مقبره ارسلان جاذب، قدیمی ترین بنای تاریخی به جامانده در خراسان

یکی از جاذبه‌های استان خراسان، مقبره‌ی ارسلان جاذب است که یکی از سرداران سطان مسعود غزنوی بوده است. این مقبره به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بناهای دوران اسلامی خراسان شناخته شده و در منطقه‌ی تاریخی سنگ بست واقع شده است.

بعد از ظهور اسلام در ایران، خراسان به علت موقعیت جغرافیایی که داشته، از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. این منطقه محل گذر بسیاری از کاروان‌های بازرگانی بوده است.

منطقه تاریخی سنگ بست نیز در ٣۵ کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که این منطقه در زمان حکومت غزنویان زیر مجموعه‌ی شهر توس بوده و والی توس نیز ارسلان جاذب بوده است.

مصالح اصلی مقبره به مانند تمامی بناهای سبک خراسانی، آجر است و کمترین میزان تزیینات در این بنا به کار رفته است. شکل کلی بنا، مربع شکل و بر روی بنا گنبدی کوتاه قرار دارد.

گنبد مقبره نسبت به گنبدهای دوران خود کوتاه‌تر است و بر روی ساقه‌ای هشت وجهی با ارتفاع ١٠ متر واقع شده است. تزیینات به کار رفته در این مقبره بسیار ساده و آجرکاری آن به صورت هفت و هشت است و همچنین گچبری‌های بسیار کمی در بخش داخلی گنبد دیده می‌شود. به نظر می‌رسد همین تزیینات ساده‌ی بنا نیز از هنر بودایی الهام گرفته شده است.

در کنار مقبره، میل تاریخی نیز به چشم می‌خورد که دوره ساخت این میل نیز مربوط به حکومت غزنویان است. این میل دارای ارتفاع ٢۶ متر بوده و در قسمت بالا و پایین آن، مقرنس‌های آجری و کتیبه‌ای به خط کوفی آجری دیده می‌شود. بر روی این کتیبه، آیه ٣٣ از سوره فصلت نوشته شده است. براساس شواهد موجود، این میل احتمالا مناره‌ی مسجد جامع بوده و همچنین به عنوان راهنمای کاروانیان از آن استفاده می‌شده است. 

 

 

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد