در جریان دیدار جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از اسرائیل و گفتگو با یائیر لاپید، نخست وزیر این کشور، دو طرف بیانیه مشترکی حاوی دیدگاه‌های مشترک خود در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه اتمی و سیاست منطقه‌ای ایران، اختلاف اسرائیل و فلسطینیان، روند عادی‌سازی روابط کشورهای عرب و اسرائیل و سفر آقای بایدن به عربستان سعودی منتشر کردند.

در بخشی از این بیانیه، روابط امنیتی بین دو کشور مورد تاکید قرار گرفته و در آن آمده است که «در پیروی از روابط امنیتی طولانی مدت بین ایالات متحده و اسرائیل و تعهد تزلزل‌ناپذیر ایالات متحده به امنیت و به ویژه حفظ برتری نظامی کیفی اسرائیل، ایالات متحده بر تعهد همیشگی به حفظ و تقویت توانایی بازدارندگی اسرائیل در برابر دشمنانش و دفاع از خود در برابر هرگونه تهدید یا ترکیبی از تهدیدات، تأکید کرده و یادآور می‌شود که هر دو حزب (دموکرات و جمهوریخواه) آمریکا این تعهدات خلل ناپذیر را پذیرفته و پایبندی به آنها را نه تنها وظیه‌ای اخلاقی بلکه دارای اهمیت راهبردی برای امنیت ایالات متحده می‌دانند.»

این بیانیه می‌افزاید که «ایالات متحده به عنوان بخشی از این تعهد تاکید دارد که هرگز اجازه نمی‌دهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و آماده است تا تمام امکانات خود را برای تضمین حصول به چنین نتیجه‌ای به کار گیرد.»

در ادامه این بخش از بیانیه رهبران آمریکا و اسرائیل آمده است که «ایالات متحده همچنین بر تعهد خود برای همکاری با سایر شرکا برای مقابله با تجاوزات و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، چه از طریق اقدامات مستقیم و چه از طریق گروه‌های نیابتی و سازمان‌های تروریستی مانند حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی فلسطین، تاکید می‌کند.»

خشایار جنیدی، خبرنگار اعزامی بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید بزرگ‌ترین دستاورد این سفر برای دولت اسرائیل تاکید آمریکا در «بیانیه اورشلیم» بر کاربرد همه توانمندی‌هایش برای تضمین عدم دسترسی ایران به تسلیحات هسته‌ای بود.

جو بایدن و لاپید یائیر ضمن تاکید بر «پیوندهای ناگسستنی بین دو کشور و تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل» و شراکت آنها در زمینه‌های مختلف، گفته‌اند که این همکاری «بر بستری از ارزش های مشترک، منافع مشترک و دوستی واقعی استوار است» و افزوده‌‌اند که یکی از ارزش‌های مشترک آمریکا و اسرائیل «تعهد تزلزل ناپذیر به دموکراسی و حاکمیت قانون» است. دو طرف گفته‌اند که «از (نفتالی) بنت، نخست وزیر سابق (اسرائیل) که متکثرترین دولت در تاریخ اسرائیل را رهبری کرد و تحت رهبری او، این مشارکت فوق‌العاده دو کشور نیرومندتر شده است قدردانی می‌کنند.»

«تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل»

تا پیش از نخست وزیری آقای بنت، دولت اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین، با دولت‌های جوبایدن و باراک اوباما از حزب دموکرات روابط صمیمانه‌ای نداشت. با روی کارآمدن نفتالی بنت در راس یک دولت ائتلافی متشکل از احزاب مختلف از جمله یک حزب متعلق به مسلمانان اسرائیل، روابط بین دو کشور رو به بهبود گذاشت.

در بیانیه دو کشور آمده است که دولت ایالات متحده اجرای کامل تفاهم‌نامه کمک ۳۸ میلیارد دلاری که نشان‌دهنده «تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل» است را مورد تایید قرار داده و از تفاهم‌نامه تکمیلی برای مقابله با «تهدیدهای تازه و واقعیت‌های جدید قویا حمایت می‌کند.»

