چرا برخی نوجوان‌ها یک روز عاشق و روز دیگر فارغ می‌شوند؟

 مدتی پیش با چند نفر از دوستانم که بچه‌های کودک و نوجوان دارند، میهمانی برپا کردیم و بعد از مدت‌ها دور هم نشستیم. آنقدر که حرف از بچه‌ها بود از خودمان یادمان رفته بود، اما چند نکته در بین صحبت‌های دوستانم ذهنم را خیلی درگیر کرد. یکی از رفقایم می‌گفت که پسر نوجوانش کلافه اش کرده، چون مدام عاشق می‌شود. عاشق این هنرپیشه و آن خواننده، این بازیگر و آن شخصیت کارتونی.

بیشتربخوانید

• ادبیات کودک در سیطره سبک زندگی غربی

وقتی از او پرسیدم چطور با این مسئله ارتباط برقرار می‌کند، پاسخ داد: کاری نمی‌توانم بکنم سعی می‌کنم شرایط سنی اش را درک کنم، اما وقتی هم دل به دلش می‌دهیم، تا آن سر دنیا می‌خواهد برای دیدن فرد مورد علاقه اش ما را ببرد. اما به هرحال هر چند وقت یک بار یک شکست عشقی می‌خورد و مدتی در خودش فرو می‌رود، دو مرتبه یک نفر دیگر الگو یا عشقش می‌شود و همان آش و همان کاسه می‌شود.

صحبت از عشق برای همه گروه‌های سنی جذابیت دارد، اما وقتی دوستم درباره پسرش صحبت می‌کرد، همه ما نگران شده بودیم. حتی یکی از دوستان می‌گفت: اصلا نمی‌تواند چنین چیزی را تحمل کند و اگر بچه‌اش در این شرایط قرار بگیرد، قلم پایش را خورد می‌کند! از این اصطلاح همه ما خنده مان گرفت، اما واقعا چنین چیزی ممکن نیست و حتی اگر باشد، باعث واکنش‌های منفی از سوی نوجوان می‌شود که اوضاع را وخیم‌تر می‌کند.

دو مرتبه دوستم ادامه داد و از همه تقاضای کمک کرد تا نظرشان را بگویند، حتی می‌گفت: «قدیم‌ها کجا اینطور بود مگر ما جرئت چنین ابراز وجود‌هایی را جلوی پدر و مادرهایمان داشتیم، بچه تا به سنی می‌رسید که کسی را می‌توانست دوست داشته باشد، یا او را شوهر می‌دادند یا زن!» یکی دیگر از دوستانم می‌گفت: «الان دوره و زمانه تغییر‌کرده، نمی‌شود نوجوان هجده ساله را که عاشق شده، زن داد! همه به ریشمان می‌خندند. بعد تازه زنش هم بدهیم، دو روز بعد پشیمان می‌شود، آنوقت چکار کنیم؟»

باز این دوستم که در چالش پسرش قرار گرفته بود از دیگران پرسید که آیا باید با این بچه همراه شود یا جلویش بایستد. ما همه در فکر فرو رفتیم، شاید تعدادی هم یاد نوجوانی خودمان افتاده بودیم و سر پرشوری که همه در دوره نوجوانی با آن تغییرات هورمونی دارند. اما واقعا با نوجوانی که به واسطه تغییرات هورمونی و عاطفی مدام دچار تغییر حالت می‌شود و ممکن است عاشق شده و روز بعد فارغ می‌شود، چه کار می‌توان کرد؟ بهترین نحوه رفتار با نوجوانی که به قول خودش شکست عشقی خورده، چیست؟

عشق دوره نوجوانی اگر به خوبی هدایت شود، به صراط مستقیم خواهد رسید

*عشق دوره نوجوانی از چه جنسی است و چه نشانه‌هایی دارد؟

تغییرات کودکان با رسیدن به دوره نوجوانی شدت و سرعت بیشتری می‌گیرد، این تغییرات شامل تفاوت‌های شدید جسمی و روانی می‌شود که باعث می‌شود بچه‌ها حالت‌های دگرگون و متنوعی را در وجودشان تجربه کنند. از تمایل به استقلال طلبی و پیوستن به گروه دوستان تا علاقه بیشتر به بیرون از منزل همه باعث می‌شود که اتفاقات جدیدی را تجربه کنند و جنس مخالف را طور دیگری ببینند، طوری که یک مرتبه باعث علاقه زیادشان شود، چیزی که تا قبل از آن اصلا تجربه اش نکرده اند و باعث حس و حال خوبشان می‌شود.

طبق گفته روان شناسان این حالت عشق نوجوانی بیادماندنی‌ترین خاطره برای نوجوان است و نحوه مواجهه والدین با این پدیده باید هدایت‌گر باشد تا مقابله کننده.

«سید محمد متفقی روانشناس» در این‌باره می‌گوید: «نخستین نکته‌ای که والدین باید در نظر بگیرند این است که عشق دوره نوجوانی پدیده‌ای کاملا طبیعی و شایع است که اگر با درک و اطلاعات درست از سوی والدین پاسخ داده نشود، بچه‌ها این دوره حساس را با بحران‌های زیاد می‌گذرانند. نکته دوم این است که والدین باید شرایط دوره نوجوانی و علائم این عشق‌ها را بشناسند تا بتوانند سلامت روانی فرزندانشان را تأمین کنند. والدینی که در این زمینه آگاهی ندارند هم لازم است که مطالعه کنند و هم به مشاور نوجوان مراجعه داشته باشند.

نوجوانی که علاقه زیاد به تنهایی و استقلال از خانواده پیدا کرده، بی‌قرار است یا دچار تغییرات ناگهانی رفتاری شده و در صحبت‌هایش به ازدواج علاقه نشان می‌دهد، گاه اُفت شدید تحصیلی او گزارش می‌شود، هیچ تمرکزی بر مسائل روزمره ندارد و حتی کشمکش و درگیری با خانواده پیدا می‌کند، شاید عاشق شده باشد. پدر و مادر باید آنقدر تیزبین باشند که کوچکترین تغییر رفتار فرزندشان را در نظر بگیرند و به جای درگیری با او، رابطه شان را صمیمی‌تر کنند تا نوجوان به آن‌ها اعتماد کند».

*مدیریت عشق‌های نوجوانی

نوع رفتار والدین با نوجوان، مدیریت کردن یا نکردن این دست عشق‌ها را تعیین می‌کند. والدینی که در این شرایط فرزندشان را ترد می‌کنند یا مدام با هم درگیر هستند، نوجوان را بیشتر به سمت این عشق جذب می‌کنند، اما والدینی که آگاهانه با نوجوان صمیمی و همراه می‌شوند، می‌توانند بحران‌های این دست عشق‌ها را کنترل کنند.

متفقی در این‌باره می‌گوید: «عشق دوران نوجوانی باید با کمک والدین کنترل شود، پس رفتار والدین اینجا خیلی مهم است که در کنار نوجوان باشند نه در مقابلش، درکش کنند و از صحبت کردن درباره او نهراسند. برخی والدین معتقدند که اگر درباره این مسائل با فرزندشان صحبت کنند، حرمت‌های بینشان از بین می‌رود. در حالیکه این تفکر کاملا اشتباه است. شما هرچه بیشتر با فرزندتان تعامل و تبادل نظر کنید، قدم‌های بعدی او را بهتر می‌توانید مراقبت کنید. پس قدم اول صمیمی بودن و دوم صحبت درباره این مسائل است.»

*بلوغ، تنهایی، عشق‌های نوجوانی

طبق تحقیقات بلوغ زودرس بچه‌ها می‌تواند عامل عشق در دوره نوجوانی باشد. نوجوانی که در حال طی کردن دوره بلوغ است از سوی والدین باید خیلی مراقبت شود تا ذهنش درگیر عشق و ارتباطات جنسی نباشد. والدین در منازلشان باید زمینه را از هر حیث در دیدن و شنیدن محتوا‌های مستهجن و نامناسب سن نوجوان پاک کنند. والدینی که هر محتوایی از ماهواره و فیلم‌ها را در اختیار فرزندانشان قرار می‌دهند، نباید انتظار بالغ نشدن زودهنگام فرزندشان را داشته باشند. بچه‌ای که هر تصویری را دیده و شنیده، قطعا عاشق اولین فردی که در دسترش قرار می‌گیرد یا شاید هم افراد غیرقابل دسترس، چون سلبریتی‌های داخلی و خارجی می‌شود.

متفقی درباره تنهایی بچه‌های امروز و عاشق شدنشان توضیح می‌دهد: «بی تعارف بچه‌های امروز خیلی تنها هستند، اغلب پدر و مادر هر دو کار می‌کنند و این هم عیب نیست، اما تنها بودن زیاد آن‌ها باعث می‌شود که بچه‌ها دنبال سرگرمی‌های زیادی برای صحبت یا محبت کردن بگردند و با اولین نگاه و لبخند مجذوب جنس مخالف شوند و در نهایت هم درگیری یک رابطه عاطفی که مشخص نیست انتهایش چه آسیب‌هایی دارد. برخی خانواده‌ها هم قضیه را خیلی ساده برگزار می‌کنند، مثلا می‌گویند: «بگذار عاشق شود، مگه ما نشدیم، آخرش همه این‌ها می‌گذرد و یک انتخاب درست می‌کنند یا چشم و دلشان سیر می‌شود! این هم یک نگاه اشتباه است چرا که در پس این عاشق شدن‌ها هزار آسیب و فتنه نهفته است».

*وظایف والدین در برابر مدیریت عشق‌های نوجوانی

درست است که همه ما می‌دانیم عشق‌های نوجوانی باعث اذیت و گاه بحران در بین فرزندانمان می‌شود، اما این را هم باید در نظر بگیریم که این عشق‌ها منبع آگاهی و یادگیری بچه‌ها در این سنین می‌شود، فقط کافی است که بدانیم چطور با آن‌ها برخورد کنیم و روش صحیح در ارتباط بچه‌ها با این عشق‌ها را نشانشان دهیم. اما چطور؟

-درباره احساسات نوجوانتان صحبت کنیم

پیشتر اشاره کردیم که صمیمت والدین بحران دوران نوجوانی را کمتر می‌کند. متفقی می‌گوید: «گاه ممکن است به واسطه یک عشق نوجوانمان دچار مشکل و بحران بشود، بهتر است به جای جبهه گرفتن در برابر بچه‌ها و نشان دادن همه چیز دانی، درباره احساساتشان صحبت کنید و در کنارشان باشید. حتی اگر در ارتباط با فردی هم قرار گرفته اند، سعی کنید آن فرد را بشناسید و با او ارتباط برقرار کنید؛ بنابراین از صحبت درباره احساسات آن‌ها خجالت نکشید تا بتوانید درباره درست و غلط کارشان بهتر نظر بدهید.»

-با نوجوانتان مبارزه نکنید، او را هدایت کنید

متفقی تأکید می‌کند: «برخی والدین به اشتباه در این دوره وارد مسابقه رقابت، تنبیه یا حذف امتیازات بچه‌هایشان می‌شوند. این دسته والدین باید بدانند که با این کار باعث جذب بیشتر فرزندشان به طرف مقابل می‌شوند؛ بنابراین با آرامش و خونسردی بدون واکنش منفی باید از نوجوان حمایت کرد. البته این هرگز به معنای تایید رفتارشان نیست، اما باید هر والدی به دوره نوجوانی خودش هم برگردد و آن را مرور کند. این دوره را همه طی کرده اند.»

-نیاز‌های عاطفی و روانی فرزندانتان را تأمین کنید

گاه پیش می‌آید که والدین به دلیل بی توجهی‌ها و محبت نکردن‌هایشان، نوجوانان را به دام عشق‌هایی می‌اندازند که عاقبتی ندارد. اینجاست که خود والدین باید در مرکز قرار بگیرند و کانون خانواده را گرم نگه دارند تا بچه‌ها در سنین حساس جذب افراد غریبه نشوند و اشتباه نکنند. متفقی می‌گوید: «اگر امنیت روانی در خانه تأمین باشد و والدین عشق و محبت را در خانه ساری کنند، به لحاظ عقیدتی و ایمانی بچه‌هایشان را با اهل بیت (ع) و خدا و پیغمبر (ع) آشنا کنند، بچه‌ها سیراب می‌شوند و عشق و علاقه شان به سمت و سوی درستی سوق پیدا می‌کند. همین نوجوان‌های هیئتی و مذهبی که در تکیه‌ها و مساجد ایام محرم می‌بینیم، قطعا چنین خانواده‌هایی دارند.

امام علی (ع) در نهج البلاغه می‌فرمایند: «دل نوجوان مانند زمین آماده است که هر بذرى در آن افشانده شود، مى پذیرد. والدینی که بچه هایشان را از لحاظ محبت و عشق سیراب می‌کنند، اعتقادات مذهبی بچه‌ها را قوی می‌کنند، آن‌ها را مقاوم بار می‌آورند و شخصیتشان را محکم می‌کنند، آنوقت است که این نوجوان در برابر خیلی بحران‌ها واکسینه می‌شود و همین دلیلی براین است که برخی به راحتی این دوره را طی می‌کنند و برخی خانواده‌ها بحران‌های زیادی با فرزندانشان تجربه می‌کنند.»

-در برابر اشتباهات نوجوانان، انعطاف پذیر باشید

در طی مسیر دوره نوجوانی و عشق‌های رنگ و وارنگ آن، بچه‌ها اشتباه و آزمون خطا می‌کنند. پدر و مادر علی رغم همه هدایت‌ها گاه نمی‌توانند کاری بکنند اماانعطاف پذیری اینجا نقش پررنگ دارد اینکه علی رغم همه اشتباهات باز هم والدین پذیرای فرزندشان هستند و او را در آغوش می‌گیرند، این حس امنیت را همه بچه‌ها باید داشته باشند. البته این بدین معنی نیست که والدین همیشه هم انعطاف داشته باشند، گاه با تکرار این فرآیند شاید توقعات اشتباهی برای بچه‌ها هم شکل بگیرد که این با درایت خود والدین بهتر است حل بشود که چه زمانی انعطاف نشان دهند و چه زمانی امتیازاتی هم از بچه‌ها گرفته شود تا متوجه اشتباهاتشان بشوند.

امام علی (ع) می‌فرمایند: «هرگاه جوان را توبیخ کردى، برخى خطاهاى او را نادیده بگیر، تا توبیخ تو، او را به مقابله وادار نسازد.» علی‌رغم همه این موارد باز هم دیده می‌شود که نوجوان‌ها در این سن دچار عشق‌های عجیب و غریب و افتادن در دام‌هایی می‌شوند که والدین از پس حل آن برنمی آیند، اینجاست که پای یک مشاور باید در میان بیاید تا خانواده را راهنمایی کنند و در جلسات مختلف بتواند با نوجوان و والدینش در ارتباط قرار بگیرد.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی