تصویر قدیمی‌ترین قباله ازدواج / سند نکاح برادر بزرگ شاه ‌عباس صفوی در مرکز اسناد آستان قدس

عقدنامه‌های تاریخی اسنادی هستند که بیان کننده اصالت‌های فرهنگی و سبک زندگی گذشتگان است و می‌تواند بازگوکننده زمینه‌های علمی و مذهبی و شیوه‌های امرارمعاش و زندگانی مردمان قدیم برای نسل‌های جدید باشد.

رییس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، قدیمی‌ترین قباله‌ ازدواجی را که در این مرکز موجود است، متعلق به دوران صفویه عنوان کرد که مربوط به عقدنامه حمزه میرزای صفوی؛ پسر شاه محمد خدابنده و برادر بزرگ شاه ‌عباس صفوی است.

الهه محبوب تاریخ عقد این قباله را روز چهارم ماه دوم سال ۹۹۰ هجری قمری دانست که خطبه عقد آن توسط شیخ بهاءالدین محمد عامِلی خوانده شده است.

وی همچنین به قباله نکاح آقا محمدشریف‌خان، متولی و ملاباشی آستان قدس با سلطان خانم، دختر بیگلَر بیگی با مهریه ۵۰۰ درهم در سال ۱۱۷۷ دوره افشاریه اشاره کرد که در ابتدای عقدنامه، مقدمه‌ای در اهمیت سُنتِ حسنه و نَبَوی ازدواج و روایات مربوط به آن بیان شده است.

بیشتر بخوانید:

• این خلقیات پسندیده زیر بار فشار روزگار پابرجا می ماند؟ / یاریگری و نوع‌دوستی ایرانیان دوره مشروطه از نگاه سفیر فرانسه
  

• آنچه درباره حرم حضرت معصومه (س) تاکنون ، نخوانده اید و ندیده اید/ نکات + هشت عکس تاریخی

محبوب عقدنامه دختر شاهرخ شاه افشار را که با حضور شیخ فضل‌الله نوری به عنوان شاهد عقد برگزار شده است، دیگر عقدنامه قدیمی این مرکز برشمرد. وی ادامه داد: مجموعۀ ارزشمندی از قدیمی‌ترین عقدنامه‌های تاریخی مربوط به دوره‌های افشاریه، قاجار و پهلوی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که ضمن ارزش تاریخی، به شیوۀ هنرمندانه‌ای صفحه‌آرایی و تزیین شده است.

محبوب گفت: برخی عقدنامه‌ها مرتبط با طبقۀ‌های اجتماعی مختلف است که به انواع تزیینات هنری منقش شده است، همچنین برخی اسناد با سرلوح گنبدی، سرلوح با طرح نیم‌ترنج کتیبه و شمسه تزیین شده که از جمله اسناد نفیس در این زمینه، متعلق به ازدواج دختر مؤتمن الملک فرزند میرزانصرالله خان نائینی مشیرالدوله است.

وی به مجموعه‌ای از عقدنامه‌ها به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی مربوط به اقشار مختلف مردم شامل جوامع شهری و روستایی و طبقات مختلف اجتماعی اعم از علما و روحانیون، درباریان و دیوانیان، تجار، اطبا و کسبه از مناطق مختلف شامل خراسان، تهران، اصفهان، یزد و شیراز اشاره کرد که در این مرکز نگهداری می‌شود.

محبوب بیشتر عقدنامه‌ها را تک‌برگی و برخی را به صورت دفترچه‌ای و دارای جلد عنوان کرد که تعداد سطرهای آن‌ها براساس شکل، سبک نگارش، تنظیم و این‌که مربوط به طبقات پایین جامعه یا بزرگان باشد، متفاوت است.

23220