ایالات متحده همچینی از افزایش حمایت از اسرائیل در شرایط استثنایی مانند پرداخت یک میلیارد دلار کمک نظامی برای دفاع ضدموشکی پس از درگیری یازده روزه با حماس در ماه مه ۲۰۲۱ حمایت می‌کند و همچنین علاقه خود را به همکاری در فناوری پیشرفته دفاعی مانند تسلیحات دفاعی لیزری ابراز می‌دارد. اشاره این بخش از بیانیه به گزارش منابع اسرائیلی در مورد استفاده از فناوری لیزری در شبکه دفاع ضدموشکی است. به گفته این منابع، تسلیحات جدید در مقایسه با شبکه‌های متعارف موثرتر و به مراتب کم هزینه‌تر است. منابع اسرائیلی گفته‌اند که در حال حاضر کشور دیگری این فناوری را در اختیار ندارد.

در مورد جنگ اوکراین، این بیانیه اعلام می‌کند که «ایالات متحده و اسرائیل نگرانی خود را در مورد حملات مداوم علیه اوکراین ابراز و بر تعهد خود به حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین و اهمیت ادامه کمک‌های بشردوستانه به مردم آن کشور تاکید می‌کنند.»

پس از حمله روسیه به اوکراین، ایالات متحده و شرکای غربی آن تحریم‌های شدیدی را علیه روسیه به اجرا گذاشته‌اند و از اوکراین حمایت تسلیحاتی و مالی کرده‌اند اما اسرائیل کمابیش موضعی محتاطانه در این مورد در پیش گرفته است. روابط بین رهبران اسرائیل و روسیه در سال‌های اخیر گرم بوده است. با توجه به حضور نظامی روسیه در سوریه، نزدیکی روابط برای ادامه عملیات اسرائیل علیه مواضع و امکانات نظامی ایران و متحدانش در سوریه اهمیت فراوان داشته است.

«حمایت بایدن از راه حل دو کشور»

در مورد اختلاف اسرائیل و فلسطینیان، در این بیانیه آمده است که دو طرف «متعهد می‌شوند که به بحث در مورد چالش‌ها و فرصت‌های موجود در روابط اسرائیل و فلسطین ادامه دهند و ضمن محکوم کردن حملات تروریستی علیه شهروندان اسرائیلی در ماه‌های اخیر، بر لزوم مقابله با نیروهای بنیادگرا مانند حماس که به دنبال تشدید تنش و تحریک خشونت و تروریسم هستند، تاکید می‌ورزند.»

در این بیانیه آمده است که «پرزیدنت بایدن مجددا حمایت دیرینه و مستمر خود از راه حل دو کشور و حرکت به سوی شرایطی را مورد تایید قرار می‌دهد که در آن اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به طور یکسان بتوانند از امنیت، آزادی و رفاه برخوردار شوند». در ادامه گفته شده که «ایالات متحده آماده همکاری با اسرائیل، تشکیلات خودگردان فلسطینی و کشورهای منطقه برای رسیدن به این هدف است.» دو طرف همچنین اعلام کردند که از «ابتکاراتی که اقتصاد فلسطین را تقویت کند و کیفیت زندگی فلسطینیان را بهبود بخشد» حمایت می‌کنند.

در بخش دیگری از این بیانیه از عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عرب و گسترش روابط بین آنها ستایش شده و آمده است که «ایالات متحده ضمن استقبال از این تحولات، به ادامه ایفای نقش فعال در این زمینه از جمله در چارچوب سفر آتی پرزیدنت بایدن به عربستان سعودی برای ایجاد یک ساختار نیرومند منطقه‌ای، تعمیق روابط بین اسرائیل و همه شرکای منطقه‌ای آن، نزدیکی اسرائیل با کشورهای منطقه و گسترش دایره صلح و پیوستن کشورهای عرب و مسلمان بیشتر به آن متعهد است.»

عادی سازی روابط اسرائیل با چند کشور عرب - موسوم به موافقتنامه ابراهیمی - در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ صورت گرفت که وعده داده بود کشورهای عرب و مسلمان دیگری به زودی به این روند خواهند پیوست. در آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن گسترش و تحکیم روابط با هم‌پیمانان سنتی ایالات متحده در اروپای غربی به محور اصلی سیاست خارجی آمریکا تبدیل شد و این نگرانی را در منطقه پدید آورد که آن کشور به منطقه خاورمیانه توجه چندانی ندارد و هشدار دادند که این وضعیت می‌تواند به کاهش نقش ایالات متحده در منطقه منجر شود. در این مدت، اسرائیل و کشورهای عربی که به عادی سازی روابط مبادرت کرده بودند، به ابتکار خود در صدد گسترش همکاری برآمدند.

