کنترل سیلاب و حفظ منابع آب‌وخاک با عملیات آبخیزداری

به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا آبخیزداری مجموعه عملیاتی است که بر اساس اصول مدیریت یکپارچه حوضه آبخیز به منظور حفاظت از منابع آب و خاک اجرایی می‌شود و آبخوان‌داری نیز با مهار و نفوذ سیلاب روی عرصه‌های آبخوان از بروز سیلاب‌های مخرب جلوگیری می کند و موجب احیای منابع آب و خاک می‌شود.

حوضه آبخیز عرصه‌ای است که رواناب ناشی از بارش بر روی آن از طریق آبراهه‌ها جمع ‌آوری و به یک خروجی نظیر رودخانه، آب‌انباشت، تالاب، دریاچه یا دریا هدایت می‌شود و انجام عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌تواند تا حد زیادی از بروز سیلاب‌های مخرب، پرشدن سدها توسط رسوبات، تخریب عرصه‌های منابع طبیعی و تشدید وقوع بلایای طبیعی جلوگیری کند.

اجرای پروژه‌های آبخیزداری در جلوگیری از افت سطح آب‌های زیرزمینی و ذخیره آب، کاهش خسارات ناشی از سیل، جلوگیری از فرسایش خاک، بهبود شرایط زیست محیطی، کاهش خسارت ناشی از خشکسالی و تغذیه سفره‌های زیر زمینی، بهبود اشتغال، ارتقای سطح درآمد روستاییان و آبخیزنشینان و بالا بردن ارزش تفرجگاهی مناطق تحت پوشش موثر است.

به گفته کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی، اهمیت خاک و حفظ و نگهداری آن به مراتب مهمتر از آب می باشد چرا که احیای خاک بسیار سخت تر است و متوسط فرسایش خاک در لرستان ۲۵ تن در هکتار است که با عملیات آبخیزداری می توان این میزان را کاهش داد

همچنین ۲۵ درصد تنوع زیستی جهان در خاک نهفته است و احیای یک سانتی متر خاک بسیار زمان بر می‌باشد که اگر این پوشش از بین برود نسل آینده با مخاطره روبه‌رو شد خواهد شد.

۲۰۰ میلیون مترمکعب عملیات آبخیزداری در لرستان انجام شد

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: از سال ۱۳۷۲ که بخش آبخیزداری فعالیت خود را آغاز نموده تاکنون ۲۰۰میلیون مترمکعب کنترل سیل و رسوب در استان انجام شده است اما متاسفانه از سال ۹۰ تا ۹۶ اعتبارات بسیار اندک بود.

مجید سپهوند گفت: سال های ۹۷ تا ۹۹ با عنایت مقام معظم رهبری بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار از صندوق توسعه ملی به طرح های آبخیزداری لرستان اختصاص یافت که در این راستا ۱۱۷ پروژه در تمامی شهرستان های استان انجام شد.

وی افزود: تمامی اقدامات پنج سال اخیر جزو برنامه ششم توسعه بوده و اجرای پروژه ها در راستای اقدامات آبخیزداری ۲۷ درصد رشد داشته است اما امسال اعتبارات متفرقه و محرومیت زدایی به صورت اسناد خزانه به لرستان اختصاص یافت.

وی با اشاره به سفر آذرماه سال گذشته رییس جمهور به لرستان ادامه داد: در این سفر ۱۹۰ میلیارد تومان برای اقدامات امسال و سال آینده اداره کل اختصاص یافت همچنین ۳۳ میلیارد تومان اعتبار در قالب ۱۴ طرح برای بخش آبخیزداری تعریف شد که اکنون در مرحله مناقصه می باشد.

سپهوند بیان کرد: همچنین مقرر شد ۸۹ میلیارد تومان از اعتبارات محرومیت زدایی به اقدامات آبخیزداری لرستان اختصاص یابد که تاکنون با ۲۳ میلیارد تومان آن موافقت شده است و در انتظار ابلاغ برای اجرای طرح های مورد نظر هستیم.

وی گفت: با تخصیص اعتبارات لازم، ۹۲ هزار متر مکعب عملیات آبخیزداری انجام می شود که تغذیه سفره های زیرزمینی، کنترل سیل و رسوب همچنین افزایش پوشش گیاهی را به همراه خواهد داشت.

۱۲۶ میلیارد تومان برای طرح‌های آبخیزداری لرستان نیاز است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز گفت: اجرای عملیات آبخیزداری یکی از مناسب ترین روش های کاهش خسارات سیل و جلوگیری از رانش زمین محسوب می شود که ۱۲۶ میلیارد تومان برای اجرای طرح های آبخیزداری و کاهش خسارات ناشی از سیل در پنج شهرستان بحرانی استان نیاز است.

شیرزاد نجفی با بیان اینکه در بسیاری مناطق به علت شرایط زمین شناسی، توپوگرافی و اقلیمی، احتمال بروز خطرات طبیعی بسیار بالا است افزود: به دلیل عدم توجه برخی دستگاه ها، طرح های اشتغالزا و توسعه ایی در دستور کار قرار می گیرد که در آن هیچگونه توجهی به تهدیدات طبیعی نشده است و تاسیسات در مناطق پرخطر از جمله حریم، بستر رودخانه ها و مناطق ناپایدار شکل می گیرد.

وی گفت: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان بیش از ۱۵ سال است که مطالعاتی روی مناطق زمین لغزشی به عنوان مناطق تولید رسوب در دست اقدام دارد که در این راستا در مسیر منتهی به روستای دره پین الیگودرز در شعاع ۴۰ کیلومتری و سطح ۱۸ هزار و ۴۰۸ هکتار، نواحی زمین لغزشی فعال و نیمه فعال شناسایی شده است.

نجفی ادامه داد: برای تثبیت هر هکتار زمین لغزش، بیش از یکهزار میلیون ریال اعتبار نیاز است که با توجه به وسعت مناطق زمین لغزشی به نظر می رسد بایستی در نحوه ارائه خدمات به مناطق روستایی تجدیدنظر شود و با مکان یابی های دقیق، نسبت به تجمیع روستاهای پراکنده مبادرت گردد.

وی‌ بیان کرد: به منظور اجرای عملیات آبخیزداری در مناطقی از حوضه آبخیز شول آباد و کی گوران به ازای هر هکتار، ۳۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است که به علت ضعیف بودن اعتبارات بخش آبخیزداری در استان و کشور در حال حاضر به ازای هر هکتار به طور متوسط ۱۰ میلیون ریال و معادل ۳۰ درصد از اعتبار واقعی می باشد که این موضوع باعث شده است روند اجرای عملیات آبخیزداری در این منطقه و سایر مناطق بسیار کند، زمانبر و عملا غیرمفید باشد.

نجفی اظهار داشت: در حوضه آبخیز منتهی به روستای کیگوران با مساحت یکهزار و ۱۴۴ هکتار ضریب تولید رواناب در حالت عادی بیش از ۶۵ و در سیل اخیر بیش از ۹۰ درصد بوده و این در حالی است که هواشناسی استان میزان بارش در منطقه شول آباد را ۱۲ میلیمتر اعلام کرد اما در اثر این بارش بیش از سه میلیون مترمکعب رواناب تولید شد به این معنا که بیش از ۹۰ درصد بارش به رواناب تبدیل و باعث بروز سیل شده است.

وی گفت: در حوضه آبخیز شول آباد الیگودرز با مساحت ۴۳ هزار هکتار، حداقل اعتباری بالغ بر ۹۰ میلیارد تومان برای تکمیل عملیات آبخیزداری نیاز است.