یک سال سلطه طالبان؛ نگاهی به حضور ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان

یک ماه پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و با خودداری رهبری طالبان از تحویل دادن رهبران القاعده به ایالات متحده، حملات هوایی آمریکا و بریتانیا علیه طالبان آغاز شد.

در آذر ۱۳۸۰، اسامه بن لادن رهبر وقت القاعده به غارهای «تورا بورا» در شرق افغانستان گریخت. او با وجود بمباران‌های گسترده ارتش آمریکا، موفق شد به پاکستان فرار کند.

در اولین کنفرانس بین المللی افغانستان که در همان ماه در شهر بُن آلمان برگزار شد، رئیس جمهوری آمریکا، پیروزی کامل بر طالبان را اعلام کرد.

جرج دبلیو بوش، رئیس جمهوری وقت آمریکا گفت: «با همت ارتش، متحدانمان، و رزمندگان شجاع افغانستان، رژیم طالبان به پایان خود نزدیک می‌شود.»

دو سال بعد کاخ سفید عملیات آمریکا در افغانستان را «ماموریت تکمیل شده» اعلام کرد و پنتاگون از ختم عملیات گسترده نظامی در افغانستان خبر داد.

اما تصمیم دولت آمریکا مبنی بر حمله به عراق در اسفند ۱۳۸۱ باعث شد که بخش بزرگی از نیروهای زبده نظامی و اطلاعاتی، از جبهه افغانستان به جبهه عراق اعزام شوند.

این جهت‌گیری جدید به قدرت‌گیری مجدد طالبان، به ویژه در مناطق روستائی، و افزایش تدریجی نیروهای آمریکا طی چند مرحله منجر شد.

باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت آمریکا، در آذر ۱۳۸۸ دستور داد علاوه بر تقریباً ۶۰ هزار آمریکائی مستقر در افغانستان، ۳۰ هزار سرباز دیگر به آن کشور اعزام شود.

اسامه بن لادن، رهبر وقت القاعده، در عملیات ویژه تکاوران آمریکا در اردیبشت ۱۳۹۰ در شهر ابوت‌آباد پاکستان کشته شد، و چند ماه بعد کاخ سفید دستور خروج بخشی از قوای آمریکا از افغانستان را صادر کرد.

همچنین ببینید:

رئيس جمهوری آمريکا: عدالت اجرا شده است

انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال ۱۳۹۲ به دلیل ادعای تقلب در رای‌گیری، با تنش سیاسی و سردرگمی در داخل همراه بود.

سرانجام با وساطت ایالات متحده، حکومت وحدت ملی شکل گرفت و محمد اشرف غنی به عنوان رئیس جمهوری و عبدالله عبدالله به سمت رئیس اجرائی افغانستان معرفی شدند.

در آذر ۱۳۹۳، نیروهای آمریکا و ناتو رسماً به ماموریت جنگی خود پایان دادند و ضمن تحویل مسئولیت جنگ به نیروهای افغانستان، ماموریت نیروهای خارجی تنها به آموزش و پشتیبانی هوایی محدود شد.

در سال‌‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ حملات طالبان در افغانستان شدت گرفت و به جز شهرهای بزرگ، کنترل تقریباً ۴۰ درصد از سرزمین افغانستان به دست این گروه افتاد.

در ۹ اسفند ۱۳۹۸ دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری وقت آمریکا توافقنامه‌ای را در دوحه پایتخت قطر با طالبان برای خروج نظامیان آمریکایی و پایان جنگ در افغانستان امضا کرد.

همچنین ببینید:

یک‌روز بعد از امضای توافقنامه صلح آمریکا و طالبان؛ اشرف غنی آزادی پنج هزار زندانی طالبان را رد کرد

شمار نیروهای آمریکا در افغانستان که در سال ۱۳۸۸ به بیش از ۹۰ هزار نفر رسیده بود، در هنگام امضای این توافق به ۸۶۰۰ نفر کاهش یافته بود.

جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، ۲۰ شهریور ۱۴۰۰ برابر با ۱۱ سپتامبر را به عنوان آخرین تاریخ خروج نیروهای آمریکا از افغانستان تعیین کرد، و در ۱۱ تیر، ارتش آمریکا پایگاه هوایی بگرام بزرگترین مرکز استراتژیک و فرماندهی قوای خارجی را به حکومت افغانستان تحویل داد.

همچنین ببینید:

جو بایدن: حضور ۲۰ ساله نظامی آمریکا در افغانستان پایان یافت

در ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ اشرف غنی رئیس جمهوری وقت افغانستان به ناگاه از کشور فرار کرد و گروه طالبان که در عرض ۱۱ روز اکثر استان‌های افغانستان را بدون درگیری عمده‌ای تصرف کرده بود، وارد پایتخت شد.

از همین تاریخ روند خروج کامل شهروندان آمریکایی و افغانستانی‌های در معرض خطر از فرودگاه بین المللی کابل آغاز شد.

در دو دهه حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان، ۲۴۴۸ نفر از نیروهای آمریکایی کشته و نزدیک به ۲۱ هزار نفر دیگر زخمی شدند.

این دو دهه حضور نظامی آمریکا در افغانستان با دستاوردهای مثبتی همچون حضور دختران و زنان در ادارات و موسسات آموزشی، گسترش رسانه‌های نوشتاری و تصویری، مقدمات پایه‌ریزی یک حکومت فراگیر، و سازماندهی ارتش بومی افغانستان همراه بود.

اما انتقال کاراترین منابع جنگی و اطلاعاتی آمریکا از افغانستان به جبهه جنگ عراق، فساد گسترده در تقریبا تمام سطوح اداری و نظامی افغانستان، و خودداری طالبان از برگزاری گفت‌و‌گوهای بین الافغانی و مذاکره با دولت قانونی افغانستان، از جمله عواملی است که زمینه تسلط دوباره طالبان بر این کشور در ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ را فراهم کرد.

همچنین ببینید:

گاهشمار نزدیک به یک دهه عملیات آمریکا در افغانستان