با شروع جنگ اوکراین و نیاز به همکاری کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه برای تعدیل بازار نفت، به نظر می‌رسد توجه ایالات متحده بار دیگر به این منطقه جلب شده است. قرار است جوبایدن پس از ملاقات با رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی برای ملاقات با رهبران عربستان و شرکت در نشست مشترک شماری از کشورهای عرب عازم عربستان شود.

«برای حفظ آزادی، گاهی باید از زور استفاده کرد»

در نشست خبری بعد از امضای بیانیه امنیتی مشترک توسط بایدن و یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل گفت «برای حفظ آزادی، گاهی باید از زور استفاده کرد».

نخست وزیر اسرائیل گفت «کلمات، آنها (ایران) را متوقف نخواهد کرد، دیپلماسی آنها را متوقف نخواهد کرد. تنها چیزی که ایران را متوقف می‌کند این است که بداند اگر به توسعه برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد، جهان آزاد از زور استفاده خواهد کرد. تنها راه متوقف کردن آنها این است که یک تهدید نظامی معتبر روی میز بگذاریم.»

آقای لاپید خطاب به جو بایدن گفت «آقای رئیس جمهور، شما بارها گفته‌اید که "کشورهای بزرگ بلوف نمی زنند". کاملا موافقم این نباید یک بلوف باشد، بلکه یک چیز واقعی است. رژیم ایران باید بداند که اگر به فریب جهانیان ادامه دهد بهای سنگینی خواهد پرداخت.»

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هم در این نشست خبری گفت «دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» است.

رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که «منتظر پاسخ ایران (درباره مذاکرات هسته‌ای) است و تا ابد منتظر نخواهد ماند».

بایدن گفت اگر ایران (توافق هسته‌ای) را «نپذیرد - کاملا این موضوع را روشن کرده‌ایم - ما اجازه نخواهیم داد - بگذارید تکرار کنم - اجازه نخواهیم داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند».

در جریان دیدار جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از اسرائیل و گفتگو با یائیر لاپید، نخست وزیر این کشور، دو طرف بیانیه مشترکی حاوی دیدگاه‌های مشترک خود در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه اتمی و سیاست منطقه‌ای ایران، اختلاف اسرائیل و فلسطینیان، روند عادی‌سازی روابط کشورهای عرب و اسرائیل و سفر آقای بایدن به عربستان سعودی منتشر کردند.

در بخشی از این بیانیه، روابط امنیتی بین دو کشور مورد تاکید قرار گرفته و در آن آمده است که «در پیروی از روابط امنیتی طولانی مدت بین ایالات متحده و اسرائیل و تعهد تزلزل‌ناپذیر ایالات متحده به امنیت و به ویژه حفظ برتری نظامی کیفی اسرائیل، ایالات متحده بر تعهد همیشگی به حفظ و تقویت توانایی بازدارندگی اسرائیل در برابر دشمنانش و دفاع از خود در برابر هرگونه تهدید یا ترکیبی از تهدیدات، تأکید کرده و یادآور می‌شود که هر دو حزب (دموکرات و جمهوریخواه) آمریکا این تعهدات خلل ناپذیر را پذیرفته و پایبندی به آنها را نه تنها وظیه‌ای اخلاقی بلکه دارای اهمیت راهبردی برای امنیت ایالات متحده می‌دانند.»

این بیانیه می‌افزاید که «ایالات متحده به عنوان بخشی از این تعهد تاکید دارد که هرگز اجازه نمی‌دهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و آماده است تا تمام امکانات خود را برای تضمین حصول به چنین نتیجه‌ای به کار گیرد.»

در ادامه این بخش از بیانیه رهبران آمریکا و اسرائیل آمده است که «ایالات متحده همچنین بر تعهد خود برای همکاری با سایر شرکا برای مقابله با تجاوزات و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، چه از طریق اقدامات مستقیم و چه از طریق گروه‌های نیابتی و سازمان‌های تروریستی مانند حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی فلسطین، تاکید می‌کند.»

