لزوم توجه به منابع دست اول تاریخی در واقعه عاشورا

محمد رضا سلمانی عبیات، پژوهشگر تاریخ با اشاره به اینکه عاشورا به عنوان یک رخداد مهم همواره مورد توجه همه مورخان و پژوهشگران بوده، گفت: توجه به صحت آنچه گفته و نقل می‌شود، باید اولویت نخست علما و واعظان باشد.

او با بیان اینکه بسیاری از مشکلات زمانی رخ می‌دهد که افرادی ناآگاه نسبت به تاریخ اظهار نظر و یا حتی قلم می‌زنند، افزود: بهتر است افرادی که حوزه تاریخ تحصیل نکرده اند نسبت به اظهار نظر در این حوزه بسیار تخصصی اجتناب کنند، چرا که تاریخ با هویت و عقیده جامعه گره خورده است.

آقای سلمانی عبیات با بیان اینکه برخی از علما و تاریخ دانان همواره نهضت‌هایی در راه تصحیح اقوال و اخبار کربلا به پا کرده اند، گفت: میرزا حسین نوری از اساتید بنام حوزه از علمای قرن ۱۳ هجری که استاد شیخ عباس قمی است، اقدامات مهمی در این زمینه انجام داد که از جمله آن می‌توان به نگارش کتاب «لوءلوء و مرجان» اشاره کرد.

این پژوهشگر تاریخ یادآور شد که آیت الله مرتضی مطهری نیز همواره دغدغه مبارزه با تحریفات عاشورا را در ذهن داشت و شالوده و هدف از نگارش کتاب «حماسه حسینی» همین موضوع بوده است.

او با بیان اینکه مقاتل عاشورا عموما ۵ مورد اساسی هستند که ۵ مورد مربوط به قرن دوم تا اوائل قرن چهارم هجری است، ادامه داد: این ۵ مقتل، مقتل الحسین (علیه السلام) ابومخنف، طبقات ابن سعد، انساب الاشراف بلاذری، اخبارالطوال دینوری و الفتوح ابن اعثم هستند.

محمد رضا سلمانی عبیات عنوان اینکه مقتل ابومخنف نزدیک‌ترین منبع به واقعه عاشورا است، گفت: آنچه اکنون به عنوان مقتل ابومخنف وجود دارد، با اصل مقتل ابومخنف تفاوت‌های جدی دارد.

این مولف خوزستانی، با اشاره به اینکه گزارش‌های ابومخنف در کتاب‌های دیگری همچون تاریخ طبری و الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد آماده است و نشان می‌دهد که نسخه‌هایی از مقتل ابومخنف حداقل تا قرن ۳ و ۴ در دسترس و مورد استفاده بوده است.

عبیات با اشاره به اینکه، ابن سعد در کتاب طبقات الکبری که یک کتاب طبقه رجالی است، گزارش‌های بسیار مهم و نابی از واقعه عاشورا ارائه می‌دهد، اظهار کرد: این گزارش‌ها آنقدر مهم و طولانی هستند که برخی از نویسندگان و مصححان آن را به صورت یک کتاب مجزا تحت عنوان «ترجمه الامام الحسین ومقتله علیه السلام» توسط مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث چاپ شده است.

او در پایان گفت: مقتل ذکر شده تحت کتاب ارزشمند الارشاد که نوشته شیخ مفید است در بین مقاتل شیعه از جهت قدمت حائز اهمیت است، در عین حال پژوهش ارزشمند شیخ عباس قمی تحت عنوان «نفس المهوم» در جایگاه یک مقتل میتواند مفید باشد، گرچه که برخی از مطالب آن نیازمند بررسی و دقت بیشتر است.

باشگاه خبرنگاران جوان خوزستان اهواز