جزئیات طرح جدید مجلس برای انتخابات ۱۴۰۲

آفتاب‌‌نیوز :

جعفر قادری نماینده شیراز با اشاره به ایرادات نظام انتخاباتی اکثریتی گفت: نماینده در این نظام می‌تواند در لیست‌های مختلفی قرار بگیرد، ولی به هیچ‌کدام پایبند نباشد و این موضوع ترویج‌دهنده نفاق و دورویی در کشور و مردم است.

وی افزود: هربار که فصل انتخابات نزدیک می‌شود، علم اصلاح قانون انتخابات نیز بر پا می‌شود. پرونده طرح‌ها و لوایح مختلف از سوی دولت و مجلس برای اصلاح قانون انتخابات باز می‌شود و بعد از بحث و بررسی یا از سوی شورای نگهبان رد می‌شود و به سرانجامی نمی‌رسد یا اساسا گرهی خاص از نظام انتخاباتی کشور را باز نمی‌کند.در فاصله یک سال مانده به انتخابات مجلس دوازدهم، مجلس یازدهمی‌ها به فکر اصلاح قانون انتخابات افتاده‌اند و طرحی را با عنوان «نظام انتخاباتی تناسبی استانی- شهرستانی» مطرح کرده‌اند.

نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس گفت: ما دو نوع نظام انتخاباتی به نام نظام انتخاباتی تناسبی و اکثریتی داریم. در انتخابات مجلس، ریاست جمهوری، شورا‌ها و خبرگان، انتخابات بر مبنای نظام انتخاباتی اکثریتی برگزار می‌شود، نظام انتخاباتی اکثریتی برای حوزه‌های تک‌نماینده‌ای کاربرد دارد، ولی در حوزه‌های انتخاباتی چند نماینده‌ای ایرادات جدی دارد. بنابراین در شورا، مجلس و مجلس خبرگان ایجاد مشکل می‌کند و برخلاف اسم آن که نظام اکثریتی است و مدعی حاکمیت اکثریت بر اقلیت است، نتیجه‌اش حاکمیت اقلیت منسجم بر اکثریت غیرمنسجم است.

وی ادامه داد: نظام اکثریتی مخصوصا در حوزه‌های چند نماینده‌ای حالت صفر و یک دارد. یعنی ممکن است یک جریان رأی بیاورد و جریان مقابل از کرسی‌ها سهمی نداشته باشد. اشکال دیگری که این نظام دارد، این است که نتیجه‌اش شایسته‌گزینی نیست و در هر دوره‌ای که انتخابات به نفع یک جریان رقم بخورد، در لیست آن جریان اگر چوب خشک هم قرار بگیرد، رای می‌آورد.

این نماینده مجلس تصریح کرد: سطح سواد نمایندگانی که در این نظام رأی می‌آوردند نیز قابل قبول نیست و به نمایندگان قدرت تغییر نگاه و دیدگاه سیاسی را می‌دهد. اگر یک نماینده در ابتدا اصلاح‌طلب است و در وسط دوره مستقل می‌شود و در آخر دوره به سمت اصولگرایان می‌رود و یا در حالت عکس این اتفاقات، نمایندگان اصولگرا در طول دوره نمایندگی تغییر رأی داده و اصلاح‌طلب می‌شوند، برای این است که این نظام قدرت تغییر نگاه سیاسی را به نماینده می‌دهد.

قادری با اشاره به ایرادات نظام انتخاباتی اکثریتی گفت: نماینده در این نظام می‌تواند در لیست‌های مختلفی قرار بگیرد، ولی به هیچ‌کدام از این لیست‌ها پایبند نباشد و این موضوع ترویج‌دهنده نفاق و دورویی در کشور و مردم است. طیفی در جامعه به نام طیف خاکستری وجود دارد که بررسی می‌کنند و اوضاع به نفع هر جریان بود، خودشان را به آن جریان نزدیک می‌کنند. به تعبیر عامیانه آن‌ها روی اسب بازنده شرط نمی‌بندند. وقتی که نظام فعلی اکثریتی ایرادات و اشکالات جدی دارد، ناچار هستیم به سمت نظام انتخاباتی تناسبی برویم.

