پس از پنج دور رأی‌گیری، نمایندگان حزب حاکم محافظه‌کار در مجلس بریتانیا از بین ۱۱ نامزد اولیه، لیز تراس و ریشی سوناک را به عنوان نامزدهای نهایی جانشینی بوریس جانسون برگزیدند.

در طول هفته‌های آینده، حدود ۱۶۰ هزار عضو این حزب، رهبر بعدی حزب و در نتیجه نخست‌وزیر بعدی بریتانیا را انتخاب می‌کنند. نتیجه رأی‌گیری قرار است دوشنبه ۵ سپتامبر (۱۴ شهریور) اعلام شود و احتمالاً یکی دو روز بعد، برنده زمام امور کشور را به دست می‌گیرد.

ولی این دو نامزد کیستند، چه سابقه و برنامه‌ای دارند و چه گاف‌هایی داده‌اند؟

لیز تراس

دومین وزیر خارجه زن تاریخ بریتانیا، هشت سال است که بی‌وقفه در مقام‌های مختلف عضو کابینه بوده و حالا بخت اصلی برای جانشینی رئیسش بوریس جانسون است.

لیز تراس ۴۶ ساله با وجود همه جنجال‌ها و رسوایی‌های بوریس جانسون، همچنان به او وفادار مانده و از حمایت بسیاری از متحدان و نزدیکان او برخوردار است.

خانم تراس وعده داده در مسائل سیاسی، اجتماعی و دیپلماتیک، از جمله در کنار گذاشتن یک‌جانبه بخش‌هایی از توافقنامه برگزیت، به راه دولت بوریس جانسون ادامه می‌دهد؛ ولی «برای کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی» مالیات‌ها را بلافاصله کم می‌کند، حتی اگر به قیمت افزایش کسری بودجه تمام شود. این وعده‌ها او را به نامزد محبوب جناح راست حزب محافظه‌کار تبدیل کرده است.

گردش به راست

لیز تراس متولد آکسفورد است. او گفته پدر و مادرش (که استاد ریاضی و پرستار بودند) از حزب کارگر هم چپ‌گراتر بودند.

او که در مدارس دولتی درس خوانده، در نوجوانی عضو حزب لیبرال‌دمکرات بود و در کنفرانس سالانه این حزب در سال ۱۹۹۴ در حمایت از حذف سلطنت سخنرانی کرد.

تراس از دانشگاه آکسفورد لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» گرفت و پس از فارغ‌التحصیلی برای چند شرکت از جمله شل به عنوان حسابدار کار کرد و مدتی هم قائم‌مقام یک اندیشکده راستگرا بود.

او در دانشگاه از نظر سیاسی فعال بود و در همان دوران به حزب محافظه‌کار پیوست. در انتخابات پارلمانی سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵ نامزد شد، ولی شکست خورد؛ تا آن‌که در سال ۲۰۱۰ با حمایت دیوید کامرون به عنوان نامزد این حزب در حوزه انتخابیه‌ای بسیار محافظه‌کار برگزیده شد و توانست وارد مجلس شود.

دو سال بعد به عنوان معاون وزیر آموزش، اولین پست دولتی‌اش را گرفت و سال ۲۰۱۴ به عنوان وزیر کشاورزی و محیط زیست به عضویت کابینه درآمد.

در این هشت سال او وزیر دادگستری، قائم‌مقام وزیر دارایی و وزیر تجارت بین‌المللی هم بود و سال ۲۰۲۱ به مقام وزیر خارجه ارتقا پیدا کرد.

مهم‌ترین دستاورد او در این مقام، آزادی نازنین زاغری و انوشه انصاری از زندان در ایران بود؛ مأموریتی که چهار وزیر خارجه قبلی از جمله بوریس جانسون از عهده‌اش برنیامده بودند.

ماندن‌گرایی که سردسته خروج‌گرایان شد

تراس در دوران پیش از همه‌پرسی ۲۰۱۶ طرفدار ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بود و می‌گفت برگزیت باعث کاهش تجارت، سرمایه‌گذاری و فرصت‌های شغلی می‌شود.

ولی پس از پیروزی طرفداران خروج در رفراندوم، او نظرش را تغییر داد و کم‌کم به یکی از سرسخت‌ترین هواداران خروج از اتحادیه تبدیل شد.

در مقام وزیر خارجه، تراس لایحه‌ای را به پارلمان برده که به دولت بریتانیا اجازه می‌دهد یک‌جانبه «با زیر پا گذاشتن قوانین بین‌المللی» بخش‌هایی از توافقنامه برگزیت موسوم به «پروتکل ایرلند شمالی» را کنار بگذارد؛ لایحه‌ای که خشم اتحادیه اروپا و حتی بخش‌های میانه‌روی حزب محافظه‌کار را برانگیخته است.

گاف‌های لیز تراس

تراس از مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا در دهه ۸۰ میلادی که به فلسفه بازار آزاد و کوچک کردن دولت اعتقاد راسخی داشت و یکی از محبوب‌ترین چهره‌های تاریخ برای محافظه‌کاران است، به عنوان الگویش یاد کرده است.

ولی گاهی این الگوبرداری از فلسفه سیاسی به قیافه و ظاهر هم رسیده است؛ از عکس گرفتن با کلاه پشمی در میدان سرخ مسکو گرفته تا پوشیدن لباسی در نخستین مناظره تلویزیونی نامزدهای جانشینی بوریس جانسون که به شدت شبیه یکی از عکس‌های معروف خانم تاچر بود.

در پایان سخنرانی‌اش در مراسم آغاز رسمی مبارزه‌اش برای جانشینی بوریس جانسون، پس از پایین آمدن از پشت تریبون، راه را اشتباه رفت و این یکی از دستیارانش بود که توانست او را به سمت در خروج ببرد.

او فوریه ۲۰۲۲ در دیدار با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، در حالی که مترجم هنوز داشت صحبت‌های آقای لاوروف را ترجمه می‌کرد، شروع به صحبت کرد و آقای لاوروف از او خواست دست نگه دارد و صبر کند کار مترجم تمام شود.‌

ولی مشهورترین گاف‌های خانم تراس مربوط به سخنرانی عجیب او در کنفرانس سراسری حزب محافظه‌کار در سال ۲۰۱۴ است. او در آن سخنرانی با افتخار از صادرات چای و گوشت خوک به چین صحبت کرد و این‌که بریتانیا دو سوم پنیر و سیب مصرفی‌اش را وارد می‌کند، «شرم‌آور» خواند؛ چرا که «از سیب‌هایی که روی سر آیزاک نیوتون افتاد تا باغ‌های سیب ترانه‌های کودکانه، این میوه همیشه بخشی از بریتانیا بوده است.»

ریشی سوناک

مردی که با استعفایش از مقام وزیر دارایی، طوفانی سیاسی را آغاز کرد که در کمتر از ۴۸ ساعت به اعلام کناره‌گیری بوریس جانسون انجامید، حالا یکی از دو نامزد باقی‌مانده در رقابت برای جانشینی اوست.

حامیان آقای جانسون، ریشی سوناک ۴۲ ساله را به بی‌وفایی متهم می‌کنند و او را عامل اصلی سقوط نخست‌وزیر می‌دانند. با وجود این، او توانسته حمایت عده زیادی از اعضای فعلی و سابق کابینه را کسب کند.

سوناک بر خلاف بسیاری از رقبایش گفت تا وقتی تورم مهار نشده، مالیات‌ها را کاهش نمی‌دهد و وعده‌های آن‌ها برای کم کردن مالیات‌ها را «اقتصاد افسانه‌ها» خوانده است.

فرزند مهاجران

ریشی سوناک سال ۱۹۸۰ در شهر ساوتهمپتون در جنوب بریتانیا متولد شد. پدرش پزشک عمومی و مادرش داروخانه‌دار بود. آن‌ها هر دو هندی‌تبار ولی متولد شرق آفریقا هستند و در دهه ۱۹۶۰ از کنیا و تانزانیا به بریتانیا مهاجرت کرده بودند.

او که در یکی از معروف‌ترین مدرسه‌های خصوصی بریتانیا به نام کالج وینچستر تحصیل کرده، مانند لیز تراس لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» از دانشگاه آکسفورد دارد و پس از آن از دانشگاه استنفورد آمریکا فوق‌لیسانس ام‌بی‌ای گرفت.

او در استنفورد با همسرش آکشاتا مورتی آشنا شد. او دختر نارانایا مورتی، میلیاردر هندی و یکی از مؤسسان شرکت اینفوسیس، یکی از غول‌های دنیای فناوری اطلاعات است.

سوناک پس از دانشگاه حدود سه سال در بانک گلدمن‌ساکس کار کرد و بعداً جزو مدیران دو صندوق سرمایه‌گذاری بود.

او سال ۲۰۱۵ از حوزه انتخابیه‌ای که پیش‌تر نماینده‌اش ویلیام هیگ، وزیر خارجه پیشین بریتانیا بود، وارد پارلمان شد.

ستاره نوظهور

ریشی سوناک جزو نسل جدیدی از نمایندگان حزب محافظه‌کار است که با تلاش‌های دیوید کامرون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، چهره این حزب را تغییر داده‌اند. نسلی که شمار اقلیت‌های نژادی، زنان، و افراد طبقه کارگر در آن به مراتب بیشتر از نسل‌های قبلی است.

او بر خلاف اکثر هم‌نسلانش در مجلس، در همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ طرفدار خروج از اتحادیه اروپا بود و گفته بود معتقد است برگزیت بریتانیا را «آزادتر، عادلانه‌تر، و مرفه‌تر» می‌کند.

سه سال پس از ورود به مجلس، برای اولین بار پست دولتی گرفت و تابستان ۲۰۱۹، با روی کار آمدن بوریس جانسون، به قائم‌مقام وزیر دارایی ارتقا پیدا کرد و وارد کابینه شد.

تنها چند ماه بعد، با کناره‌گیری ساجد جاوید از مقام وزیر دارایی، سوناک جانشین او شد؛ درست چند هفته قبل از آن‌که دولت برای مهار همه‌گیری کرونا، محدودیت‌های گسترده‌ای در کل کشور به اجرا بگذارد.

همه‌گیری خیلی سریع ریشی سوناک را به یکی از مشهورترین سیاستمداران بریتانیا تبدیل کرد. او با شروع شهربندان، قول داد که «هر چه لازم باشد» برای کمک به مردم و کسب‌وکارها انجام می‌دهد.

در طول دوران محدودیت‌های کرونا، وزارت دارایی زیر نظر سوناک صدها میلیارد پوند کمک نقدی مستقیم به مردم و کسب‌وکارها پرداخت و محبوبیت شخص وزیر دارایی سر به فلک کشید. ولی هیچ محبوبیتی ابدی نیست.

افول ستاره سوناک

با افزایش قیمت حامل‌های انرژی در اواخر ۲۰۲۱ و اوایل ۲۰۲۲ - روندی که با حمله روسیه به اوکراین سرعت بیشتری هم گرفت - قیمت‌ها، مخصوصاً نرخ برق، گاز، بنزین و گازوئیل، در بریتانیا رو به افزایش گرفت و «خرج زندگی» ورد زبان‌ها شد.

ولی تدابیری که او مارس ۲۰۲۲ در «بیانیه بهاری» (که چیزی شبیه یک لایحه بودجه مختصر است) برای کمک به معیشت در نظر گرفته بود، به نظر اکثر مردم ناکافی بود و ناگهان محبوبیت آقای وزیر سیر نزولی گرفت.

هم‌زمان مشخص شد که همسر او سال‌هاست که از نظر مالیاتی «غیرمقیم» است و روی میلیون‌ها پوند سودی که از سهامش در شرکت پدرش دریافت می‌کند، در بریتانیا مالیات نمی‌دهد.