خشایار جنیدی، خبرنگار اعزامی بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید بزرگ‌ترین دستاورد این سفر برای دولت اسرائیل تاکید آمریکا در «بیانیه اورشلیم» بر کاربرد همه توانمندی‌هایش برای تضمین عدم دسترسی ایران به تسلیحات هسته‌ای بود.

جو بایدن و لاپید یائیر ضمن تاکید بر «پیوندهای ناگسستنی بین دو کشور و تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل» و شراکت آنها در زمینه‌های مختلف، گفته‌اند که این همکاری «بر بستری از ارزش های مشترک، منافع مشترک و دوستی واقعی استوار است» و افزوده‌‌اند که یکی از ارزش‌های مشترک آمریکا و اسرائیل «تعهد تزلزل ناپذیر به دموکراسی و حاکمیت قانون» است. دو طرف گفته‌اند که «از (نفتالی) بنت، نخست وزیر سابق (اسرائیل) که متکثرترین دولت در تاریخ اسرائیل را رهبری کرد و تحت رهبری او، این مشارکت فوق‌العاده دو کشور نیرومندتر شده است قدردانی می‌کنند.»

«تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل»

تا پیش از نخست وزیری آقای بنت، دولت اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین، با دولت‌های جوبایدن و باراک اوباما از حزب دموکرات روابط صمیمانه‌ای نداشت. با روی کارآمدن نفتالی بنت در راس یک دولت ائتلافی متشکل از احزاب مختلف از جمله یک حزب متعلق به مسلمانان اسرائیل، روابط بین دو کشور رو به بهبود گذاشت.

در بیانیه دو کشور آمده است که دولت ایالات متحده اجرای کامل تفاهم‌نامه کمک ۳۸ میلیارد دلاری که نشان‌دهنده «تعهد پایدار ایالات متحده به امنیت اسرائیل» است را مورد تایید قرار داده و از تفاهم‌نامه تکمیلی برای مقابله با «تهدیدهای تازه و واقعیت‌های جدید قویا حمایت می‌کند.»

ایالات متحده همچینی از افزایش حمایت از اسرائیل در شرایط استثنایی مانند پرداخت یک میلیارد دلار کمک نظامی برای دفاع ضدموشکی پس از درگیری یازده روزه با حماس در ماه مه ۲۰۲۱ حمایت می‌کند و همچنین علاقه خود را به همکاری در فناوری پیشرفته دفاعی مانند تسلیحات دفاعی لیزری ابراز می‌دارد. اشاره این بخش از بیانیه به گزارش منابع اسرائیلی در مورد استفاده از فناوری لیزری در شبکه دفاع ضدموشکی است. به گفته این منابع، تسلیحات جدید در مقایسه با شبکه‌های متعارف موثرتر و به مراتب کم هزینه‌تر است. منابع اسرائیلی گفته‌اند که در حال حاضر کشور دیگری این فناوری را در اختیار ندارد.

در مورد جنگ اوکراین، این بیانیه اعلام می‌کند که «ایالات متحده و اسرائیل نگرانی خود را در مورد حملات مداوم علیه اوکراین ابراز و بر تعهد خود به حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین و اهمیت ادامه کمک‌های بشردوستانه به مردم آن کشور تاکید می‌کنند.»

پس از حمله روسیه به اوکراین، ایالات متحده و شرکای غربی آن تحریم‌های شدیدی را علیه روسیه به اجرا گذاشته‌اند و از اوکراین حمایت تسلیحاتی و مالی کرده‌اند اما اسرائیل کمابیش موضعی محتاطانه در این مورد در پیش گرفته است. روابط بین رهبران اسرائیل و روسیه در سال‌های اخیر گرم بوده است. با توجه به حضور نظامی روسیه در سوریه، نزدیکی روابط برای ادامه عملیات اسرائیل علیه مواضع و امکانات نظامی ایران و متحدانش در سوریه اهمیت فراوان داشته است.

«حمایت بایدن از راه حل دو کشور»

در مورد اختلاف اسرائیل و فلسطینیان، در این بیانیه آمده است که دو طرف «متعهد می‌شوند که به بحث در مورد چالش‌ها و فرصت‌های موجود در روابط اسرائیل و فلسطین ادامه دهند و ضمن محکوم کردن حملات تروریستی علیه شهروندان اسرائیلی در ماه‌های اخیر، بر لزوم مقابله با نیروهای بنیادگرا مانند حماس که به دنبال تشدید تنش و تحریک خشونت و تروریسم هستند، تاکید می‌ورزند.»

