در اوت ۱۹۴۷ هند از بریتانیا مستقل شد.

سرزمینی که بریتانیا بر آن حکومت کرده بود، چند پاره و به هند و کشور جدید پاکستان تقسیم شد (با پاکستان شرقی که بعدها بنگلادش شد).

این باعث موجی از خشونت‌ها شد که در آن تقریبا ۱۵ میلیون نفر آواره شدند و بر اساس تخمین‌ها یک میلیون نفر هم جان خود را از دست دادند. 

هند و پاکستان از آن زمان رقیب یکدیگر بوده‌اند. 

چرا تقسیم شد؟

بریتانیا در سال ۱۹۴۶ میلادی اعلام کرد که به هند استقلال می‌دهد. بریتانیا دیگر توان اداره هند را نداشت و می‌خواست سریع‌تر آن را ترک کند. 

لرد لوئیس مونت‌باتن، آخرین نایب‌السلطنه بریتانیا در هند، ۱۵ اوت ۱۹۴۷ را به عنوان تاریخ استقلال مشخص کرد. 

پروفسور ناوتی پیوروال، عضو شورای پژوهشی هنر و علوم انسانی می‌گوید: «بریتانیایی‌ها از مذهب به عنوان وسیله‌ای برای دسته‌بندی مردم در هند استفاده می‌کردند. برای مثال، برای انتخابات محلی فهرست جداگانه‌ای از مسلمانان و هندوها داشتند. میزان معینی از کرسی‌های انتخاباتی برای هندوها و تعداد مشخصی برای مسلمانان اختصاص می‌یافت. مذهب یک فاکتور مشخص در سیاست بود.»

دکتر گرث پرایس در موسسه سیاست خارجی چتم هاوس مستقر در بریتانیا، می‌گوید: «وقتی مشخص شد که قرار است هند مستقل شود، بسیاری از هندی‌های مسلمان از آینده خود برای زیستن در کشوری که اکثریت آن هندو هستند، بیمناک شدند.» 

او ادامه داد: «آنها فکر کردند که از بین خواهند رفت. شروع کردند به حمایت سیاسی از رهبرانی که برای جدایی یک سرزمین مسلمان تبلیغ می‌کردند.» 

مهاتما گاندی و جواهر لعل‌ نهرو از رهبران جنبش استقلال طلبی هند می‌گفتند خواهان هندی یکپارچه هستند که همه مذاهب را در بر بگیرد.

با این حال محمدعلی جناح، رهبر اتحادیه مسلمانان سراسر هند (مسلم لیگ)‌ به عنوان بخشی از راه حل استقلال، خواهان جدایی بود. 

دکتر پرایس می‌گوید: «ممکن بود مدت‌ها طول بکشد تا درباره چگونگی شکل‌گیری یک هند یکپارچه توافق به دست آید. اما به نظر آمد جدایی یک راه حل سریع و ساده است.»

جدایی چه رنج‌هایی به بار آورد؟ 

یک کارمند دولت بریتانیا به نام سر سیریل رادکلیف در سال ۱۹۴۷ مرزهای جدید بین هند و پاکستان را ترسیم کرد. 

او شبه‌قاره هند را تقریبا به یک بخش مرکزی و یک بخش جنوبی تقسیم کرد که هندوها اکثریت آن را تشکیل می‌دانند و دو بخش  شمال غربی و شمال شرقی که مسلمانان اکثریت را در آن داشتند. 

با این حال، جمعیت مسلمانان و هندوها در سراسر هند بریتانیا پراکنده بودند. به این معنی که پس از تقسیم، تقریبا ۱۵ میلیون نفر، اغلب صدها کیلومتر، برای عبور از مرزهای تازه تاسیس سفر کردند. 

در بسیاری از موارد، مردم با خشونت جمعی از خانه‌های خود رانده شدند. اولین نمونه از این کشتار سال ۱۹۴۶ در کلکته اتفاق افتاد که در جریان آن حدود ۲ هزار نفر کشته شدند.

دکتر الینور نیوبگین، مدرس ارشد تاریخ آسیای شرقی در دانشگاه سواز لندن می‌گوید: «مسلم لیگ شبه‌نظامیان خود را تشکیل داد و گروه‌های دست راستی هندو هم همین کار را کردند. گروه‌های شبه‌نظامی مردم را از روستاهای خود بیرون می‌کردند تا کنترل بیشتری بر اوضاع به دست آورند.»

در سراسر شبه‌قاره تخمین زده می‌شود بین ۲۰۰ هزار نفر تا یک میلیون انسان کشته شده یا جان خود را بر اثر بیماری در اردوگاه‌های پناهندگان از دست داده باشند. 

ده‌ها هزار زن هم از میان هندوها هم مسلمانان مورد تجاوز قرار گرفتند، ربوده شدند یا چهره‌شان از بین رفت.

تبعات جدایی چه بود؟

از زمان تقسیم، هند و پاکستان بارها بر سر اینکه چه کسی استان کشمیر را کنترل کند، جنگیده‌اند. 

دو بار در سال‌های ۸-۱۹۴۷ و ۱۹۶۵ بر سر کشمیر جنگ کردند و همچنین در سال ۱۹۹۹ در جریان بحران کارگل درگیر شدند. 

هر دو کشور ادعا می‌کنند این استان متعلق به آنهاست و در حال حاضر هم بخش‌های مختلف آن را اداره می‌کنند. 

هند همچنین در سال ۱۹۷۱ با پاکستان وارد جنگ شد؛ زمانی که در جنگ استقلال پاکستان شرقی (بنگلادش کنونی) از پاکستان، طرف پاکستان شرقی را گرفت. 

الان کم‌تر از دو درصد جمعیت پاکستان هندو هستند.

دکتر پرایس می‌گوید: «پاکستان به تدریج اسلامی‌تر شده است. تا حدی به این خاطر که بسیاری از جمعیت کنونی آن مسلمان هستند و هندوهای کمی باقی مانده‌اند. و هند اکنون بیشتر تحت تاثیر ناسیونالیسم هندو قرار گرفته است.»

دکتر نیوبگین می‌گوید «میراث جدایی دردناک است.»

او ادامه می‌دهد: «در هر دو کشور اکثریت مذهبی پرقدرتی به وجود آورده در حالی که اقلیت‌ها نسبت به گذشته کوچک‌تر و آسیب‌پذیرتر شده‌اند.»

پروفسور ناوتی پیوروال می‌گوید شاید می‌شد از جدایی و تقسیم جلوگیری کرد: «در سال ۱۹۴۷ ممکن بود که بشود یک هند یکپارچه تشکیل داد. می‌شد یک فدراسیون آزاد از ایالت‌ها به وجود آورد، از جمله ایالت‌هایی که در آنها مسلمانان در اکثریت باشند.»

خانم پیوروال ادامه می‌دهد: «اما گاندی و نهرو هر دو بر داشتن یک کشور متحد اصرار داشتند که از مرکز کنترل شود. آنها در واقع در نظر نمی‌گرفتند که یک جمعیت اقلیت مسلمان چطور می‌تواند در چنان کشوری زندگی کند.»

در اوت ۱۹۴۷ هند از بریتانیا مستقل شد.

سرزمینی که بریتانیا بر آن حکومت کرده بود، چند پاره و به هند و کشور جدید پاکستان تقسیم شد (با پاکستان شرقی که بعدها بنگلادش شد).

این باعث موجی از خشونت‌ها شد که در آن تقریبا ۱۵ میلیون نفر آواره شدند و بر اساس تخمین‌ها یک میلیون نفر هم جان خود را از دست دادند. 

هند و پاکستان از آن زمان رقیب یکدیگر بوده‌اند. 

چرا تقسیم شد؟

بریتانیا در سال ۱۹۴۶ میلادی اعلام کرد که به هند استقلال می‌دهد. بریتانیا دیگر توان اداره هند را نداشت و می‌خواست سریع‌تر آن را ترک کند. 

لرد لوئیس مونت‌باتن، آخرین نایب‌السلطنه بریتانیا در هند، ۱۵ اوت ۱۹۴۷ را به عنوان تاریخ استقلال مشخص کرد. 

پروفسور ناوتی پیوروال، عضو شورای پژوهشی هنر و علوم انسانی می‌گوید: «بریتانیایی‌ها از مذهب به عنوان وسیله‌ای برای دسته‌بندی مردم در هند استفاده می‌کردند. برای مثال، برای انتخابات محلی فهرست جداگانه‌ای از مسلمانان و هندوها داشتند. میزان معینی از کرسی‌های انتخاباتی برای هندوها و تعداد مشخصی برای مسلمانان اختصاص می‌یافت. مذهب یک فاکتور مشخص در سیاست بود.»

دکتر گرث پرایس در موسسه سیاست خارجی چتم هاوس مستقر در بریتانیا، می‌گوید: «وقتی مشخص شد که قرار است هند مستقل شود، بسیاری از هندی‌های مسلمان از آینده خود برای زیستن در کشوری که اکثریت آن هندو هستند، بیمناک شدند.» 

او ادامه داد: «آنها فکر کردند که از بین خواهند رفت. شروع کردند به حمایت سیاسی از رهبرانی که برای جدایی یک سرزمین مسلمان تبلیغ می‌کردند.» 

مهاتما گاندی و جواهر لعل‌ نهرو از رهبران جنبش استقلال طلبی هند می‌گفتند خواهان هندی یکپارچه هستند که همه مذاهب را در بر بگیرد.

با این حال محمدعلی جناح، رهبر اتحادیه مسلمانان سراسر هند (مسلم لیگ)‌ به عنوان بخشی از راه حل استقلال، خواهان جدایی بود. 

دکتر پرایس می‌گوید: «ممکن بود مدت‌ها طول بکشد تا درباره چگونگی شکل‌گیری یک هند یکپارچه توافق به دست آید. اما به نظر آمد جدایی یک راه حل سریع و ساده است.»

جدایی چه رنج‌هایی به بار آورد؟ 

یک کارمند دولت بریتانیا به نام سر سیریل رادکلیف در سال ۱۹۴۷ مرزهای جدید بین هند و پاکستان را ترسیم کرد. 

او شبه‌قاره هند را تقریبا به یک بخش مرکزی و یک بخش جنوبی تقسیم کرد که هندوها اکثریت آن را تشکیل می‌دانند و دو بخش  شمال غربی و شمال شرقی که مسلمانان اکثریت را در آن داشتند. 

با این حال، جمعیت مسلمانان و هندوها در سراسر هند بریتانیا پراکنده بودند. به این معنی که پس از تقسیم، تقریبا ۱۵ میلیون نفر، اغلب صدها کیلومتر، برای عبور از مرزهای تازه تاسیس سفر کردند. 

در بسیاری از موارد، مردم با خشونت جمعی از خانه‌های خود رانده شدند. اولین نمونه از این کشتار سال ۱۹۴۶ در کلکته اتفاق افتاد که در جریان آن حدود ۲ هزار نفر کشته شدند.

دکتر الینور نیوبگین، مدرس ارشد تاریخ آسیای شرقی در دانشگاه سواز لندن می‌گوید: «مسلم لیگ شبه‌نظامیان خود را تشکیل داد و گروه‌های دست راستی هندو هم همین کار را کردند. گروه‌های شبه‌نظامی مردم را از روستاهای خود بیرون می‌کردند تا کنترل بیشتری بر اوضاع به دست آورند.»

در سراسر شبه‌قاره تخمین زده می‌شود بین ۲۰۰ هزار نفر تا یک میلیون انسان کشته شده یا جان خود را بر اثر بیماری در اردوگاه‌های پناهندگان از دست داده باشند. 

ده‌ها هزار زن هم از میان هندوها هم مسلمانان مورد تجاوز قرار گرفتند، ربوده شدند یا چهره‌شان از بین رفت.

تبعات جدایی چه بود؟

از زمان تقسیم، هند و پاکستان بارها بر سر اینکه چه کسی استان کشمیر را کنترل کند، جنگیده‌اند. 

دو بار در سال‌های ۸-۱۹۴۷ و ۱۹۶۵ بر سر کشمیر جنگ کردند و همچنین در سال ۱۹۹۹ در جریان بحران کارگل درگیر شدند. 

هر دو کشور ادعا می‌کنند این استان متعلق به آنهاست و در حال حاضر هم بخش‌های مختلف آن را اداره می‌کنند. 

هند همچنین در سال ۱۹۷۱ با پاکستان وارد جنگ شد؛ زمانی که در جنگ استقلال پاکستان شرقی (بنگلادش کنونی) از پاکستان، طرف پاکستان شرقی را گرفت. 

الان کم‌تر از دو درصد جمعیت پاکستان هندو هستند.

دکتر پرایس می‌گوید: «پاکستان به تدریج اسلامی‌تر شده است. تا حدی به این خاطر که بسیاری از جمعیت کنونی آن مسلمان هستند و هندوهای کمی باقی مانده‌اند. و هند اکنون بیشتر تحت تاثیر ناسیونالیسم هندو قرار گرفته است.»

دکتر نیوبگین می‌گوید «میراث جدایی دردناک است.»

او ادامه می‌دهد: «در هر دو کشور اکثریت مذهبی پرقدرتی به وجود آورده در حالی که اقلیت‌ها نسبت به گذشته کوچک‌تر و آسیب‌پذیرتر شده‌اند.»

پروفسور ناوتی پیوروال می‌گوید شاید می‌شد از جدایی و تقسیم جلوگیری کرد: «در سال ۱۹۴۷ ممکن بود که بشود یک هند یکپارچه تشکیل داد. می‌شد یک فدراسیون آزاد از ایالت‌ها به وجود آورد، از جمله ایالت‌هایی که در آنها مسلمانان در اکثریت باشند.»

خانم پیوروال ادامه می‌دهد: «اما گاندی و نهرو هر دو بر داشتن یک کشور متحد اصرار داشتند که از مرکز کنترل شود. آنها در واقع در نظر نمی‌گرفتند که یک جمعیت اقلیت مسلمان چطور می‌تواند در چنان کشوری زندگی کند.»