«پیتر بروک» آشنا با ایران و نمایش ایرانی

او در ایران نیز شهرت خاصی داشت. می‌توانم بگویم اهالی تئاتر در ایران حداقل یک‌ بار نام او را شنیده‌اند. روی شهرتش در ایران از آن جهت است که سال ۱۳۵۱ در جشن هنر شیراز با برخی از هنرمندان ایرانی نمایش «ارگاست» را در پرسپولیس اجرا کرد. او با نمایشگران نمایش‌های سنتی و آیینی کشورمان از جمله زنده‌یاد «سعدی افشار» (نمایش تخت حوضی) و زنده‌یاد «هاشم فیاض» (معین البکاء تعزیه) دیدار داشت.

برای دانشجویان تئاتر بعد از انقلاب هم او، نامی ‌آشنا و جذاب بود. کتاب «از استانیسلاوسکی تا پیتر بروک، تئاتر تجربی» کتابی کلاسیک در رشته تئاتر است که تجربه‌های بسیار پیچیده بروک (و کارگردانان مهم قرن بیستم) را روایت می‌کند. من چه در دوره دانشجویی و چه در دوره تدریس، بارها به این کتاب مراجعه و مطالعه آن را به دانشجویان توصیه کرده‌ام. کتابی که نگاه دانشجویان این حرفه را نسبت به تئاتر تغییر داده و دنیای تازه‌ای پیش چشمانشان می‌گشاید.

یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این چهره برجسته تئاتر جهان نگاه و تأملش به نمایش شرق بود. او روی متون کهن شرق کار کرد. نمایشی که به ما ایرانیان مرتبط است، اجرای نمایش «کنفرانس پرندگان» براساس متن بسیار غنی و عرفانی «منطق‌الطیر» عطار نیشابوری است. نمایشنامه این اثر را «ژان کلود کریر» پس از سال‌ها تحقیق نوشت که اثری ماندگار در تاریخ تئاتر جهان است.

پیتر بروک چهره‌ای برجسته و تأثیرگذار در تئاتر جهان و ایران است، نامی قابل‌احترام و قابل ارجاع که تا سالیان از او و مکتب و تجربه‌اش در تئاتر یاد خواهد شد.

* نمایشنامه‌نویس، کارگردان و مدرس تئاتر

۵۷۵۷