دلیل بازگشت ناسا به ماه چیست؟

با توجه به این که ماموریت بدون سرنشین "آرتمیس ۱"(ARTEMIS 1) قرار است طی چند هفته آینده پرتاب شود، ناسا برای نخستین بار در نیم قرن گذشته، آماده بازگشت به مدار ماه است. این یک گام بزرگ در پیشبرد یک طرح بزرگ برای پرتاب فضاپیماهای جدید، احداث یک ایستگاه فضایی در ماه و بازگرداندن انسان‌ها به ماه برای نخستین بار پس از پایان برنامه "آپولو"(Apollo) به شمار می‌رود.

آرتمیس ۱، نخستین پرتاب یک موشک به نام "سیستم پرتاب فضایی"(Space Launch System) را شامل می‌شود که کپسول فضایی "اوریون"(Orion) بر فراز آن قرار دارد. این کپسول در فاصله ۶۲ مایلی از سطح ماه پرواز خواهد کرد؛ در حالی که فضاپیمای کوچکی را برای انجام دادن تحقیقات روی ماه مستقر می‌کند. اگرچه نخستین پرواز، بدون خدمه انجام خواهد شد اما پروازهای دیگری همراه با فضانوردان در سال‌های آینده انجام خواهند گرفت و اوریون می‌تواند انسان‌ها را به فاصله‌ای دورتر از هر فضاپیمایی که تاکنون پرواز کرده است، ببرد.

"بیل نلسون"(Bill Nelson)، مدیر ناسا طی کنفرانسی که که به صورت مجازی در اوایل ماه جاری برگزار شد، گفت: اگرچه ماموریت مهم آرتمیس ۱ شامل برخی از اهداف تحقیقاتی است اما به عنوان یک نمایش فناوری نیز عمل می‌کند. برای همه ما که به ماه خیره شده‌ایم و در آرزوی روزی هستیم که نوع بشر به سطح ماه بازگردد، این سفر با آرتمیس ۱ آغاز می‌شود.

دوره پرتاب آرتمیس ۱ در اواخر ماه اوت آغاز می‌شود و ناسا پرتاب را برای صبح روز ۲۹ اوت برنامه‌ریزی کرده و دوم و پنجم سپتامبر را نیز به عنوان تاریخ‌های پشتیبان در نظر گرفته است.

اگر پرتاب از "مرکز فضایی کندی"(Kennedy Space Center) ناسا در فلوریدا، پرواز و ورود به سواحل سن‌دیگو ماه در اکتبر طبق برنامه پیش برود، پروژه آرتمیس ۲ نیز در پیش خواهد بود. در این ماموریت سرنشین‌دار که در سال ۲۰۲۴ انجام خواهد شد، چهار فضانورد، پرواز از نزدیک ماه را انجام می‌دهند. سپس، آرتمیس ۳ در سال ۲۰۲۵ یا ۲۰۲۶ انجام خواهد شد که نخستین فرود روی ماه از سال ۱۹۷۲ تاکنون خواهد بود و شامل نخستین زنی است که روی ماه قدم می‌گذارد. فضانوردان آرتمیس ۴ در سال ۲۰۲۷، ماژول "I-HAB" را به ماه خواهند رساند که به محل زندگی اصلی خدمه در ایستگاه فضایی "دروازه ماه"(Lunar Gateway) تبدیل خواهد شد.

برنامه آرتمیس از سال ۲۰۱۷ در دست اجرا بوده و تاکنون حدود ۴۰ میلیارد دلار هزینه داشته است. هدف اصلی این ماموریت، ایجاد حضور پایدار در ماه در قالب یک ایستگاه فضایی و یک کمپ در ماه است. این پروژه، بخشی از هدف ناسا برای اولویت‌بندی سفر فضایی انسان به شمار می‌رود.

"بهاویا لال"(Bhavya Lal)، از مدیران ناسا گفت: ما در حال آغاز یک سفر بلندمدت با هدف علم و اکتشاف هستیم. ما اکتشافات اولیه خود را هم با ربات‌ها و هم با انسان‌ها انجام داده‌ایم و اکنون در حال یادگیری نکاتی هستیم که باید بدانیم تا بتوانیم زمان بیشتری را در ماه بگذرانیم و سپس، برای رفتن به مریخ و فراتر از آن آماده شویم.

در واقع، آرتمیس در برنامه بلندمدت موسوم به "ماه تا مریخ"(Moon to Mars) ناسا قرار می‌گیرد زیرا این آژانس فضایی در نظر دارد طی ۲۰ سال آینده، فضانوردان را به سیاره سرخ بفرستد. "کتی کورنر"(Cathy Koerner)، از مدیران ناسا گفت: هر کاری که ما روی سطح ماه انجام می‌دهیم، با هدف اکتشافات علمی انجام می‌شود و نه تنها به دنبال پرچم‌ها و رد پاها هستیم، بلکه در نظر داریم به آزمایش همه سیستم‌هایی بپردازیم که در نهایت برای کاهش خطرات ماموریت انسانی به مریخ به آنها نیاز خواهیم داشت.

این اهداف شامل توسعه تجهیزات رباتیک ایستگاه فضایی دروازه ماه و ماژول‌های محل سکونت فضانوردان و همچنین یک ماه‌نورد هستند که همگی می‌توانند پیش‌ساز فناوری‌های آینده در مریخ باشند. لباس‌های فضایی نسل بعدی که توسط شرکت‌های "آکسیوم اسپیس"(Axiom Space) و "کالینز اروسپیس"(Collins Aerospace) ساخته می‌شوند، سیستم‌های ارتباطی و پشتیبانی از زندگی را در بر دارند و امکان تحرک بیشتر را فراهم می‌کنند.

با فرض موفقیت‌آمیز بودن ماموریت‌های اولیه آرتمیس، تجهیزات بیشتری طی سفرهای بعدی به ایستگاه ماه فرستاده می‌شوند و فضانوردان به منظور گردش‌های طولانی در خاک ماه، احتمالا برای هفته‌ها در آن مستقر خواهند شد. کورنر ادامه داد: همان طور که ما این ماموریت‌ها را انجام می‌دهیم، آنها پیچیده‌تر می‌شوند و بدین ترتیب، زیرساخت حمایت از آنها نیز پیچیده‌تر می‌شود.

اگرچه هیچ مسافری با آرتمیس ۱ سفر نخواهد کرد اما این کپسول، سه مانکن را به همراه خواهد داشت. مانکن مرد که به لطف یک مسابقه نام‌گذاری عمومی، "Commander Moonikin Campos" نامیده می‌شود، برای آزمایش ارتعاش استفاده شده است.

او در کنار دو مانکن زن پرواز خواهد کرد که از موادی شبیه استخوان‌ها، بافت‌های نرم و اندام‌های یک زن بالغ ساخته شده‌اند. همه آنها مجهز به حسگرهایی برای تشخیص تشعشعات فضایی خواهند بود زیرا قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض شرایط فضایی می‌تواند به سلامتی فضانوردان آسیب برساند. "آژانس فضایی اروپا"(ESA) که در این پرواز با ناسا همکاری می‌کند نیز عروسک "بره ناقلا"(Shaun the Sheep) را همراه آنها می‌فرستد.

همچنین این ماموریت، ۱۰ فضاپیما به اندازه جعبه کفش به نام "کیوب ست"(CubeSats) را مستقر خواهد کرد که برخی از آنها از سطح ماه نقشه‌برداری می‌کنند و حفره‌های یخی آن را مورد بررسی قرار می‌دهند. این در حالی است که برخی دیگر، یک سپر تشعشع فضایی را آزمایش می‌کنند یا به نقاط دورتری مانند یک سیارک نزدیک به زمین می‌روند.

پروژه آرتمیس به عنوان یک بستر آزمایشی برای فناوری‌های توسعه‌یافته از طریق مشارکت عمومی-خصوصی عمل خواهد کرد. ناسا پیشتر با شرکت‌های "تران اوربیتال"(Terran Orbital) و "راکت لب"(Rocket Lab) برای پرتاب یک فضاپیمای کوچک به نام "کپستون"(Capstone) همکاری کرده است که در حال حاضر، در حال جستجوی مدار آینده دروازه ماه است. شرکت "مکسار تکنولوژیز" (Maxar Technologies)، نیروی محرکه ایستگاه دروازه ماه را ارائه خواهد کرد و شرکت "نورثروپ گرامن"(Northrop Grumman) در حال کار کردن روی ماژول "HALO" است که نخستین فضانوردان ایستگاه دروازه ماه در آن زندگی خواهند کرد و تحقیقات خود را انجام خواهند داد. شرکت "اسپیس ایکس"(SpaceX)، هر دوی آنها را با موشک "فالکون هوی"(Falcon Heavy) در اواخر سال ۲۰۲۴ پرتاب خواهد کرد.

این برنامه‌های بزرگ، فرصت‌هایی را برای دیپلماسی جهانی و روابط بین آژانس‌های فضایی ایجاد می‌کنند. ناسا با بسیاری از شرکای بین‌المللی، روی پروژه آرتمیس کار می‌کند و آژانس فضایی اروپا، ماژول خدمات اوریون را در پروژه آرتمیس ۱ ارائه می‌دهد و در I-HAB نیز به همکاری می‌پردازد. "آژانس فضایی ژاپن"(JAXA)، در حال توسعه یک فضاپیمای تامین بار برای ایستگاه دروازه ماه است و همچنین، به بررسی مفهوم ماه‌نوردی می‌پردازد که فضانوردان می‌توانند در آن، لباس‌های فضایی حجیم خود را در بیاورند. "آژانس فضایی کانادا"(CSA) در حال طراحی یک بازوی رباتیک برای ایستگاه ماه است. در مجموع، ۲۱ کشور توافق‌نامه آرتمیس را امضا کرده‌اند که تلاش دولت آمریکا برای ایجاد بهترین روش‌ها در جهت اکتشافات بین‌المللی آینده در ماه محسوب می‌شود.

با وجود این، پروژه‌ای به بزرگی پروژه بازگشت به ماه، همیشه برنده نیست زیرا هزینه بالایی دارد. برخی از منتقدان مانند "لوری گارور"(Lori Garver)، معاون سابق ناسا، هزینه‌های ساخت سیستم پرتاب فضایی توسط این آژانس فضایی را اعلام کرده‌اند. همزمان، اسپیس ایکس در حال توسعه موشک ارزان‌تر "سوپر هوی"(Super Heavy) به همراه فضاپیمای قابل استفاده مجدد "استارشیپ"(Starship) است.

برنامه‌هایی که در بسیاری از دولت‌ها با اولویت‌های فضایی متفاوت گسترش می‌یابند، می‌توانند در برابر شرایط پویای سیاسی، آسیب‌پذیر باشند. گاهی اوقات، یک برنامه نمی‌تواند از انتقال قدرت در کاخ سفید جان سالم به در ببرد. "جورج دبلیو بوش"(George W. Bush) و "دونالد ترامپ"(Donald Trump)، رؤسای جمهور سابق آمریکا که برنامه آرتمیس را آغاز کردند، به مأموریت‌های ماه علاقه داشتند. این در حالی است که "باراک اوباما" (Barack Obama)، رئیس جمهور سابق این کشور بر فرستادن انسان به مریخ متمرکز بود.

"تیزل مویر هارمونی"(Teasel Muir-Harmony)، مورخ فضایی و متصدی "موزه ملی هوا و فضای اسمیتسونیان"(Smithsonian National Air and Space Museum) گفت: پروژه آرتمیس، چندین دولت را در برگرفته است؛ بنابراین پروژه‌ای نویدبخش به شمار می‌رود اما هنوز ناشناخته‌های زیادی وجود دارند و این یک سرمایه‌گذاری بزرگ است.

هارمونی خاطرنشان کرد که افکار عمومی نیز ممکن است تغییر کنند. بسیاری از آمریکایی‌ها در ابتدا با سرمایه‌گذاری بزرگ دولت‌های "کندی"(Kennedy) و "جانسون"(Johnson) در برنامه آپولو مخالفت کردند اما پس از فرود تاریخی روی ماه در سال ۱۹۶۹، شرایط تغییر کرد.

رقابت فضایی با اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز برنامه آپولو را تحریک کرد اما اکنون رقابت بالقوه با چین، روسیه یا حتی شرکت‌های فضایی خصوصی، سرمایه‌گذاری در اکتشاف ماه را به همان شیوه هدایت نمی‌کند. نظرسنجی‌های اخیر، حمایت عمومی بیشتری را در مورد تحقیقات آب و هوایی ناسا و تلاش‌های این سازمان برای نظارت بر سیارک‌هایی که ممکن است در مسیر برخورد با زمین باشند، نشان می‌دهند. یکی از اهداف برنامه آرتمیس، به اشتراک گذاشتن تصاویر بیرون از سیاره با مردم خواهد بود. این کار با هدف الهام بخشیدن به نسل‌های جدید صورت می‌گیرد؛ همان طور که عکس نمادین "طلوع زمین"(Earthrise) که توسط "بیل آندرس" (Bill Anders)، فضانورد "آپولو ۸" در سال ۱۹۶۸ گرفته شد، الهام‌بخش بود.

هارمونی گفت: اگرچه شرایط از دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ تاکنون تغییر کرده اما میراث برنامه آپولو همچنان بزرگ است. این بزرگی، از نام این ماموریت گرفته می‌شود زیرا در اساطیر یونانی، آرتمیس خواهر دوقلوی آپولو است. مقامات ناسا این موضوع را مطرح کرده‌اند که آرتمیس باید فراتر از پرچم‌ها و ردپاها باشد. به عبارت دیگر، باید براساس دستاوردهای آپولو بنا شود.

وی افزود: تاثیر وجود ماموریت آپولو، امروز محسوس است. وقتی به منطق پشت آرتمیس نگاه می‌کنیم و وقتی در مورد آن صحبت می‌کنیم، آپولو بخش مهمی از این گفتگو به شمار می‌رود. فکر می‌کنم ماموریت آپولو به ایجاد هیجان کمک می‌کند. در تجدید این حس، هدف وجود دارد. یک نوستالژی برای آن وجود دارد زیرا آپولو افراد زیادی را گردهم آورد و آنها را روی یک هدف واقعا چالش‌برانگیز متمرکز کرد و ما را بر آن داشت تا بهترین توانایی‌های خود را آزمایش کنیم.

46