در قره‌قالپاقستان ازبکستان چه خبر است؟

آفتاب‌‌نیوز :

ازبکستان چند روز است که شاهد درگیری میان نیرو‌های نظامی و مردم معترض است. ناآرامی‌ها در منطقه خودمختار قره قالپاقستان زمانی آغاز شد که دولت مرکزی ازبکستان دست به تغییراتی در قانون اساسی زد که برخی از حقوق مصوب این منطقه از جمله حق تجزیه از ازبکستان را از بین می‌برد.

شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهوری ازبکستان، در بیانیه روز یکشنبه خود ناآرامی‌ها و تلفات را نتیجه حمله آشوبگران به نیرو‌های پلیس، پرتاب سنگ و دست زدن به اقدامات تخریبی عنوان کرد.

حکومت میرضیایف از دو روز پیش یعنی ۲ ژوئیه، برای مدت یک ماه در این منطقه وضعیت اضطراری اعلام کرده تا به گفتۀ مقامات، امنیت شهروندان و ثبات و نظم حفظ شود. در این یک ماه مردم حق تردد از ساعت ۹ شب تا هفت بامداد را ندارند.

مقامات دولت خودمختار محلی قره‌قالپاقستان از دستگیری رهبران معترض در این منطقه توسط نیرو‌های اطلاعاتی خبر داده‌اند. گفته می‌شود «دولت‌مراد تاجی‎مرادف»، رهبر قره‌قالپاق‌های خواهان جدایی و استقلال که فراخوان به تظاهرات در شهر نوکوس، مرکز منطقه قره‌قالپاقستان را داده بود نیز در میان بازداشتی‌ها است.

قزاقستان که هم مرز ازبکستان و منطقه قره قالپاقستان است از سرکوب این تظاهرات توسط دولت ازبکستان حمایت کرده است. تقریبا یک سوم جمعیت ۲ میلیون نفری این منطقه خودمختار را قزاق‌ها تشکیل می‌دهند و بقیه ساکنان نیز به نسبت تقریبا مساوی، ازبک یا از مردم قره‌قالپاق هستند.

زبان قوم قره‌قالپاق درست مثل زبان ازبکی و قزاقی از تیره‌های زبانی ترکی است، اما قره‌قالپاقی شباهت و نزدیکی بیشتری به قزاقی دارد تا به زبان ازبکی.

بر اساس ماده ۷۴ قانون اساسی ازبکستان، منطقه قره‌قالپاقستان حق جدایی از ازبکستان در نتیجه یک همه‌پرسی در این منطقه را دارد. رئیس جمهور ازبکستان، اما در تلاش برای حذف این ماده قانونی است.

قالپاق نوعی کلاه است که از پشم گوسفند درست می‌شود و در نواحی آسیای مرکزی، افغانستان و حتی در پاکستان و کشمیر هند استفاده می‌شود. به این نوع از کلاه در زبان فارسی «قراقلی» گفته می‌شود.

قره‌قالپاقستان منطقه‌ای عمدتا بیابانی در نزدیکی دریای آرال است. در روز‌های اخیر خبر‌هایی از کاهش سرعت اینترنت و محدودیت خبررسانی در این منطقه منتشر شده است.

پولات آهونوف، یکی از رهبران جامعه قره‌قالپاقستان که در تبعید و در سوئد زندگی می‌کند، هشدار داده که با توجه به بافت متنوع قومی در این منطقه احتمال بروز درگیری میان جامعه قره‌قالپاق که خواهان حفظ حق تجزیه و خودمختاری منطقه است، با ازبک‌های حامی دولت ازبکستان وجود دارد.