هنرمندان پرفروش جهان چه کسانی هستند؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، آیدین آغداشلو در فهرست ۵۰۰ هنرمند پرفروش جهان نام یک هنرمند ایرانی در فهرست ۵۰۰ هنرمند برتر جهان قرار گرفت. آرت‌پرایس، مهم‌ترین مرجع مارکت هنر جهان، در کنار «آرترون» - پلتفرم تحلیل داده‌های بازار (AMMA)- در گزارش تازه‌شان که متر و معیاری مهم برای تحلیل و بررسی وضعیت هنر جهان از دو بُعد اقتصادی و هنری است؛ در حالی اسامی ۵۰۰ هنرمند برتر سال ۲۰۲۱ را منتشر کردند که نام آیدین آغداشلو هنرمند برجسته ایرانی نیز در این فهرست به چشم می خورد.در صدرِ این فهرست ۵۰۰ تایی که دربردارنده هنرمندان شاخص ادوار مختلف هنری جهان است؛ نام‌هایی چون پابلو پیکاسو، ژان میشل باسکیا، اندی وارهول، کلود مونه، گرهارد ریشتر، ژانگ دای شین، ونسان ون گوگ، بنکسی، سای تومبلی ، یایویی کوساما و ...دیده می‌شود.

«آرت‌پرایس» به‌عنوان یکی از منتشرکنندگان این فهرست، نقشی راهبردی در ارائه بانک اطلاعات هنرمندان دنیا دارد. مانیتور بازار هنر آرترون (AMMA) نیز که در تهیه این گزارش با آرت پرایس همکاری کرده، یک پلتفرم معتبر چینی در زمینه خدمات داده بازار است که بر جستجوی داده‌ها در زمینه آثار هنری تمرکز دارد.

چیزی که اهمیت این فهرست را نشان می‌دهد، آن است که این ٥٠٠ هنرمند از بین بیش از ٥٠٠ هزار هنرمند فعال در سراسر جهان انتخاب شده‌اند. این مؤسسه، اطلاعات ِموردنیاز برای این رتبه‌بندی را از طریق مؤسسات اصلی حراج، گالری‌های دنیا و مجموعه‌داران تهیه می‌کند. «آرت‌پرایس» با دسترسی به اطلاعات و تصاویر بیش از صد ‌میلیون اثر هنری از سال ١٧٠٠ میلادی به این سو به تحلیل‌های دقیق خود در عرصه هنر شهرت دارد.

تحلیل ارائه شده در این گزارش بر اساس نتایج حراج هنرهای زیبا ) Fine Art) است که بین یکم ژانویه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱ جمع آوری شده است. تفاوت این گزارش با گزارش قبلی آرت پرایس در سال ۲۰۲۱ که پنج هنرمند ایرانی شامل رضا درخشانی، علی بنی صدر، واحد خاکدان، شهریار احمدی و شیرین نشاط نیز در آن قرار داشتند، آن است که گزارش فوق الذکر صرفاً به معرفی ۵۰۰ هنرمند برتر جهان در شاخه هنر معاصر (Contemporary art) اختصاص داشت؛ در حالی که گزارش اخیر هنرمندان تمام شاخه‌های هنری از جمله استادان قدیمی (Old Masters)، هنرمندان قرن نوزدهم، هنرمندان مدرن، هنرمندان پسا جنگ و هنرمندان معاصر را در بر می‌گیرد. برای جمع آوری داده‌های این گزارش،رسانه های مختلفی همچون نقاشی، مجسمه، طراحی، عکس، چاپ، فیلم، اینستالیشن و NFT مورد بررسی قرار گرفته است.

بر اساس این گزارش، آیدین آغداشلو در بین هنرمندانِ ایرانی، کسی است که آثارش بیشترین فروش را در حراج‌ها داشته است. او در این فهرست در رتبه ۴۸۳ قرار دارد. بیشترین قیمتی که برای فروش اثری از او چکش خورده، حدود ۲/۳ میلیون دلار بوده است. مجموع ۲ اثر فروش‌رفته از او ارزشی برابر با سه میلیون و سیصد و هشتاد و شش هزار دلار داشته است. نکته جالب این فهرست آن است که لوکوربوزیه معمار، طراح و نقاش نام آشنای سوئیسی فرانسوی در رتبه ۴۶۷ قرار دارد.

شاخص قیمت آثار آغداشلو از حراج‌های لندن و تهران به دست آمده است. حراج‌ لندن معمولاً محل خوبی برای عرضه آثار گران‌بها و فروش آثار با قیمت‌های نجومی است. زمانی نیویورک نیز فرصت خوبی به شمار می‌آمد اما از سال٢٠١٠ نقش چندان پررنگی از این حیث ایفا نمی‌کند. برخی هنرمندان ایرانی که در حراج‌ تهران حضور مستمری داشته‌اند، شاخص قیمت فروش بیشتری را از آن خود کرده‌اند. حراج تهران هم اینک یکی از حراج‌های قدرتمند منطقه خاورمیانه به حساب می‌آید که هرچند بین المللی نیست و تنها روی هنرمندان ایرانی تمرکز دارد؛ با این حال فروش‌هایش مورد استناد مؤسسات و مراجعی چون آرت پرایس، آرترون و فیاک قرار می‌گیرد. مبنای «آرت پرایس» و «آرترون» برای این رتبه‌بندی، حجم فروش آثار هنرمندان تمامی ادوار هنری جهان حدفاصل یکم ژانویه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱ بوده است و درعین‌حال بیشترین رقمِ حاصل از چکش‌خوردن آثار این هنرمندان هم در این رتبه‌بندی دخیل بوده است.

در صدر فهرست ٥٠٠ هنرمند پرفروش تمام شاخه‌های هنری سال ۲۰۲۱، نام نقاش اسپانیایی پابلو پیکاسو به چشم می‌خورد. پیکاسو با حجم کلی فروش ۶۷۱ میلیون‌دلار بابت ۳۴۵۲ اثر در حراج‌های بین‌المللی از اول ژانویه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، پرفروش‌ترین هنرمند این سال محسوب می‌شود. گران‌ترین اثر او در حراج‌های جهانی به مبلغ ۱۰۳ میلیون دلار به فروش رسیده است.

هنر خاورمیانه روز به روز در حال رشد و دگرگونی است. بین سال‌های ٢٠٠۶ تا ٢٠٠٨ حراج‌های بزرگی که در خاورمیانه برگزار شدند؛ خصوصاً حراج کریستیزِ سال ٢٠٠۶ در دوبی، باعث شدند هنر خاورمیانه و ایران بیش از گذشته به عرصه‌های جهانی راه پیدا کند. مجموع فروش حراج کریستیز دوبی در آوریل ٢٠٠٨ رکورد جدیدی در تاریخ حراج‌های خاورمیانه (بخش هنر مدرن و معاصر) برجای گذاشت. هرچند بعد از بحران اقتصادی سال ٢٠٠٨ مجموع فروش آن افت کمی داشت اما درحال‌حاضر به این سمت رفته است که جایگاه قابل‌اتکایی برای خود دست‌وپا کند. به نظر می‌رسد علاقه بین‌المللی به آثار هنرمندان خاورمیانه و خصوصاً ایرانی‌ها و عرب‌ها رو به رشد است و این موضوع خیلی مهمی است؛ چون بسیاری از این هنرمندان در دهه‌های گذشته فرصت ارائه آثار خود در عرصه جهانی را نداشته‌اند. قطعاً در آثار هنرمندان ایرانی، رگه‌هایی از کیفیت و عظمت است که این‌چنین مورد تحسین و توجه منتقدان، کارشناسان، مجموعه‌داران و خریداران آمریکا، اروپا و سایر نقاط دنیا قرار گرفته است. در ۱۵ سال گذشته، مارکت هنر خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد یک نوزایی تمام‌عیار بوده است. ثبت رکوردهای بالای فروش از سوی هنرمندان در حراج کریستیز دوبی، گویای این واقعیت است. قرارگرفتن نام یک ایرانی را در فهرست ٥٠٠ هنرمند برتر تمام ادوار هنری جهان، از زاویه این نوزایی در هنر ایران می‌توان بررسی کرد.

۵۵۲۴۵