در این بیانیه آمده است که «پرزیدنت بایدن مجددا حمایت دیرینه و مستمر خود از راه حل دو کشور و حرکت به سوی شرایطی را مورد تایید قرار می‌دهد که در آن اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به طور یکسان بتوانند از امنیت، آزادی و رفاه برخوردار شوند». در ادامه گفته شده که «ایالات متحده آماده همکاری با اسرائیل، تشکیلات خودگردان فلسطینی و کشورهای منطقه برای رسیدن به این هدف است.» دو طرف همچنین اعلام کردند که از «ابتکاراتی که اقتصاد فلسطین را تقویت کند و کیفیت زندگی فلسطینیان را بهبود بخشد» حمایت می‌کنند.

در بخش دیگری از این بیانیه از عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عرب و گسترش روابط بین آنها ستایش شده و آمده است که «ایالات متحده ضمن استقبال از این تحولات، به ادامه ایفای نقش فعال در این زمینه از جمله در چارچوب سفر آتی پرزیدنت بایدن به عربستان سعودی برای ایجاد یک ساختار نیرومند منطقه‌ای، تعمیق روابط بین اسرائیل و همه شرکای منطقه‌ای آن، نزدیکی اسرائیل با کشورهای منطقه و گسترش دایره صلح و پیوستن کشورهای عرب و مسلمان بیشتر به آن متعهد است.»

عادی سازی روابط اسرائیل با چند کشور عرب - موسوم به موافقتنامه ابراهیمی - در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ صورت گرفت که وعده داده بود کشورهای عرب و مسلمان دیگری به زودی به این روند خواهند پیوست. در آغاز دوره ریاست جمهوری جو بایدن گسترش و تحکیم روابط با هم‌پیمانان سنتی ایالات متحده در اروپای غربی به محور اصلی سیاست خارجی آمریکا تبدیل شد و این نگرانی را در منطقه پدید آورد که آن کشور به منطقه خاورمیانه توجه چندانی ندارد و هشدار دادند که این وضعیت می‌تواند به کاهش نقش ایالات متحده در منطقه منجر شود. در این مدت، اسرائیل و کشورهای عربی که به عادی سازی روابط مبادرت کرده بودند، به ابتکار خود در صدد گسترش همکاری برآمدند.

با شروع جنگ اوکراین و نیاز به همکاری کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه برای تعدیل بازار نفت، به نظر می‌رسد توجه ایالات متحده بار دیگر به این منطقه جلب شده است. قرار است جوبایدن پس از ملاقات با رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی برای ملاقات با رهبران عربستان و شرکت در نشست مشترک شماری از کشورهای عرب عازم عربستان شود.

«برای حفظ آزادی، گاهی باید از زور استفاده کرد»

در نشست خبری بعد از امضای بیانیه امنیتی مشترک توسط بایدن و یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل گفت «برای حفظ آزادی، گاهی باید از زور استفاده کرد».

نخست وزیر اسرائیل گفت «کلمات، آنها (ایران) را متوقف نخواهد کرد، دیپلماسی آنها را متوقف نخواهد کرد. تنها چیزی که ایران را متوقف می‌کند این است که بداند اگر به توسعه برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد، جهان آزاد از زور استفاده خواهد کرد. تنها راه متوقف کردن آنها این است که یک تهدید نظامی معتبر روی میز بگذاریم.»

آقای لاپید خطاب به جو بایدن گفت «آقای رئیس جمهور، شما بارها گفته‌اید که "کشورهای بزرگ بلوف نمی زنند". کاملا موافقم این نباید یک بلوف باشد، بلکه یک چیز واقعی است. رژیم ایران باید بداند که اگر به فریب جهانیان ادامه دهد بهای سنگینی خواهد پرداخت.»

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا هم در این نشست خبری گفت «دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای» است.

رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که «منتظر پاسخ ایران (درباره مذاکرات هسته‌ای) است و تا ابد منتظر نخواهد ماند».

بایدن گفت اگر ایران (توافق هسته‌ای) را «نپذیرد - کاملا این موضوع را روشن کرده‌ایم - ما اجازه نخواهیم داد - بگذارید تکرار کنم - اجازه نخواهیم داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند».