جریان«مانسون» نسبت به سالهای گذشته بی‌سابقه بود/ تامین تجهیزات هواشناسی نیازمند تخصیص بودجه است

رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به اینکه قبل از وقوع سیل در روزهای اخیر هشدارهای لازم صادر شده بود، گفت: شدت جریان مانسون نسبت به چندین سال گذشته بی سابقه بود.

به گزارش ایسنا، سحرتاجبخش در یک برنامه تلویزیونی درباره صدور هشدارهای هواشناسی هنگام وقوع بلایای طبیعی همچون سیل گفت: هشدارهای هواشناسی در دو سطح ستادی و استانی صادر می‌شوند. در برخی مواقع این هشدارها هم در سطح استانی و همدر سطح ستادی صادر می‌شوند و در برخی مواقع فقط ستاد و در برخی مواقع نیز فقط استان کفایت می‌کند که این موارد نیز بر اساس تشخیص همکاران در سازمان هواشناسی برای صدور و تولید این هشدارها انجام می‌شود.

وی درباره سطوح متفاوت پیش‌بینی و هشدارهای‌ هواشناسی اظهار کرد: هشدارها در سه سطح زرد، نارنجی و قرمز صادر میشوند که سطح قرمز بالاترین سطح هشدار و برای رخداد پدیده‌ها و یا مخاطراتی است که مخاطرات شدید و دامنه فعالیت گسترده‌ای دارند و این شدت و حدت به ترتیب در هشدارهای نارنجی و زرد کاهش می‌یابد.

رییس سازمان هواشناسی کشور درباره هشدار صادر شده در زمان وقوع سیل در شهرستان استهبان در فارس اظهار کرد: برای سیل شهرستان استهبان به دلیل اینکه تنها در یک نقطه و به طور مشخص در استان فارس اتفاق افتاد هشدار زرد صادر کردیم اما نکته قابل توجه این است که به دلیل پیش‌بینی‌پذیری پایینی داشت و در منطقه کوچکی هم احتمال رخداد آن وجود داشت شرایط برای صدور هشدار زرد رنگ مناسب بود.

وی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که چه در لغت‌نامه‌های بین‌المللی و چه در لغت‌نامه‌های هواشناسی و چه در لغتنامه‌های عمومی مفهوم سیلاب آبی است که از جریان عادی و طبیعی بیشتر باشد. اما در سیل استهبان جریان آب در بستر رودخانه حرکت می‌کرد و از لبه رودخانه بیرون نیامده بود. در آن منطقه امام‌زاده و روستاهایی وجود دارند که خسارتی به آن‌ها وارد نشده است. علاوه برآن برای رودخانه‌های فصلی کاملا طبیعی است که در برخی مواقع پرآب و در برخی مواقع نیز کم آب باشند اما اگر قرار بر وقوع سیل باشد باید جریان آب فراتر از مسیر همیشگی رودخانه  باشد که در استهبان این اتفاق نیفتاد. اما به دلیل اتراق در بستر رودخانه خسارات و تلفاتی را به بار آورد وگرنه به لحاظ نقطه‌ای هشدار زرد برای استهبان استن فارس کفایت می‌کرد.

صدور هشدار هواشناسی ۴۸ ساعت قبل از وقوع حادثه

تاجبخش درباره مدت زمان صدور هشدار پیش از وقوع سیل گفت: حدود ۴۸ ساعت قبل از وقوع حادثه هشدار زرد برای جنوب شرق فارس صادر شد که استهبان جزو آن بخش محسوب می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که هشدارهای هواشناسی به طور مشخص در اختیار چه کسانی قرار می‌گیرد؟ اظهار کرد: ۲ کاربر برای صدور هشدارهای هواشناسی وجود دارد که گروه اول عامه مردم هستند و همکاران در رسانه‌های ملی و شبکه‌های ملی و استانی اطلاع‌رسانی می‌کنند که در آرشیو برنامه‌های صدا و سیما نیز مستندات آن موجود است. در حوزه‌های تخصصی نیز تمام دستگاه‌های تخصصی، نظارتی و سطح بالا از دفتر مقام معظم رهبری تا دولت، وزارتخانه و همینطور سازمان‌های مرتبط همچون وزارت نیرو، سازمان مدیریت بحران و...  یک لیست عریض و طویلی وجود دارد که این هشدارها به تمام این دستگاه‌ها برای اقدامات لازم ارسال می‌شود.

شدت جریان مانسون طی سال‌های اخیر بی‌سابقه بود

رییس سازمان هواشناسی کشور درباره پدیده مانسون توضیح داد: مانسون جریانی است که از اقیانوس به طرف خشکی حرکت می‌کند و در مقیاس بزرگی عمدتا در فصل تابستان به سمت عرصه‌های شمالی‌تر می‌آید و گاها تا تهران نیز می‌رسد. اما جریان مانسون با این شدت و قدرت طی چند سال اخیر بی‌سابقه بوده و شرایط ویژه‌ای بود که مانسون انقدر قوی در کشور ایران فعال شد. البته که فعالیت مانسون عمدتا در نیمه‌جنوبی کشور فعال بود اما برخی روزها شاهد بارندگی حاصل مانسون در تهران و رشته کوه البرزهم  بودیم  که سیستم‌هایی را که از نوار شمالی کشور رد میشد را تحت تاثیر قرار داد و بارش‌هایی را نیز در دامنه شمالی و جنوبی رشته کوه البرز داشتیم که متاسفانه منجر به رخداد سیلاب‌های منطقه‌ای در برخی مناطق شد.