ایجاد رقابت بین لیست‌ها
وی ادامه داد: در این نطام انتخاباتی، حوزه‌های انتخاباتی اصلی را همان حوزه استانی در نظر می‌گیریم و با حفظ حوزه‌های فرعی، حوزه اصلی ما همان استان می‌شود. زمانی که ما بیش از چند حوزه فرعی در سطح استان داریم، می‌توان نظام انتخاباتی تناسبی استانی - شهرستانی ایجاد کرد. بنابراین، مدلی که در مجلس مطرح است، از نوع نظام انتخاباتی تناسبی استانی_ شهرستانی است. یعنی حوزه فرعی را حفظ می‌کنیم اما، حوزه اصلی ما استان است. در این صورت بین لیست‌ها و افراد مستقل رقابت ایجاد می‌شود و همه جریان‌های سیاسی، مذهبی و تخصصی می‌توانند لیست تهیه کنند.

این نماینده مجلس یادآور شد: در این نظام اگر چه تهیه لیست محدود به جریان‌های شناخته سیاسی نمی‌شود و دیگران هم می‌توانند لیست بدهند، ولی نتیجه حرکت برمبنای این نظام، تقویت نظام حزبی است. برای زیاد نشدن تعداد لیست‌ها و برای برخورداری از مزایای ورود لیستی، می‌توان یک کف رأی (مثلا ۵ درصد کل آراء) را در نظر گرفت. به عبارت دیگر اگر یک لیست این کف رأی را به دست نیاورد با نامزدهایش شبیه نامزد‌های مستقل برخورد شده و از مزایای لیست استفاده نمی‌کند.

این نماینده شیراز گفت: ما می‌توانیم در این نوع از نظام انتخاباتی هم رقابت درون جریانی را داشته باشیم و هم رقابت برون جریانی را. در استان نیز مردم می‌توانند به همه گزینه‌های مدنظر خود رای بدهند، اما در رأی دادن باید ساختار حوزه‌های فرعی را هم حفظ کنند. یعنی کلیت استان را به عنوان یک حوزه فرعی در نظر نمی‌گیریم بلکه استان حوزه اصلی و حوزه‌های فعلی حکم حوزه فرعی را دارند.

وی افزود: وقتی که ساختار حوزه‌های فرعی را بهم نمی‌ریزیم، به ضرر مناطق محروم نمی‌شود. به عبارت دیگر حوزه‌های فرعی نماینده خود را دارند، ولی نماینده آن‌ها با رأی مردم استان انتخاب می‌شود. به این دلیل که باید رأی استانی نامزد‌ها بالاتر باشد، برای حوزه‌های فرعی افراد توانمندتری انتخاب می‌شوند. رقابت بین نامزد‌ها در هر حوزه فرعی، استانی می‌شود و همه جریان‌ها متناسب با وزن رأی‌شان در مجلس صاحب کرسی می‌شوند.

این نماینده مجلس اظهار داشت: برای اینکه نامزد‌ها از رأی حوزه‌های کوچک فرعی خود را بی‌نیاز نبینند، می‌توان شرط لازم برای ورود به رقابت‌های استانی را کسب یک حداقل رأی (مثلا ۱۵ درصد) در حوزه‌های فرعی در نظر گرفت. در این نظام انتخاباتی هم نمایندگان در طول دوره نمایندگی ثبات رأی دارند و هم مردم نیز با کاندیدا‌ها صادقانه برخورد کرده و با حفظ دیدگاه سیاسی به کاندیدا‌های جریان سیاسی مورد قبول خود رأی می‌دهند.

قادری در پاسخ به این سؤال که آیا این طرح به انتخابات ۱۴۰۲، می‌رسد یا خیر؛ گفت: تلاشمان بر این است و نشست‌هایی با رئیس مجلس، برخی از اعضای شورای نگهبان و کمیسیون شورا‌ها داشته‌ایم و قرار بر این است که در رسیدگی به آن سریع عمل کنیم.

این نماینده مجلس با اشاره به طرح‌های اصلاح قانون انتخابات گفت: اگر چه در مجلس دهم من نماینده نبودم، ولی این مدل را در کمیسیون شورا‌های مجلس دهم هم مطرح کردم و با پذیرش این مدل در کمیسیون، مجلس نیز به آن رأی داد، ولی برخی آقایان در آن مجلس در آخرین جلسه کمیسیون شورا‌ها طرح را خراب کردند و برای طرح تناقض‌های جدی ایجاد کردند به گونه‌ای که شورای نگهبان با این طرح مخالفت کرد. کج‌فهمی برخی از آقایان نماینده اجازه نداد تا تناقضات را برطرف کنیم.

نماینده شیراز گفت: در این دوره از مجلس قرارمان بر این است که این طرح را جدا از اشکالات جزئی که در قانون انتخابات وجود دارد، مطرح کنیم. در این صورت می‌توان امیدوار بود که این طرح در مجلس یازدهم به سرانجام برسد.