پنج نکته کلیدی گزارش کمیسیون حقیقت کلمبیا: «اگر بخواهیم برای هر قربانی یک دقیقه سکوت کنیم، کشور ۱۷ سال در سکوت خواهد بود»
بی بی سی فارسی
منبع تصویر، Reuters
فرانسیسکو ده رو، کشیش یسوعی و رئیس کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت در کلمبیا (CEV)، که برای بررسی طولانی‌ترین درگیری مسلحانه در تاریخ آمریکای لاتین تشکیل شده بود، پرسید: «چگونه جرأت کردیم بگذاریم این اتفاق بیفتد و چگونه می‌توانیم جرأت کنیم بگذاریم ادامه پیدا کند؟»
«اگر بخواهیم برای هر قربانی این درگیری مسلحانه یک دقیقه سکوت کنیم، کشور ۱۷ سال در سکوت خواهد بود.»
گزارش پایانی تاریخی کمیسیون شفاف‌سازی کلمبیا و سخنرانی فرانسیسکو ده رو را صدها نفر در یک سالن تئاتر در بوگوتا و هزاران نفر دیگر به صورت زنده دنبال کردند.
- بستگان کشته‌شدگان اعتراض‌های کلمبیا: اگرمجازاتی نباشد، پلیس بی‌محابا به کشتار ادامه می‌دهد
- یکی از فرماندهان سابق فارک خواهان ازسرگیری 'مبارزه مسلحانه' شد
این گزارش با عنوان «اگر حقیقتی وجود داشته باشد آینده‌ای وجود دارد» نتیجه تحقیقاتی است که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد و شامل بیش از ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر در کلمبیا و ۲۳ کشور دیگر بود.
کار کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت که پس از توافق صلح بین دولت کلمبیا و چریک‌های فارک در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، مطمئناً از نظر گرامی‌داشت و آشتی گامی بزرگ رو به جلو است. اما چرا؟
۱. کمیسیون حقیقت چیست و چه کرد؟
کمیسیون حقیقت برای این تشکیل شد که سخنان همه طرف‌های درگیری شنیده شود و تلاشی بود برای توضیح چگونگی وقوع آن و اطمینان از اینکه این جنگ داخلی که بیش از ۵۰ سال طول کشید و کلمبیا را ویران کرد، هرگز دوباره تکرار نخواهد شد.
هدف این کمیسیون تشویق گفتگو بین همه طرف‌ها و گرامی‌داشت قربانیان درگیری بود.
کمیسیون حقیقت یک نهاد مستقل متشکل از ۱۱ عضو است که پس از فرآیندی طولانی انتخاب شدند. در میان اعضای این کمیسیون برخی از مهم‌ترین و باتجربه‌ترین دانشگاهیان، رهبران اجتماعی و روزنامه‌نگاران کشور حضور دارند.
منبع تصویر، EPA
آنها ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر از جمله همه رؤسای جمهور سابق زنده کشور انجام دادند. آنها ۲۹ «خانه حقیقت» را در سراسر کلمبیا برای جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات راه اندازی کردند.
گزارش آنها ۲۴ جلد و در مجموع حدود ۸ هزار صفحه است و علاوه بر نسخه متنی، گزارش از طریق نمایش‌ها، مستندها، نمایشگاه‌ها و در قالب‌های مختلف دیجیتال توضیح داده خواهد شد.
۲. یافته‌ها چیست؟
یکی از نظرسنجی‌های این کمیسیون نشان داد که ۴۰ درصد کلمبیایی‌ها تاریخ جنگ را نمی‌دانند و ۳۵ درصد «کم و بیش» از آن مطلع هستند.
بنابراین، کار این کمیسیون به جای تمرکز بر یک نسخه رسمی و بی چون و چرا، بر بازسازی یک درک جمعی گسترده از حقیقت متمرکز بود.
این گزارش به‌جای تعیین اینکه چه کسی مسئول بوده است، به دنبال شناسایی عواملی است که این جنگ را به یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های تاریخ تبدیل کرده است و ۸۰ درصد قربانیان در آن غیرنظامیانی بوده‌اند که در جنگ مشارکت نداشته‌اند.
یک منبع بلندپایه از کمیسیون به بی‌بی‌سی گفت: «ما قرار نیست داستانی از آدم‌های خوب و آدم‌های بد بگوییم.»