علت عدم راه‌اندازی سیستم‌های هشدار پس از تصویب قانون هوای پاک چه بود؟

تاجبخش درباره علت عدم راه‌اندازی سیستم‌ها پس از تصویب قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ گفت: هدف ما از ایجاد قوانین این است که بتوانیم هشدارهای مرتبطی صادر کنیم. در برخی مواقع برای اینکه بتوانیم از جدیدترین فناوری‌ها و دستاوردهای دنیا استفاده کنیم نیازمند لیست بلندبالایی است که سازمان هواشناسی کشور با آن تجهیز شود.

وی افزود:از سال ۱۳۹۶ که این قانون ابلاغ شده و بنده در آن هنگام رییس سازمان هواشناسی نبودم با دیدگاه استفاده از فناوری‌های جدید دنیا برای راه اندازی این سیستم هزینه‌های مورد نیاز برآورد و به دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط اعلام شد. از اوایل سال ۹۸ که بنده در موقعیت ریاست سازمان هواشناسی کشور قرار گرفتم با توجه به سیل‌هایی که طی نوروز ۹۸ و اواخر۹۷ آمد ماده ۲۶ قانون هوای پاک را در دستور کار قرار دادیم.اما دو بخش بنیادی دراین هشدار سیل وجود دارد که یک بخش سخت افزاری و بخشی دیگرهم نرم‌افزاری است.

برای تامین تجهیزات سخت‌افزاری نیاز به اعتبارات ویژه است

رییس سازمان هواشناسی کشور ادامه داد: برای اینکه بتوانیم تمام بارش‌هایی را مثل بارش‌های نقطه‌ای که الان اتفاق افتاده و ناشی از توفان‌های همرفتی که در کشور به خاطر فعالیت مانسون ایجاد شده را پایش کنیم و بر اساس داده‌ها بتوانیم پیش‌بینی کنیم در حوزه سخت‌افزاری تجهیزات بسیاری همچون یک شبکه راداری بسیار قوی در غالب رود دره‌های قابل ملاحظه‌ای که بارش زیاد دارند نیاز داریم که در خود استان تهران حداقل ۷ رود دره در شمال شهر وجود دارد که هر کدام به یک رادار کوچک نیازمند هستند. برای توسعه این موارد نیاز به اعتبارات ویژه‌ای است که بارها نیز اعلام شده است اما به صورت ویژه‌ای تامین نشده است و تنها اعتبارات سازمان هوانشاسی طی این‌ سال‌ها افزایش یافته است.

وی ادامه داد: بنابراین وقتی تجهیزات سخت‌افزاری تامین نشده ما نمی‌توانیم مسئولیت را رها کنیم. ما مکلف هستیم تا ساز و کاری را برای صدور و تولید پیش‌بینی‌ها و هشدارها فراهم کنیم. دربخش سخت‌افزاری تا جایی که اعتبارات اجازه داده و از اعتبارات عمومی حوزه عمرانی است هزینه می‌کنیم که تا کنون رادار هواشناسی و حدود ۱۰۰ ایستگاه باران‌سنجی خریداری شده است. در سال‌های اخیر در بخش نرم افزاری هم فاز اول سامانه هشدار سیل را اجرا کردیم و به دلیل اینکه نمی‌توانستیم فاز اول را در تمام کشور اجرا کنیم اولویت‌ها را از وزارت نیرو گرفتیم و همانطور که آقای ضیاییان هم گفتند در حدود ۵۰۰ نقطه این اطلاعات و برخی از حوزه‌ها حدود ۱۲ حوزه آبریز را در اختیار داریم در مرکز پیش‌بینی هم انجام می‌شود.

تاجبخش افزود: برای توسعه باید به تمام حوزه‌های دیگر برویم و داده‌های زمینه‌ای آن‌ها را دریافت کنیم که تمام این‌ها نیاز به هزینه دارد و همین مدلی را هم که اکنون داریم با اعتبارات کمی تامین کرده‌ایم چرا که بیس آن به صورت مجزا در پژوهشگاه اجرا شده بود و آمدیم تعداد نقاط آن را افزایش داده و این سامانه را راه‌اندازی کردیم و باحمایت‌های آقای وزیر سال گذشته فاز یک آن افتتاح شد ولی در حوزه نرم‌افزاری این سامانه باید توسعه یابد.

تامین تجهیزات هواشناسی درصورت تخصیص بودجه ویژه

وی ادامه داد: در حوزه سخت‌افزاری هم اگر اعتبارات ویژه‌ای مشخصا برای پایش بیشتر بارش‌ها که گاها می‌تواند منجر به رخ‌داد سیل شود تامین شود خرید این تجهیزات را حتما در دستور کار قرار خواهیم داد چرا که این وظیفه ما این است اما درخواست این تجهیزات واعتبارات لازم است تاکنون که به‌طور ویژه تامین نشده است.نکته‌ای که وجود دارد این است که اعتبارات سازمان هواشناسی فقط مربوط به بخش عمرانی نیست و بخشی هم مربوط به هزینه‌های جاری سازمان است که از این بخش منفک می‌شود. در بخش اعتبارات عمرانی هم فصل‌ها با هم متفاوت هستند یکی دو فصل مشخص است که ما بتوانیم تجهیزات را از آن تامین کنیم و بقیه فصول مربوط به بازسازی و نوسازی و مواردی از این قبیل است. بنابراین کل این مبلغ عددی نیست که بتوانیم برای خرید تجهیزات از آن استفاده کنیم. ضمن اینکه ما یک سری فعالیت‌های جاری در سازمان داریم که باید انجام دهیم ما مکلف هستیم براساس تعهدات بین‌المللی حدود ۷ هزار تا ۸هزار رادیو سوند سالانه خریداری کنیم.

ادامه دارد....