چند روز بعد، پلیس لندن سوناک را بابت نقض محدودیت‌های کرونا با شرکت در یکی از مهمانی‌های غیرقانونی در دفتر نخست‌وزیر مجرم شناخت و جریمه‌اش کرد.

مدتی بعد معلوم شد آقای سوناک تا اکتبر ۲۰۲۱ همچنان گرین‌کارت آمریکا داشته است؛ کارتی که برای داشتنش، صاحبش باید قصد اقامت دائم در آمریکا را داشته باشد.

در ماه مه امسال، هفته‌نامه ساندی‌تایمز ثروت سوناک و همسرش را ۷۳۰ میلیون پوند (حدود ۹۰۰ میلیون دلار) تخمین زد که آن‌ها را جزو ۲۵۰ فرد ثروتمند بریتانیا قرار می‌دهد.

در بازه کوتاهی، تصویر سوناک در افکار عمومی از خزانه‌دار دست‌ودلباز اوایل همه‌گیری به «مرفه بی‌دردی» تبدیل شد که قصد ماندن در بریتانیا را ندارد، خانواده‌اش از هر مفر قانونی برای مالیات ندادن در بریتانیا استفاده می‌کند، و به جایش او مالیات‌های مردم عادی را بالا می‌برد.

گاف‌های سوناک

پس از افشای وضعیت مالیاتی همسرش، ریشی سوناک در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی خودش را به ویل اسمیت، بازیگر مشهور هالیوود تشبیه کرد که در مراسم اسکار روی سن رفت و به کریس راک، مجری برنامه سیلی زد.

یکی دیگر از اتفاقات عجیب هم وقتی بود که ساعتی پس از اعلام کاهش عوارض بنزین، جلوی عکاسان و فیلمبرداران، یک خودروی نسبتاً ارزان‌قیمت کیا ریو را بنزین زد؛ خودرویی که بعداً معلوم شد از یکی از کارکنان سوپرمارکت قرض گرفته بوده و مجانی بنزین زده است.

او همچنین در مصاحبه دیگری گفته بود از گرانی اجناس بی‌خبر نیست، چرا که او، همسرش و دو دخترشان، «هر کدام نان خودشان را در خانه دارند.»

فرق سیاست‌های ریشی سوناک و لیز تراس چیست؟

آن‌چه در نهایت به زمامداری بوریس جانسون پایان داد، نه برنامه‌های دولت، که رسوایی‌های شخصی بر سر مسائلی از جمله 'پارتی‌گیت' بود. به همین دلیل نامزدهای جانشینی او قصد دارند کم‌وبیش اکثر مواضع و سیاست‌های او را - از جمله در زمینه فرستادن مهاجران به رواندا - ادامه بدهند.

البته در زمینه اقتصادی دو نامزد نهایی گفته‌اند به دنبال کاهش مالیات‌ها هستند. تراس گفته بلافاصله پس از نخست‌وزیر شدن، این کار را آغاز می‌کند، ولی سوناک می‌خواهد تا مهار شدن تورم منتظر بماند.

در زمینه سیاست خارجی هم اختلاف اصلی احتمالاً بر سر روابط با اتحادیه اروپاست؛ جایی که تراس موضع تندتر و خصمانه‌تری نسبت به این اتحادیه دارد و ممکن است پیروزی‌اش تنش‌ها را حتی بیشتر هم بکند.

ولی چالش اصلی برای هر دو نامزد، محو خاطره رسوایی‌های دوره بوریس جانسون از ذهن مردم و فاصله گرفتن از اوست.

محبوبیت حزب محافظه‌کار در ماه‌های اخیر به شدت افت کرده و به طور غیرمنتظره‌ای انتخابات میان‌دوره‌ای در سه حوزه مختلف را به رقبایش باخته است.

حالا سؤال این است که آیا دو سیاستمداری که از آغاز زمامداری بوریس جانسون، عضو کابینه او بوده‌اند و تا چند روز پیش از اعلام کناره‌گیری او، از عملکردش دفاع می‌کردند، می‌توانند خود را نماد تغییر معرفی کنند؟

پس از پنج دور رأی‌گیری، نمایندگان حزب حاکم محافظه‌کار در مجلس بریتانیا از بین ۱۱ نامزد اولیه، لیز تراس و ریشی سوناک را به عنوان نامزدهای نهایی جانشینی بوریس جانسون برگزیدند.

در طول هفته‌های آینده، حدود ۱۶۰ هزار عضو این حزب، رهبر بعدی حزب و در نتیجه نخست‌وزیر بعدی بریتانیا را انتخاب می‌کنند. نتیجه رأی‌گیری قرار است دوشنبه ۵ سپتامبر (۱۴ شهریور) اعلام شود و احتمالاً یکی دو روز بعد، برنده زمام امور کشور را به دست می‌گیرد.

ولی این دو نامزد کیستند، چه سابقه و برنامه‌ای دارند و چه گاف‌هایی داده‌اند؟

لیز تراس

دومین وزیر خارجه زن تاریخ بریتانیا، هشت سال است که بی‌وقفه در مقام‌های مختلف عضو کابینه بوده و حالا بخت اصلی برای جانشینی رئیسش بوریس جانسون است.

لیز تراس ۴۶ ساله با وجود همه جنجال‌ها و رسوایی‌های بوریس جانسون، همچنان به او وفادار مانده و از حمایت بسیاری از متحدان و نزدیکان او برخوردار است.

خانم تراس وعده داده در مسائل سیاسی، اجتماعی و دیپلماتیک، از جمله در کنار گذاشتن یک‌جانبه بخش‌هایی از توافقنامه برگزیت، به راه دولت بوریس جانسون ادامه می‌دهد؛ ولی «برای کاهش تورم و افزایش رشد اقتصادی» مالیات‌ها را بلافاصله کم می‌کند، حتی اگر به قیمت افزایش کسری بودجه تمام شود. این وعده‌ها او را به نامزد محبوب جناح راست حزب محافظه‌کار تبدیل کرده است.

گردش به راست

لیز تراس متولد آکسفورد است. او گفته پدر و مادرش (که استاد ریاضی و پرستار بودند) از حزب کارگر هم چپ‌گراتر بودند.

او که در مدارس دولتی درس خوانده، در نوجوانی عضو حزب لیبرال‌دمکرات بود و در کنفرانس سالانه این حزب در سال ۱۹۹۴ در حمایت از حذف سلطنت سخنرانی کرد.

تراس از دانشگاه آکسفورد لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» گرفت و پس از فارغ‌التحصیلی برای چند شرکت از جمله شل به عنوان حسابدار کار کرد و مدتی هم قائم‌مقام یک اندیشکده راستگرا بود.

او در دانشگاه از نظر سیاسی فعال بود و در همان دوران به حزب محافظه‌کار پیوست. در انتخابات پارلمانی سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵ نامزد شد، ولی شکست خورد؛ تا آن‌که در سال ۲۰۱۰ با حمایت دیوید کامرون به عنوان نامزد این حزب در حوزه انتخابیه‌ای بسیار محافظه‌کار برگزیده شد و توانست وارد مجلس شود.

دو سال بعد به عنوان معاون وزیر آموزش، اولین پست دولتی‌اش را گرفت و سال ۲۰۱۴ به عنوان وزیر کشاورزی و محیط زیست به عضویت کابینه درآمد.

در این هشت سال او وزیر دادگستری، قائم‌مقام وزیر دارایی و وزیر تجارت بین‌المللی هم بود و سال ۲۰۲۱ به مقام وزیر خارجه ارتقا پیدا کرد.

مهم‌ترین دستاورد او در این مقام، آزادی نازنین زاغری و انوشه انصاری از زندان در ایران بود؛ مأموریتی که چهار وزیر خارجه قبلی از جمله بوریس جانسون از عهده‌اش برنیامده بودند.

ماندن‌گرایی که سردسته خروج‌گرایان شد

تراس در دوران پیش از همه‌پرسی ۲۰۱۶ طرفدار ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بود و می‌گفت برگزیت باعث کاهش تجارت، سرمایه‌گذاری و فرصت‌های شغلی می‌شود.

ولی پس از پیروزی طرفداران خروج در رفراندوم، او نظرش را تغییر داد و کم‌کم به یکی از سرسخت‌ترین هواداران خروج از اتحادیه تبدیل شد.

در مقام وزیر خارجه، تراس لایحه‌ای را به پارلمان برده که به دولت بریتانیا اجازه می‌دهد یک‌جانبه «با زیر پا گذاشتن قوانین بین‌المللی» بخش‌هایی از توافقنامه برگزیت موسوم به «پروتکل ایرلند شمالی» را کنار بگذارد؛ لایحه‌ای که خشم اتحادیه اروپا و حتی بخش‌های میانه‌روی حزب محافظه‌کار را برانگیخته است.

گاف‌های لیز تراس

تراس از مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا در دهه ۸۰ میلادی که به فلسفه بازار آزاد و کوچک کردن دولت اعتقاد راسخی داشت و یکی از محبوب‌ترین چهره‌های تاریخ برای محافظه‌کاران است، به عنوان الگویش یاد کرده است.

ولی گاهی این الگوبرداری از فلسفه سیاسی به قیافه و ظاهر هم رسیده است؛ از عکس گرفتن با کلاه پشمی در میدان سرخ مسکو گرفته تا پوشیدن لباسی در نخستین مناظره تلویزیونی نامزدهای جانشینی بوریس جانسون که به شدت شبیه یکی از عکس‌های معروف خانم تاچر بود.

در پایان سخنرانی‌اش در مراسم آغاز رسمی مبارزه‌اش برای جانشینی بوریس جانسون، پس از پایین آمدن از پشت تریبون، راه را اشتباه رفت و این یکی از دستیارانش بود که توانست او را به سمت در خروج ببرد.

او فوریه ۲۰۲۲ در دیدار با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، در حالی که مترجم هنوز داشت صحبت‌های آقای لاوروف را ترجمه می‌کرد، شروع به صحبت کرد و آقای لاوروف از او خواست دست نگه دارد و صبر کند کار مترجم تمام شود.‌

ولی مشهورترین گاف‌های خانم تراس مربوط به سخنرانی عجیب او در کنفرانس سراسری حزب محافظه‌کار در سال ۲۰۱۴ است. او در آن سخنرانی با افتخار از صادرات چای و گوشت خوک به چین صحبت کرد و این‌که بریتانیا دو سوم پنیر و سیب مصرفی‌اش را وارد می‌کند، «شرم‌آور» خواند؛ چرا که «از سیب‌هایی که روی سر آیزاک نیوتون افتاد تا باغ‌های سیب ترانه‌های کودکانه، این میوه همیشه بخشی از بریتانیا بوده است.»

ریشی سوناک

مردی که با استعفایش از مقام وزیر دارایی، طوفانی سیاسی را آغاز کرد که در کمتر از ۴۸ ساعت به اعلام کناره‌گیری بوریس جانسون انجامید، حالا یکی از دو نامزد باقی‌مانده در رقابت برای جانشینی اوست.

حامیان آقای جانسون، ریشی سوناک ۴۲ ساله را به بی‌وفایی متهم می‌کنند و او را عامل اصلی سقوط نخست‌وزیر می‌دانند. با وجود این، او توانسته حمایت عده زیادی از اعضای فعلی و سابق کابینه را کسب کند.

سوناک بر خلاف بسیاری از رقبایش گفت تا وقتی تورم مهار نشده، مالیات‌ها را کاهش نمی‌دهد و وعده‌های آن‌ها برای کم کردن مالیات‌ها را «اقتصاد افسانه‌ها» خوانده است.

فرزند مهاجران

ریشی سوناک سال ۱۹۸۰ در شهر ساوتهمپتون در جنوب بریتانیا متولد شد. پدرش پزشک عمومی و مادرش داروخانه‌دار بود. آن‌ها هر دو هندی‌تبار ولی متولد شرق آفریقا هستند و در دهه ۱۹۶۰ از کنیا و تانزانیا به بریتانیا مهاجرت کرده بودند.

