آغاز دیدار بایدن با لاپید پیش از امضای «بیانیه اورشلیم» با تمرکز بر ایران

جو بایدن که برای نخستین بار در ۱۸ ماه ریاست جمهوری خود به اسرائیل سفر کرده، روز پنج‌شنبه، ۲۳ تیر، در دومین روز از این سفر، دیدارهای سیاسی خود را با گفت‌وگو با یائیر لاپید، نخست ‌وزیر دولت انتقالی اسرائیل، آغاز کرد.

رسانه‌های اسرائیل تاکید کردند که عمده مذاکرات دو رهبر که در هتل «والدورف آستوریا» در مرکز اورشلیم در جریان است، بر مواضع اسرائیل در قبال جمهوری اسلامی ایران، مخالفت با احیای برجام و لزوم تشدید فشار بر تهران متمرکز خواهد بود.

بر اساس این گزارش، جو بایدن و یائیر لاپید همچنین بیانیه‌ای موسوم به «بیانیه اورشلیم» را امضا می‌کنند.

یک مقام ارشد آمریکایی که آقای بایدن را در این سفر همراهی می‌کند، به رسانه‌های اسرائیل گفت: «بیانیه اورشلیم» یک رویداد تاریخی است که «تضمین‌کننده مناسبات ویژه آمریکا و اسرائیل» است و «تعهدات امنیتی واشینگتن نسبت به اورشلیم را گسترش می‌دهد».

به گفته این مقام آمریکایی، «بیانیه اورشلیم تاکید دارد که گام‌های بی‌ثبات‌کننده ایرانی در قبال منطقه، به‌ویژه تهدید اسرائیل، آمریکا را متعهد می‌کند که هرگز نگذارد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد».

به نوشته یدیعوت آحرونوت، کاخ سفید اعلام کرده که با وجود اختلافاتی که با اسرائیل در مورد راهبرد خود در برابر تهران دارد، واشینگتن در قبال اقدامات در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، با اسرائیل هماهنگ است.

به گزارش شبکه کان، در «بیانیه اورشلیم»، آمریکا همچنین متعهد می‌شود که پا به پای اسرائیل با جنبش حامی فلسطینیان، موسوم به بی‌دی‌اس، که خواهان تحریم، انزوا و بایکوت اسرائیل در جهان است، مبارزه کند.

جو بایدن در گفت‌وگویی با شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، که پیش از آغاز سفرش به اسرائیل، در کاخ سفید ضبط شده و شامگاه ۲۲ تیرماه پس از ورود او به اسرائیل پخش شد، در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا به بهای مرگ برجام نیز حاضر نیست که نام سپاه پاسداران را از سیاهه آمریکایی سازمان‌های تروریستی بیرون بیاورد، پاسخ «آری» داد.

آقای بایدن در این گفت‌وگوی تلویزیونی، همچنین برای نخستین بار در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است دولت او از گزینه «زور» در برابر ایران هم استفاده کند، جواب «بله» داد.

تحلیلگران در رسانه‌های اسرائیل، دو پاسخ «آری» آقای بایدن را به مفهوم احتضار بیشتر مذاکرات برجام تعبیر کردند.

بیشتر در این باره:

جو بایدن بر حفظ نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا تاکید کرد

جو بایدن و یائیر لاپید در روز پنج‌شنبه پس از گفت‌وگوی ۷۵ دقیقه‌ای کاری خود، در یک نشست ویدئویی با سران با ناراندا مودی، نخست ‌وزیر هند و محمد بن ‌زاید آل نهیان، حاکم امارات متحده عربی، گفت‌وگو می‌کنند. این نشست یک‌ساعته با نام «مجمع آی‌تو‌یو‌تو» (برگرفته از حرف اول نام هند، اسرائیل، ایالات متحده آمریکا و امارات متحده عربی) برگزار می‌شود.

