور مثال فردی با فلان رتبه قبل از آزمون سوالات را خریده است. ما در مرحله اول گفتیم این گزارش کجا راستی آزمایی شده و گفتند هیچ کجا! تعداد خیلی از این موارد بدون راستی آزمایی و تایید نهاد‌های معتبر بودند که پرونده آت‌ها را مختومه کردیم.»
این‌ها برشی از سخنان دکتر عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش است که نشان می‌دهد وی نقد‌های جدی به عملکرد‌های سازمان در گذشته دارد و در نتیجه، تصمیم به تغییراتی چشمگیر در فرایند‌ها زده است. تغییراتی که به تاکید وی، یکی از جدی‌ترین هایشان به کار گیری دستگاه «آشکارساز» در روز برگزاری کنکور در محل‌های برگزاری آزمون بوده که به کشف تلفن همراه و تجهیزات مختلف از جمعی از داوطلبان منجر شده، برای ایشان تشکیل پرونده شده تا به محاکمه سپرده شوند و از شرکت در آزمون به مدت یک تا ۱۰ سال محروم شوند.
دیدگاهی که بر اساس آن، ظاهرا افزایش شمار پرونده‌های تقلب، نتیجه افزایش تلاش سازمان سنجش برای مقابله با تقلب بوده است؛ ادعایی که درست نقطه مقابل ادعای بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار دارد که مدعی هستند از همان ساعات ابتدایی صبح روز‌های کنکور، سوالات آن در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شده است که با ادعای سازمان سنجش همخوانی ندارد. تناقض‌هایی که بایستی دید در روز‌های آتی پاسخ خواهند یافت یا بر شدت و حدت شان افزوده خواهد شد.