او که در یکی از معروف‌ترین مدرسه‌های خصوصی بریتانیا به نام کالج وینچستر تحصیل کرده، مانند لیز تراس لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» از دانشگاه آکسفورد دارد و پس از آن از دانشگاه استنفورد آمریکا فوق‌لیسانس ام‌بی‌ای گرفت.

او در استنفورد با همسرش آکشاتا مورتی آشنا شد. او دختر نارانایا مورتی، میلیاردر هندی و یکی از مؤسسان شرکت اینفوسیس، یکی از غول‌های دنیای فناوری اطلاعات است.

سوناک پس از دانشگاه حدود سه سال در بانک گلدمن‌ساکس کار کرد و بعداً جزو مدیران دو صندوق سرمایه‌گذاری بود.

او سال ۲۰۱۵ از حوزه انتخابیه‌ای که پیش‌تر نماینده‌اش ویلیام هیگ، وزیر خارجه پیشین بریتانیا بود، وارد پارلمان شد.

ستاره نوظهور

ریشی سوناک جزو نسل جدیدی از نمایندگان حزب محافظه‌کار است که با تلاش‌های دیوید کامرون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، چهره این حزب را تغییر داده‌اند. نسلی که شمار اقلیت‌های نژادی، زنان، و افراد طبقه کارگر در آن به مراتب بیشتر از نسل‌های قبلی است.

او بر خلاف اکثر هم‌نسلانش در مجلس، در همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ طرفدار خروج از اتحادیه اروپا بود و گفته بود معتقد است برگزیت بریتانیا را «آزادتر، عادلانه‌تر، و مرفه‌تر» می‌کند.

سه سال پس از ورود به مجلس، برای اولین بار پست دولتی گرفت و تابستان ۲۰۱۹، با روی کار آمدن بوریس جانسون، به قائم‌مقام وزیر دارایی ارتقا پیدا کرد و وارد کابینه شد.

تنها چند ماه بعد، با کناره‌گیری ساجد جاوید از مقام وزیر دارایی، سوناک جانشین او شد؛ درست چند هفته قبل از آن‌که دولت برای مهار همه‌گیری کرونا، محدودیت‌های گسترده‌ای در کل کشور به اجرا بگذارد.

همه‌گیری خیلی سریع ریشی سوناک را به یکی از مشهورترین سیاستمداران بریتانیا تبدیل کرد. او با شروع شهربندان، قول داد که «هر چه لازم باشد» برای کمک به مردم و کسب‌وکارها انجام می‌دهد.

در طول دوران محدودیت‌های کرونا، وزارت دارایی زیر نظر سوناک صدها میلیارد پوند کمک نقدی مستقیم به مردم و کسب‌وکارها پرداخت و محبوبیت شخص وزیر دارایی سر به فلک کشید. ولی هیچ محبوبیتی ابدی نیست.

افول ستاره سوناک

با افزایش قیمت حامل‌های انرژی در اواخر ۲۰۲۱ و اوایل ۲۰۲۲ - روندی که با حمله روسیه به اوکراین سرعت بیشتری هم گرفت - قیمت‌ها، مخصوصاً نرخ برق، گاز، بنزین و گازوئیل، در بریتانیا رو به افزایش گرفت و «خرج زندگی» ورد زبان‌ها شد.

ولی تدابیری که او مارس ۲۰۲۲ در «بیانیه بهاری» (که چیزی شبیه یک لایحه بودجه مختصر است) برای کمک به معیشت در نظر گرفته بود، به نظر اکثر مردم ناکافی بود و ناگهان محبوبیت آقای وزیر سیر نزولی گرفت.

هم‌زمان مشخص شد که همسر او سال‌هاست که از نظر مالیاتی «غیرمقیم» است و روی میلیون‌ها پوند سودی که از سهامش در شرکت پدرش دریافت می‌کند، در بریتانیا مالیات نمی‌دهد.

چند روز بعد، پلیس لندن سوناک را بابت نقض محدودیت‌های کرونا با شرکت در یکی از مهمانی‌های غیرقانونی در دفتر نخست‌وزیر مجرم شناخت و جریمه‌اش کرد.

مدتی بعد معلوم شد آقای سوناک تا اکتبر ۲۰۲۱ همچنان گرین‌کارت آمریکا داشته است؛ کارتی که برای داشتنش، صاحبش باید قصد اقامت دائم در آمریکا را داشته باشد.

در ماه مه امسال، هفته‌نامه ساندی‌تایمز ثروت سوناک و همسرش را ۷۳۰ میلیون پوند (حدود ۹۰۰ میلیون دلار) تخمین زد که آن‌ها را جزو ۲۵۰ فرد ثروتمند بریتانیا قرار می‌دهد.

در بازه کوتاهی، تصویر سوناک در افکار عمومی از خزانه‌دار دست‌ودلباز اوایل همه‌گیری به «مرفه بی‌دردی» تبدیل شد که قصد ماندن در بریتانیا را ندارد، خانواده‌اش از هر مفر قانونی برای مالیات ندادن در بریتانیا استفاده می‌کند، و به جایش او مالیات‌های مردم عادی را بالا می‌برد.

گاف‌های سوناک

پس از افشای وضعیت مالیاتی همسرش، ریشی سوناک در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی خودش را به ویل اسمیت، بازیگر مشهور هالیوود تشبیه کرد که در مراسم اسکار روی سن رفت و به کریس راک، مجری برنامه سیلی زد.

یکی دیگر از اتفاقات عجیب هم وقتی بود که ساعتی پس از اعلام کاهش عوارض بنزین، جلوی عکاسان و فیلمبرداران، یک خودروی نسبتاً ارزان‌قیمت کیا ریو را بنزین زد؛ خودرویی که بعداً معلوم شد از یکی از کارکنان سوپرمارکت قرض گرفته بوده و مجانی بنزین زده است.

او همچنین در مصاحبه دیگری گفته بود از گرانی اجناس بی‌خبر نیست، چرا که او، همسرش و دو دخترشان، «هر کدام نان خودشان را در خانه دارند.»

فرق سیاست‌های ریشی سوناک و لیز تراس چیست؟

آن‌چه در نهایت به زمامداری بوریس جانسون پایان داد، نه برنامه‌های دولت، که رسوایی‌های شخصی بر سر مسائلی از جمله 'پارتی‌گیت' بود. به همین دلیل نامزدهای جانشینی او قصد دارند کم‌وبیش اکثر مواضع و سیاست‌های او را - از جمله در زمینه فرستادن مهاجران به رواندا - ادامه بدهند.

البته در زمینه اقتصادی دو نامزد نهایی گفته‌اند به دنبال کاهش مالیات‌ها هستند. تراس گفته بلافاصله پس از نخست‌وزیر شدن، این کار را آغاز می‌کند، ولی سوناک می‌خواهد تا مهار شدن تورم منتظر بماند.

در زمینه سیاست خارجی هم اختلاف اصلی احتمالاً بر سر روابط با اتحادیه اروپاست؛ جایی که تراس موضع تندتر و خصمانه‌تری نسبت به این اتحادیه دارد و ممکن است پیروزی‌اش تنش‌ها را حتی بیشتر هم بکند.

ولی چالش اصلی برای هر دو نامزد، محو خاطره رسوایی‌های دوره بوریس جانسون از ذهن مردم و فاصله گرفتن از اوست.

محبوبیت حزب محافظه‌کار در ماه‌های اخیر به شدت افت کرده و به طور غیرمنتظره‌ای انتخابات میان‌دوره‌ای در سه حوزه مختلف را به رقبایش باخته است.

حالا سؤال این است که آیا دو سیاستمداری که از آغاز زمامداری بوریس جانسون، عضو کابینه او بوده‌اند و تا چند روز پیش از اعلام کناره‌گیری او، از عملکردش دفاع می‌کردند، می‌توانند خود را نماد تغییر معرفی کنند؟