برخی نتایج از این قرار است:
- قاچاق مواد مخدر نه تنها تامین کننده مالی جنگ بود، بلکه صنعتی ریشه‌دار بود که در اقتصاد و نظام سیاسی نفوذ کرده بود.
- این درگیری نه تنها دلایل مسلحانه داشت، بلکه دلایل غیرمسلحانه نیز داشت، که بخشی از چارچوب اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی بود که جمعیت روستایی را تشویق به مسلح شدن می‌کرد و رهبران سیاسی را از صحنه کنار می‌گذاشت.
- مدل اقتصادی نئولیبرالی که برای دهه‌ها به‌ویژه پس از دهه ۱۹۹۰ اجرا شد، محرومیت و نابرابری را تقویت کرد.
- مدل امنیت دولتی، که تا حدی ایالات متحده آن را به عنوان بخشی از «جنگ علیه مواد مخدر» تامین مالی می‌کرد، نیروهای مسلح را در «حالت جنگی» قرار می‌داد. این بدان معناست که نمی‌توان به این درگیری به عنوان یک فرآیند پیچیده پرداخت که در آن دولت نیز به عنوان قربانی کننده نقش داشته باشد.
- این محرومیت فقط اقتصادی نبود: تبعیض نژادی، قومی، فرهنگی و جنسیتی نقش مهمی در درگیری داشت.
- دولت مناطق و جمعیت‌های آسیب‌پذیر را بدون محافظت رها کرد، به‌ویژه جوانانی که در مواجهه با بحران اقتصادی و منطق جنگ در اطراف خود، مجبور شدند به گروه‌های مسلح بپیوندند.
منبع تصویر، Getty Images
۳. توصیه‌ها چیست؟
آقای رو در سخنرانی خود گفت اگر کلمبیا عوامل پایدار این جنگ را رفع نکند، درگیری «پایان نخواهد یافت».
در واقع، در طول تقریباً چهار سال کار این کمیسیون، درگیری در برخی مناطق دورافتاده، به شکل ترور رهبران اجتماعی و کوچ دادن اجباری جمعیت‌ها تشدید شده است.
بنابراین کمیسیون مجموعه‌ای از توصیه‌ها را به دولت ارائه می‌کند و پیشنهاد می‌کند که نهادهایی ایجاد شوند که راه‌هایی را ترویج دهند تا از طریق آنها کلمبیایی‌ها بتوانند از حل اختلافات از طریق خشونت اجتناب کنند.
او همچنین از جامعه جهانی خواست که از طرح‌های ابتکاری صلح در کلمبیا حمایت کنند و هر چیزی که برای جنگ استفاده می‌شود را ارسال نکنند.
مأموریت قانون اساسی این کمیسیون در ۲۸ اوت به پایان می‌رسد. سپس یک کمیته مستقل تشکیل خواهد شد که توصیه‌ها را به مدت هفت سال دنبال خواهد کرد، و شبکه‌ای از متحدان - که عمدتا از سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های چندجانبه تشکیل شده‌اند - به این روند کمک خواهند کرد.
۴. چرا ارائه این گزارش این اندازه نمادین بود؟
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بیبیسیپادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
پادکست
پایان پادکست
این نه تنها اولین بار است که کار جمعی در این ابعاد و با این دقت در کلمبیا انجام می‌شود، بلکه اولین بار است که کسانی که سال‌ها رو در روی یکدیگر بودند، توانستند به حرف‌های یکدیگر گوش دهند.
به عنوان مثال، در حین تحویل گزارش، ویدئویی منتشر شد که در آن برخی از بومیان امبرا به سخنان سالواتوره مانکوزو، رئیس سابق شبه نظامیان و قاچاقچی مواد مخدر گوش دادند، که مسئولیت خود را پذیرفت و از قتل کیمی پرنیا، رهبر بومیان، عذرخواهی کرد.
برائولیو وازکز، فرمانده سابق چریک‌های فارک، به مسئولیت خود در قبال تأثیرات منفی تسلط گروهش در کائوکا بر جمعیت غیرنظامی، از جمله مرگ و میرها، اذعان کرد. او گفت: «ما رویاها را نابود و کور کردیم.»
