حذف ۲ شبکه‌ صداوسیما خوب است اما کافی نیست

یک کارشناس فرهنگ و رسانه معتقد است، حذف دو شبکه شما و ایران کالا از تلویزیون، اقدام مثبتی است که باید ادامه پیدا کرده و در مورد دیگر شبکه‌های هم عرض، مثل نسیم و تماشا، افق و مستند و پویا و امید هم می‌تواند اجرایی شود.

به گزارش ایسنا، خبر حذف دو شبکه تلویزیونی «ایران کالا» و «شما» یکم مرداد ماه از طریق پخش تیزر در شبکه‌های سراسری اعلام و در توضیح این اقدام گفته شد: برای بیشتر دیده شدن شبکه‌های ایران کالا و شما، برنامه‌های این دو شبکه از پنجم مرداد ماه به شبکه‌های پربیننده سیما منتقل می‌شوند تا با هم‌افزایی و استفاده بهینه از منابع رسانه ملی شاهد تقویت و ارتقای این برنامه‌ها باشیم.

در پی این اتفاق، علیرضا دباغ ـ کارشناس فرهنگ و رسانه ـ درباره حذف دو شبکه ایران کالا و شما از تلویزیون، با اعتقاد بر اینکه گسترش بی‌رویه شبکه‌های تلویزیونی از ابتدا کار اشتباهی بود، به ایسنا گفت: در سال‌های گذشته در تلویزیون و رادیو شاهد گسترش ناگهانی شبکه‌های مختلف بودیم. توجیه‌های مختلفی برای این کار وجود داشت؛ از جمله اختصاصی کردن شبکه‌ها برای مخاطبان خاص. این استدلال شاید در کشورهایی که دارای رسانه‌های مستقل هستند و شبکه‌ها با بودجه دولتی اداره نمی‌شوند و روی پای خودشان می‌ایستند برای کسب درآمد از مخاطبان خاص، توجیه‌پذیر باشد اما در کشوری که تمام هزینه‌های شبکه‌ها از بیت‌المال تأمین می‌شود، صرف این میزان بودجه برای این تعداد شبکه‌ محل اشکال است. این تصمیمات در آن زمان بر اساس تصمیمات هیجانی صورت پذیرفت و از ابتدا برنامه‌ریزی درستی برای آن وجود نداشت.

دباغ افزود: اختصاصی کردن شبکه‌ها به طور کلی خوب است اما باید دید این کار با چه بودجه و امکانات فنی و کدام نیروی انسانی انجام می‌شود؟ در نظر گرفتن تنوع و مخاطبان خاص کار خوبی است اما از آنجا که قانون اجازه تأسیس شبکه‌های خصوصی را نمی‌دهد این بار به روی دوش صداوسیما افتاد و این رسانه به جای افزایش کیفی برنامه‌ها به افزایش کمی برنامه‌ها از طریق گسترش شبکه‌ها اقدام کرد.

این کارشناس رسانه با بیان اینکه تصمیم حذف دو شبکه تلویزیونی بر اساس مطالعات مختلف و نظرسنجی‌هایی که صورت گرفته، عملی شده است، ادامه داد: باید ببینیم هزینه‌هایی که برای استمرار یک شبکه صرف می‌شود چقدر است و آن شبکه چقدر مخاطب دارد. شبکه‌ای که درصد قابل توجهی از مخاطبان را به خود اختصاص نمی‌دهد و تأثیری در میزان بینندگان تلویزیون ندارد، بودن یا نبودنش فرقی ندارد، فقط نیروی مادی و انسانی را اشغال می‌کند.

دباغ تأکید کرد: حذف این دو شبکه برای شروعِ کار خوب است اما کافی نیست. این کار باید در مورد شبکه‌های دیگر هم اجرا شود. مثلا شبکه نسیم و تماشا هم‌عرض هم هستند، شبکه‌های افق و مستند و شبکه‌های پویا و امید نیز می‌توانند هم عرض هم تلقی شوند و در هم ادغام شوند. استمرار این کار خیلی مهم است. اگر چه همین اقدام اخیر هم قابل تقدیر است و انجامش شهامت می‌خواست زیرا ادامه دادن یک کار غلط خودش غلط است و کار را بدتر می‌کند اما امیدوارم فقط به حذف این دو شبکه‌ بسنده نکنند.

در این زمینه بخوانید:

حذف ۲ شبکه صداوسیما از پنجم مرداد ماه

مخاطبان «ایران کالا» و «شما» با حذف این ۲ شبکه چه کنند؟

او با اشاره به کمرنگ شدن برنامه‌های کودک و نوجوان در شبکه‌های اصلی تلویزیون، عنوان کرد: حذف مخاطب کودک ونوجوان از شبکه‌های اصلی و پر بیننده  سیما، مثل شبکه یک  و دو  کار اشتباهی بود.  گروه‌های کودک و نوجوان در این شبکه‌ها گروه‌های فعالی بودند و از ابتدا برنامه‌های کودک نوستالژیکی از آن‌ها پخش شده است. اما وقتی شبکه مخصوص کودک تأسیس شد، مخاطبان را به آن سمت سوق دادیم. مگر در هر خانه چند تلویزیون است که انتظار داشته باشیم هر کدام از افراد خانواده برنامه های موردعلاقه و نیازشان را در شبکه خاص خودشان ببینند؟ از آنجا که گروه‌های کودک و نوجوان شبکه یک و دو گروه‌های فعالی بودند، پیشنهاد من این است که با احیای دوباره گروه کودک ونوجوان در شبکه های اول و دوم سیما برنامه‌های تولیدی کودک و نوجوان  در همین گروه‌ها تولید و پخش شود و تکرار آن‌ها در کنار برنامه‌های تأمینی، از یک شبکه اختصاصی مثل پویا یا امید پخش شود.با خالی شدن سبد کودک و نوجوان در برنامه های شبکه‌های اصلی تلویزیون، الان شبکه‌های اول و دوم تلخ و بی نشاط شده اند که به دلیل کثرت برنامه های خبری و شبه‌خبری بیشتر مواضع سیاسی دارند تا سرگرم‌کننده و جذب مخاطب به این شیوه دچار اشکال است.

دباغ در پایان به موضوع گسترش شبکه های رادیویی هم اشاره کرد و گفت: در رادیو هم گسترش بی رویه شبکه‌ها بدون برنامه ریزی دقیق انجام می‌شود. رادیوهای فصلی و مناسبتی ضرورتشان چندان قابل توجیه نیست، همچنین شبکه مستند در رادیو که تازه تاسیس شده است هم خلاف رویه‌ی کوچک سازی است. بهتر است الان که صدا و سیما به این نتیجه رسیده که شبکه‌های کم مخاطبش را ادغام کند در رادیو هم این کار اجرا شود.

علیرضا دباغ