در همین حال پیش از سفر بایدن به عربستان که از شامگاه جمعه آغاز خواهد شد، شبکه سی‌ان‌ان گزارش داده که درخواست اسرائیل از دولت ریاض برای عبور همه پروازهای تجاری از مبدا و به مقصد اسرائیلی از حریم هوایی سعودی پذیرفته شده است.

بر اساس این گزارش، عربستان همچنین برای اولین بار به هواپیماهای حامل زائران مسلمان حج از شهروندان عرب تابع اسرائیل اجازه خواهد داد که مستقیم از تل‌آویو به مکه پرواز کنند و مستقیم به تل‌آویو بازگردند. با این حال، قطعیت این موافقیت سعودی، ظاهرا به پایان سفر آقای بایدن از عربستان موکول شده است.

در ادامه برنامه‌ای فشرده، جو بایدن روز ۲۳ تیر با اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری و بنیامین نتانیاهو، رهبر اپوزیسیون که مترصد بازگشت به قدرت است، دیدارهای جداگانه دارد. آقای بایدن شامگاه ۲۳ تیر نیز در آیین افتتاحیه مسابقات المپیک یهودیان جهان به نام «مِکابیا» در استادیوم اورشلیم شرکت خواهد کرد.

این دهمین دیدار جو بایدن از اسرائیل در دوران سیاستمداری طولانی اوست. آخرین بار او در زمانی که معاون ریاست جمهوری باراک اوباما بود، به اسرائیل آمده بود.

آقای بایدن یادآوری کرد که نخستین سفرش را در مقام یک سناتور جوان در سال ۱۹۷۳ اندکی پیش از آغاز جنگ «یوم کیپور» میان کشورهای عربی و اسرائیل، با نخست ‌وزیر وقت، گُلدا مئیر، انجام داده و با او و دستیار نظامی وقت، اسحاق رابین، دیدار کرده بود. او گفت در نیم قرن اخیر با تمامی سران اسرائیل آشنایی و همکاری داشته است.

آقای بایدن روز چهارشنبه با حضور در موزه هولوکاست اورشلیم، در حالی که «کیپا»، عرق‌چین به سبک مردان مذهبی یهودی، بر سر گذاشته بود، با دو بانوی سالخورده اروپایی-آمریکایی که از بازماندگان هولوکاست هستند دیداری طولانی انجام داد و به بازماندگان هولوکاست ادای احترام کرد.

آقای بایدن در دفتر یادبود قربانیان هولوکاست نوشت که عواملی یهودستیز هنوز در جهان هستند که نیات خود را پنهان می‌کنند. وی در سفر به اسرائیل قول داده که آمریکا با پدیده یهودستیزی که در سال‌های اخیر افزایش یافته، هر چه بیشتر مبارزه کند.

رئیس جمهوری آمریکا در بدو ورود به اسرائیل یک جمله نیم‌قرن پیش خود را یادآوری کرد که «لازم نیست یهودی بود تا صهونیست باشید». یائیر لاپید نیز آقای بایدن را «صهیونیستی بزرگ» نامید.

با وجود دیدارهای گرم و پر اهمیت مقامات ارشد اسرائیل و رئیس جمهوری آمریکا در اورشلیم، جایگاه سیاسی یائیر لاپید و وزیران احزاب متحد او در ائتلاف دولتی که حالت موقتی دارد، نظر به انتخابات پیش‌ روی اسرائیل، تضمین شده نیست و بنیامین نتانیاهو، رهبر اوپوزیسیون، بازگشت خود به قدرت را «حتمی» ارزیابی می‌کند.

در آمریکا نیز میزان محبوبیت جو بایدن به‌شدت پایین آمده است. دیدار آقای بایدن از اسرائیل از ۲۲ تیر در ساعتی آغاز شد که نرخ تورم ماهیانه در آمریکا منتشر شد که نشان می‌دهد این کشور با آهنگ تورم ۹.۱ درصدی روبه‌روست که در ۴۰ سال گذشته سابقه نداشته است. ناخشنودی آمریکاییان از شرایط اقتصادی به جایگاه حزب دموکرات به‌شدت لطمه زده است.