واقعه غدیر به روایت یک تابلوی تاریخی

«عید غدیر»، واقعه‌ای تاریخی که تاکنون بارها با نگاه هنری از دریچه نگاه هنرمندان مختلف روایت و تصویر شده است. از نقاشی‌های کودکان امروزی سرزمینمان گرفته تا تابلویی مربوط به دوره قاجار با عنوان «شبیه واقعه غدیر» که به سفارش سهراب خان تقدسی از رجال دوره قاجار و توسط استاد حاجی فارسی نقاشی شده است.

به گزارش ایسنا، با روی کار آمدن سلسله‌ی قاجار و تغییراتی که در کشور ایجاد شد، بود علمای دینی بار دیگر جایگاه اصلی خود را به دست آورده و نفوذ چشم‌گیری پیدا کردند و به این ترتیب موضوعات و دغدغه های دینی نیز با این افزایش نفوذ، مورد توجه بیشتری قرار گرفت.

تابلو نقاشی «شبیه واقعه غدیر» با قدمتی ۱۶۵ ساله که این واقعه مهم برای شیعیان را به عنوان سوژه در نظر گرفته، یکی از نشانه‌هایی است که شاید بتوان آن را نتیجه‌ی ضریب نفوذ دین در جامعه‌ی دوره قاجار دانست. این اثر که با رنگ و بویی تاریخی در موزه حرم مطهر حضرت معصومه (س) نگهداری می‌شود، به لحاظ محتوایی، کاملا به روایت واقعه غدیر اختصاص دارد.

ابعاد و اندازه این اثر ۲۰۸ در ۱۵۳ سانتی‌متر است که با تکنیک رنگ روغن و به سبک شبیه قهوه خانه‌ای بر روی بوم پارچه‌ای بسیار ماهرانه و فاخر کشیده شده و از بین ۱۲۰ هزار نفر حاضر و شاهد صحنه غدیر، تصاویر حدود صد نفر از افراد و شخصیت‌هایی که در واقعه غدیر حضور داشته‌اند را با ذکر اسامی برخی از آن‌ها به تصویر کشیده است.
شناسنامه تابلو در ۵ سطر به خط سفید در پایین کادر اصلی به خط استاد حاجی فارسی چنین نوشته است که این مجلس که شبیه خم غدیر است حسب الخواهش عالیجاه سهراب خان تقدسی سمت اتمام پذیرفت؛ حررة احمدبن شیخ حسین المشهدی؛ فی سنه ۱۲۷۷.
 

قسمت مرکزی این تابلو به مثابه نقطه عطفی است که در کنار حاضران در این واقعه، شمایل پیامبر اعظم (ص) درحالی‌که حضرت علی (ع) را روی دست بلند کرده‌اند چهره‌پردازی شده است. در این اثر شاهد یک دو دستگی به لحاظ نوری، در چهره‌ی افراد نقاشی شده هستیم. چهره‌های نورانی از اصحاب پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) که در واقعه غدیر با حضرت بیعت کردند به‌صورت ایستاده نقاشی شده و چهره‌های ظلمانی یعنی افرادی که عناد داشتند و باوجودی که در واقعه غدیر حاضر بودند، پس از واقعه غدیر با امیرالمؤمنین بیعت نکردند به صورت نشسته و یا نیمه ایستاده نقاشی شده‌اند که آیه «فضل‌الله المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیما» را در ذهن مخاطب تداعی می‌کند.
این دوگانگی که با شدت نور در تابلو به نمایش گذاشته شده، همچنین نشان‌دهنده دوگانگی‌ای می‌تواند باشد که در تاریخ اسلام بر سر مسأله جانشینی پیامبر (ص) شکل گرفته است.

«شبیه واقعه غدیر» بعد از اتمام نقاشی آن توسط استاد حاجی فارسی توسط سهراب خان تقدسی به حرم مطهر حضرت معصومه (س) اهدا شده و در بیوتات حرم مطهر بوده تا اینکه در ابتدای دهه هفتاد به موزه حضرت معصومه (س) منتقل شد که به دلیل آسیب‌دیدگی‌های شدید قابلیت نمایش را نداشته است.
این اثر پس از ۱۸ سال که در نوبت مرمت بود، در سال ۱۳۸۷ شمسی توسط استاد سید عبدالحسین نجومی که از نقاشان برجسته کشور است مرمت و احیا شد و همچنین استاد سید محسن کشفی با همکاری دیگر هنرمندان مرمت بخش خطاطی و زیرسازی و قطعه‌سازی اثر را بر عهده گرفتند که طی یک سال و نیم کار مرمت این اثر به طول انجامید. از این اثر امروزه  می‌توان به‌عنوان نمونه‌ای تاریخی و در عین حال هنری از واقعه غدیر خم نام برد.

انتهای پیام