ژنرال اسکار نارانجو، رئیس پلیس سابق، پذیرفت که بدنام‌سازی نوعی خشونت است و او در بدنام‌سازی دانشگاه به مثابه یک نهاد مشارکت داشته است.
به طور کلی، این فرآیندی بوده است که در آن پیچیدگی درگیری مسلحانه و مسئولیت جمعی به رسمیت شناخته شده است.
نحوه صحبت هر یک از طرفین با دیگری و در مورد طرف دیگر نیز تنش‌زدایی شده است، در حالی که مشخص شد مسئولیت هرچه که اتفاق افتاده بود نه تنها بر عهده گروه‌های خارج از قانون، بلکه بر عهده نیروهای مسلح و سایر بخش‌های جامعه نیز بوده است.
اما همه اینها از نظر سیاسی برای برخی ناخوشایند است.
- چریک سابق برنده انتخابات ریاست جمهوری کلمبیا شد
بسیار قابل توجه بود که در آن مراسم، دو رو گفت که این کمیسیون از رئیس‌جمهور ایوان دوکه دعوت کرده بود، اما او به دلیل داشتن یک سفر بین المللی عذر خواسته بود. و جای او را دانیل پالاسیوس، وزیر کشور گرفته بود.
بنابراین، توصیه‌ها به رئیس‌جمهور جدید، گوستاوو پترو، که به همراه فرانسیا مارکز، معاون او در آن مراسم شرکت کردند، ارائه شد. فعالیت رئیس‌جمهوری جدید از ۷ اوت آغاز می‌شود.
منبع تصویر، EPA
توضیح تصویر،گوستاوو پترو، رئیس‌جمهوری جدید کلمبیا که از ماه بعد اداره این کشور را به عهده خواهد گرفت
پترو در یک سخنرانی کوتاه، این متن را دریافت کرد، از کمیسیون حقیقت تشکر کرد و خواستار ادامه گفتگو شد.
او گفت: «توصیه هایی که به من، مردم، جامعه و دولت می‌شود را خواهم خواند. معتقدم تلاشی که امروز برای کشور انجام می‌شود نمی‌تواند فضای انتقام باشد، باید بررسی شود و فکر می‌کنم این هدف کمیته حقیقت به عنوان یک نهاد صلح ... آشتی و همزیستی بود».
۵. چه چیز دیگری منتشر خواهد شد؟
در ماه‌های آینده، فصل‌های جدیدی درباره روایت تاریخی جنگ، نقض حقوق بشر توسط دولت و سایر جنبه‌های درگیری که خشونت‌ها را تشدید کرد، مانند شبه‌نظامی‌گری، منتشر خواهد شد.
در این گزارش فصلی به شهادت قربانیان اختصاص دارد، فصلی دیگر به جمعیت‌های قومی و جوانانی که تحت تأثیر قرار گرفتند، و فصلی به کلمبیایی‌هایی که تبعید شدند (تخمین زده می‌شود که تقریباً یک میلیون نفر به دلیل خشونت به خارج از کشور گریختند).
این مطالب در قالب‌های دیجیتال در صفحه کمیسیون حقیقت در دسترس خواهد بود و انتظار می‌رود که دو رو به یک مجموعه سفر بین‌المللی برود تا این گزارش را در مکان‌هایی مانند سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کنگره ایالات متحده ارائه کند.
منبع تصویر، Reuters
فرانسیسکو ده رو، کشیش یسوعی و رئیس کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت در کلمبیا (CEV)، که برای بررسی طولانی‌ترین درگیری مسلحانه در تاریخ آمریکای لاتین تشکیل شده بود، پرسید: «چگونه جرأت کردیم بگذاریم این اتفاق بیفتد و چگونه می‌توانیم جرأت کنیم بگذاریم ادامه پیدا کند؟»
«اگر بخواهیم برای هر قربانی این درگیری مسلحانه یک دقیقه سکوت کنیم، کشور ۱۷ سال در سکوت خواهد بود.»
گزارش پایانی تاریخی کمیسیون شفاف‌سازی کلمبیا و سخنرانی فرانسیسکو ده رو را صدها نفر در یک سالن تئاتر در بوگوتا و هزاران نفر دیگر به صورت زنده دنبال کردند.
این گزارش با عنوان «اگر حقیقتی وجود داشته باشد آینده‌ای وجود دارد» نتیجه تحقیقاتی است که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد و شامل بیش از ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر در کلمبیا و ۲۳ کشور دیگر بود.
کار کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت که پس از توافق صلح بین دولت کلمبیا و چریک‌های فارک در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، مطمئناً از نظر گرامی‌داشت و آشتی گامی بزرگ رو به جلو است. اما چرا؟
۱. کمیسیون حقیقت چیست و چه کرد؟
کمیسیون حقیقت برای این تشکیل شد که سخنان همه طرف‌های درگیری شنیده شود و تلاشی بود برای توضیح چگونگی وقوع آن و اطمینان از اینکه این جنگ داخلی که بیش از ۵۰ سال طول کشید و کلمبیا را ویران کرد، هرگز دوباره تکرار نخواهد شد.
هدف این کمیسیون تشویق گفتگو بین همه طرف‌ها و گرامی‌داشت قربانیان درگیری بود.
کمیسیون حقیقت یک نهاد مستقل متشکل از ۱۱ عضو است که پس از فرآیندی طولانی انتخاب شدند. در میان اعضای این کمیسیون برخی از مهم‌ترین و باتجربه‌ترین دانشگاهیان، رهبران اجتماعی و روزنامه‌نگاران کشور حضور دارند.
منبع تصویر، EPA
آنها ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر از جمله همه رؤسای جمهور سابق زنده کشور انجام دادند. آنها ۲۹ «خانه حقیقت» را در سراسر کلمبیا برای جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات راه اندازی کردند.
گزارش آنها ۲۴ جلد و در مجموع حدود ۸ هزار صفحه است و علاوه بر نسخه متنی، گزارش از طریق نمایش‌ها، مستندها، نمایشگاه‌ها و در قالب‌های مختلف دیجیتال توضیح داده خواهد شد.
۲. یافته‌ها چیست؟
یکی از نظرسنجی‌های این کمیسیون نشان داد که ۴۰ درصد کلمبیایی‌ها تاریخ جنگ را نمی‌دانند و ۳۵ درصد «کم و بیش» از آن مطلع هستند.
بنابراین، کار این کمیسیون به جای تمرکز بر یک نسخه رسمی و بی چون و چرا، بر بازسازی یک درک جمعی گسترده از حقیقت متمرکز بود.
این گزارش به‌جای تعیین اینکه چه کسی مسئول بوده است، به دنبال شناسایی عواملی است که این جنگ را به یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های تاریخ تبدیل کرده است و ۸۰ درصد قربانیان در آن غیرنظامیانی بوده‌اند که در جنگ مشارکت نداشته‌اند.
یک منبع بلندپایه از کمیسیون به بی‌بی‌سی گفت: «ما قرار نیست داستانی از آدم‌های خوب و آدم‌های بد بگوییم.»
برخی نتایج از این قرار است:
- قاچاق مواد مخدر نه تنها تامین کننده مالی جنگ بود، بلکه صنعتی ریشه‌دار بود که در اقتصاد و نظام سیاسی نفوذ کرده بود.
- این درگیری نه تنها دلایل مسلحانه داشت، بلکه دلایل غیرمسلحانه نیز داشت، که بخشی از چارچوب اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی بود که جمعیت روستایی را تشویق به مسلح شدن می‌کرد و رهبران سیاسی را از صحنه کنار می‌گذاشت.
- مدل اقتصادی نئولیبرالی که برای دهه‌ها به‌ویژه پس از دهه ۱۹۹۰ اجرا شد، محرومیت و نابرابری را تقویت کرد.
- مدل امنیت دولتی، که تا حدی ایالات متحده آن را به عنوان بخشی از «جنگ علیه مواد مخدر» تامین مالی می‌کرد، نیروهای مسلح را در «حالت جنگی» قرار می‌داد. این بدان معناست که نمی‌توان به این درگیری به عنوان یک فرآیند پیچیده پرداخت که در آن دولت نیز به عنوان قربانی کننده نقش داشته باشد.
- این محرومیت فقط اقتصادی نبود: تبعیض نژادی، قومی، فرهنگی و جنسیتی نقش مهمی در درگیری داشت.
- دولت مناطق و جمعیت‌های آسیب‌پذیر را بدون محافظت رها کرد، به‌ویژه جوانانی که در مواجهه با بحران اقتصادی و منطق جنگ در اطراف خود، مجبور شدند به گروه‌های مسلح بپیوندند.
منبع تصویر، Getty Images
۳. توصیه‌ها چیست؟
آقای رو در سخنرانی خود گفت اگر کلمبیا عوامل پایدار این جنگ را رفع نکند، درگیری «پایان نخواهد یافت».
در واقع، در طول تقریباً چهار سال کار این کمیسیون، درگیری در برخی مناطق دورافتاده، به شکل ترور رهبران اجتماعی و کوچ دادن اجباری جمعیت‌ها تشدید شده است.
بنابراین کمیسیون مجموعه‌ای از توصیه‌ها را به دولت ارائه می‌کند و پیشنهاد می‌کند که نهادهایی ایجاد شوند که راه‌هایی را ترویج دهند تا از طریق آنها کلمبیایی‌ها بتوانند از حل اختلافات از طریق خشونت اجتناب کنند.
او همچنین از جامعه جهانی خواست که از طرح‌های ابتکاری صلح در کلمبیا حمایت کنند و هر چیزی که برای جنگ استفاده می‌شود را ارسال نکنند.
مأموریت قانون اساسی این کمیسیون در ۲۸ اوت به پایان می‌رسد. سپس یک کمیته مستقل تشکیل خواهد شد که توصیه‌ها را به مدت هفت سال دنبال خواهد کرد، و شبکه‌ای از متحدان - که عمدتا از سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های چندجانبه تشکیل شده‌اند - به این روند کمک خواهند کرد.
۴. چرا ارائه این گزارش این اندازه نمادین بود؟
این نه تنها اولین بار است که کار جمعی در این ابعاد و با این دقت در کلمبیا انجام می‌شود، بلکه اولین بار است که کسانی که سال‌ها رو در روی یکدیگر بودند، توانستند به حرف‌های یکدیگر گوش دهند.
به عنوان مثال، در حین تحویل گزارش، ویدئویی منتشر شد که در آن برخی از بومیان امبرا به سخنان سالواتوره مانکوزو، رئیس سابق شبه نظامیان و قاچاقچی مواد مخدر گوش دادند، که مسئولیت خود را پذیرفت و از قتل کیمی پرنیا، رهبر بومیان، عذرخواهی کرد.
برائولیو وازکز، فرمانده سابق چریک‌های فارک، به مسئولیت خود در قبال تأثیرات منفی تسلط گروهش در کائوکا بر جمعیت غیرنظامی، از جمله مرگ و میرها، اذعان کرد. او گفت: «ما رویاها را نابود و کور کردیم.»
ژنرال اسکار نارانجو، رئیس پلیس سابق، پذیرفت که بدنام‌سازی نوعی خشونت است و او در بدنام‌سازی دانشگاه به مثابه یک نهاد مشارکت داشته است.
به طور کلی، این فرآیندی بوده است که در آن پیچیدگی درگیری مسلحانه و مسئولیت جمعی به رسمیت شناخته شده است.
نحوه صحبت هر یک از طرفین با دیگری و در مورد طرف دیگر نیز تنش‌زدایی شده است، در حالی که مشخص شد مسئولیت هرچه که اتفاق افتاده بود نه تنها بر عهده گروه‌های خارج از قانون، بلکه بر عهده نیروهای مسلح و سایر بخش‌های جامعه نیز بوده است.
اما همه اینها از نظر سیاسی برای برخی ناخوشایند است.
بسیار قابل توجه بود که در آن مراسم، دو رو گفت که این کمیسیون از رئیس‌جمهور ایوان دوکه دعوت کرده بود، اما او به دلیل داشتن یک سفر بین المللی عذر خواسته بود. و جای او را دانیل پالاسیوس، وزیر کشور گرفته بود.
بنابراین، توصیه‌ها به رئیس‌جمهور جدید، گوستاوو پترو، که به همراه فرانسیا مارکز، معاون او در آن مراسم شرکت کردند، ارائه شد. فعالیت رئیس‌جمهوری جدید از ۷ اوت آغاز می‌شود.
منبع تصویر، EPA
گوستاوو پترو، رئیس‌جمهوری جدید کلمبیا که از ماه بعد اداره این کشور را به عهده خواهد گرفت
پترو در یک سخنرانی کوتاه، این متن را دریافت کرد، از کمیسیون حقیقت تشکر کرد و خواستار ادامه گفتگو شد.
او گفت: «توصیه هایی که به من، مردم، جامعه و دولت می‌شود را خواهم خواند. معتقدم تلاشی که امروز برای کشور انجام می‌شود نمی‌تواند فضای انتقام باشد، باید بررسی شود و فکر می‌کنم این هدف کمیته حقیقت به عنوان یک نهاد صلح ... آشتی و همزیستی بود».
۵. چه چیز دیگری منتشر خواهد شد؟
در ماه‌های آینده، فصل‌های جدیدی درباره روایت تاریخی جنگ، نقض حقوق بشر توسط دولت و سایر جنبه‌های درگیری که خشونت‌ها را تشدید کرد، مانند شبه‌نظامی‌گری، منتشر خواهد شد.
در این گزارش فصلی به شهادت قربانیان اختصاص دارد، فصلی دیگر به جمعیت‌های قومی و جوانانی که تحت تأثیر قرار گرفتند، و فصلی به کلمبیایی‌هایی که تبعید شدند (تخمین زده می‌شود که تقریباً یک میلیون نفر به دلیل خشونت به خارج از کشور گریختند).
این مطالب در قالب‌های دیجیتال در صفحه کمیسیون حقیقت در دسترس خواهد بود و انتظار می‌رود که دو رو به یک مجموعه سفر بین‌المللی برود تا این گزارش را در مکان‌هایی مانند سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کنگره ایالات متحده ارائه کند.
منبع تصویر، Reuters
فرانسیسکو ده رو، کشیش یسوعی و رئیس کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت در کلمبیا (CEV)، که برای بررسی طولانی‌ترین درگیری مسلحانه در تاریخ آمریکای لاتین تشکیل شده بود، پرسید: «چگونه جرأت کردیم بگذاریم این اتفاق بیفتد و چگونه می‌توانیم جرأت کنیم بگذاریم ادامه پیدا کند؟»
«اگر بخواهیم برای هر قربانی این درگیری مسلحانه یک دقیقه سکوت کنیم، کشور ۱۷ سال در سکوت خواهد بود.»
گزارش پایانی تاریخی کمیسیون شفاف‌سازی کلمبیا و سخنرانی فرانسیسکو ده رو را صدها نفر در یک سالن تئاتر در بوگوتا و هزاران نفر دیگر به صورت زنده دنبال کردند.
این گزارش با عنوان «اگر حقیقتی وجود داشته باشد آینده‌ای وجود دارد» نتیجه تحقیقاتی است که در سال ۲۰۱۸ آغاز شد و شامل بیش از ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر در کلمبیا و ۲۳ کشور دیگر بود.
کار کمیسیون شفاف‌سازی حقیقت که پس از توافق صلح بین دولت کلمبیا و چریک‌های فارک در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، مطمئناً از نظر گرامی‌داشت و آشتی گامی بزرگ رو به جلو است. اما چرا؟
۱. کمیسیون حقیقت چیست و چه کرد؟
کمیسیون حقیقت برای این تشکیل شد که سخنان همه طرف‌های درگیری شنیده شود و تلاشی بود برای توضیح چگونگی وقوع آن و اطمینان از اینکه این جنگ داخلی که بیش از ۵۰ سال طول کشید و کلمبیا را ویران کرد، هرگز دوباره تکرار نخواهد شد.
هدف این کمیسیون تشویق گفتگو بین همه طرف‌ها و گرامی‌داشت قربانیان درگیری بود.
کمیسیون حقیقت یک نهاد مستقل متشکل از ۱۱ عضو است که پس از فرآیندی طولانی انتخاب شدند. در میان اعضای این کمیسیون برخی از مهم‌ترین و باتجربه‌ترین دانشگاهیان، رهبران اجتماعی و روزنامه‌نگاران کشور حضور دارند.
منبع تصویر، EPA
آنها ۱۴ هزار مصاحبه با ۲۷ هزار نفر از جمله همه رؤسای جمهور سابق زنده کشور انجام دادند. آنها ۲۹ «خانه حقیقت» را در سراسر کلمبیا برای جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات راه اندازی کردند.
گزارش آنها ۲۴ جلد و در مجموع حدود ۸ هزار صفحه است و علاوه بر نسخه متنی، گزارش از طریق نمایش‌ها، مستندها، نمایشگاه‌ها و در قالب‌های مختلف دیجیتال توضیح داده خواهد شد.
۲. یافته‌ها چیست؟
یکی از نظرسنجی‌های این کمیسیون نشان داد که ۴۰ درصد کلمبیایی‌ها تاریخ جنگ را نمی‌دانند و ۳۵ درصد «کم و بیش» از آن مطلع هستند.
بنابراین، کار این کمیسیون به جای تمرکز بر یک نسخه رسمی و بی چون و چرا، بر بازسازی یک درک جمعی گسترده از حقیقت متمرکز بود.
این گزارش به‌جای تعیین اینکه چه کسی مسئول بوده است، به دنبال شناسایی عواملی است که این جنگ را به یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های تاریخ تبدیل کرده است و ۸۰ درصد قربانیان در آن غیرنظامیانی بوده‌اند که در جنگ مشارکت نداشته‌اند.
یک منبع بلندپایه از کمیسیون به بی‌بی‌سی گفت: «ما قرار نیست داستانی از آدم‌های خوب و آدم‌های بد بگوییم.»
برخی نتایج از این قرار است:
- قاچاق مواد مخدر نه تنها تامین کننده مالی جنگ بود، بلکه صنعتی ریشه‌دار بود که در اقتصاد و نظام سیاسی نفوذ کرده بود.
- این درگیری نه تنها دلایل مسلحانه داشت، بلکه دلایل غیرمسلحانه نیز داشت، که بخشی از چارچوب اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی بود که جمعیت روستایی را تشویق به مسلح شدن می‌کرد و رهبران سیاسی را از صحنه کنار می‌گذاشت.
- مدل اقتصادی نئولیبرالی که برای دهه‌ها به‌ویژه پس از دهه ۱۹۹۰ اجرا شد، محرومیت و نابرابری را تقویت کرد.
- مدل امنیت دولتی، که تا حدی ایالات متحده آن را به عنوان بخشی از «جنگ علیه مواد مخدر» تامین مالی می‌کرد، نیروهای مسلح را در «حالت جنگی» قرار می‌داد. این بدان معناست که نمی‌توان به این درگیری به عنوان یک فرآیند پیچیده پرداخت که در آن دولت نیز به عنوان قربانی کننده نقش داشته باشد.
- این محرومیت فقط اقتصادی نبود: تبعیض نژادی، قومی، فرهنگی و جنسیتی نقش مهمی در درگیری داشت.
- دولت مناطق و جمعیت‌های آسیب‌پذیر را بدون محافظت رها کرد، به‌ویژه جوانانی که در مواجهه با بحران اقتصادی و منطق جنگ در اطراف خود، مجبور شدند به گروه‌های مسلح بپیوندند.
منبع تصویر، Getty Images
۳. توصیه‌ها چیست؟
آقای رو در سخنرانی خود گفت اگر کلمبیا عوامل پایدار این جنگ را رفع نکند، درگیری «پایان نخواهد یافت».
در واقع، در طول تقریباً چهار سال کار این کمیسیون، درگیری در برخی مناطق دورافتاده، به شکل ترور رهبران اجتماعی و کوچ دادن اجباری جمعیت‌ها تشدید شده است.
بنابراین کمیسیون مجموعه‌ای از توصیه‌ها را به دولت ارائه می‌کند و پیشنهاد می‌کند که نهادهایی ایجاد شوند که راه‌هایی را ترویج دهند تا از طریق آنها کلمبیایی‌ها بتوانند از حل اختلافات از طریق خشونت اجتناب کنند.
او همچنین از جامعه جهانی خواست که از طرح‌های ابتکاری صلح در کلمبیا حمایت کنند و هر چیزی که برای جنگ استفاده می‌شود را ارسال نکنند.
مأموریت قانون اساسی این کمیسیون در ۲۸ اوت به پایان می‌رسد. سپس یک کمیته مستقل تشکیل خواهد شد که توصیه‌ها را به مدت هفت سال دنبال خواهد کرد، و شبکه‌ای از متحدان - که عمدتا از سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های چندجانبه تشکیل شده‌اند - به این روند کمک خواهند کرد.
۴. چرا ارائه این گزارش این اندازه نمادین بود؟
این نه تنها اولین بار است که کار جمعی در این ابعاد و با این دقت در کلمبیا انجام می‌شود، بلکه اولین بار است که کسانی که سال‌ها رو در روی یکدیگر بودند، توانستند به حرف‌های یکدیگر گوش دهند.
به عنوان مثال، در حین تحویل گزارش، ویدئویی منتشر شد که در آن برخی از بومیان امبرا به سخنان سالواتوره مانکوزو، رئیس سابق شبه نظامیان و قاچاقچی مواد مخدر گوش دادند، که مسئولیت خود را پذیرفت و از قتل کیمی پرنیا، رهبر بومیان، عذرخواهی کرد.
برائولیو وازکز، فرمانده سابق چریک‌های فارک، به مسئولیت خود در قبال تأثیرات منفی تسلط گروهش در کائوکا بر جمعیت غیرنظامی، از جمله مرگ و میرها، اذعان کرد. او گفت: «ما رویاها را نابود و کور کردیم.»
ژنرال اسکار نارانجو، رئیس پلیس سابق، پذیرفت که بدنام‌سازی نوعی خشونت است و او در بدنام‌سازی دانشگاه به مثابه یک نهاد مشارکت داشته است.
به طور کلی، این فرآیندی بوده است که در آن پیچیدگی درگیری مسلحانه و مسئولیت جمعی به رسمیت شناخته شده است.
نحوه صحبت هر یک از طرفین با دیگری و در مورد طرف دیگر نیز تنش‌زدایی شده است، در حالی که مشخص شد مسئولیت هرچه که اتفاق افتاده بود نه تنها بر عهده گروه‌های خارج از قانون، بلکه بر عهده نیروهای مسلح و سایر بخش‌های جامعه نیز بوده است.
اما همه اینها از نظر سیاسی برای برخی ناخوشایند است.
بسیار قابل توجه بود که در آن مراسم، دو رو گفت که این کمیسیون از رئیس‌جمهور ایوان دوکه دعوت کرده بود، اما او به دلیل داشتن یک سفر بین المللی عذر خواسته بود. و جای او را دانیل پالاسیوس، وزیر کشور گرفته بود.
بنابراین، توصیه‌ها به رئیس‌جمهور جدید، گوستاوو پترو، که به همراه فرانسیا مارکز، معاون او در آن مراسم شرکت کردند، ارائه شد. فعالیت رئیس‌جمهوری جدید از ۷ اوت آغاز می‌شود.
منبع تصویر، EPA
گوستاوو پترو، رئیس‌جمهوری جدید کلمبیا که از ماه بعد اداره این کشور را به عهده خواهد گرفت
پترو در یک سخنرانی کوتاه، این متن را دریافت کرد، از کمیسیون حقیقت تشکر کرد و خواستار ادامه گفتگو شد.
او گفت: «توصیه هایی که به من، مردم، جامعه و دولت می‌شود را خواهم خواند. معتقدم تلاشی که امروز برای کشور انجام می‌شود نمی‌تواند فضای انتقام باشد، باید بررسی شود و فکر می‌کنم این هدف کمیته حقیقت به عنوان یک نهاد صلح ... آشتی و همزیستی بود».
۵. چه چیز دیگری منتشر خواهد شد؟
در ماه‌های آینده، فصل‌های جدیدی درباره روایت تاریخی جنگ، نقض حقوق بشر توسط دولت و سایر جنبه‌های درگیری که خشونت‌ها را تشدید کرد، مانند شبه‌نظامی‌گری، منتشر خواهد شد.
در این گزارش فصلی به شهادت قربانیان اختصاص دارد، فصلی دیگر به جمعیت‌های قومی و جوانانی که تحت تأثیر قرار گرفتند، و فصلی به کلمبیایی‌هایی که تبعید شدند (تخمین زده می‌شود که تقریباً یک میلیون نفر به دلیل خشونت به خارج از کشور گریختند).
این مطالب در قالب‌های دیجیتال در صفحه کمیسیون حقیقت در دسترس خواهد بود و انتظار می‌رود که دو رو به یک مجموعه سفر بین‌المللی برود تا این گزارش را در مکان‌هایی مانند سازمان ملل، اتحادیه اروپا و کنگره ایالات متحده ارائه کند.
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
