غفلت از صنعت گردشگری در خراسان شمالی/ ظرفیت متعدد اما بی‌نتیجه

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: خراسان شمالی استانی با مساحت حدود ۲۸ هزار متر مربع و جمعیت یک میلیونی در شمالی شرقی کشور واقع شده است؛ نقطه‌ای که محور شمال کشور را به شهر مقدس مشهد متصل خواهد کرد و از این رو می‌تواند نقش ویژه ای در حوزه گردشگری ایفا کند.

خراسان شمالی علی رغم وسعت نه چندان بزرگش، شرایط اقلیمی خاصی را داراست؛ در این استان می‌توان هم از زیبایی‌های کویر استفاده کرد و با طی مسافتی کوتاه وارد جنگل شد.

علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و منحصر به فرد، خراسان شمالی در جاذبه‌های تاریخی نیز بسیار غنی است؛ از شهر تاریخی بلقیس گرفته تا آئینه خانه مفخم.

یقیناً وجود این جاذبه‌های بکر و خاص در کنار عبور سالانه بیش از ۲۰ میلیون مسافر از خراسان شمالی برای زیارت علی بن موسی الرضا (ع) باعث شد تا رهبر انقلاب در سال ۹۱ گردشگری را یکی از ظرفیت‌های مهم این استان عنوان کنند.

آیت الله خامنه ای در سفر به خراسان شمالی معتقد بودند با بهره گیری از این ظرفیت‌ها می‌توان خراسان شمالی را در زمره ۱۰ استان برتر کشور شناخت.

با این حال پس از گذشت یک دهه از ریل گذاری رهبر انقلاب برای مسئولان خراسان شمالی، عملاً هیچ تحولی در این حوزه ایجاد نشده و مردم استان همچنان از طعم خوش رشد منطقه‌ای به بهره هستند.

۱۰ مکان گردشگری زیبا و بکر خراسان شمالی

ابتدا به ظرفیت‌های گسترده خراسان شمالی در حوزه گردشگری نگاهی گذرا خواهیم انداخت. ظرفیت‌هایی که هر کدام از آن‌ها به تنهایی می‌توانست باعث جذب میلیون‌ها مسافر باشد اما اکنون مردم بدون اطلاع از وجود چنین صحنه‌های زیبایی از کنار آن‌ها عبور می‌کنند.

یک: تفرجگاه معروف «بابا امان» در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بجنورد و در حاشیه جاده اصلی بجنورد به مشهد واقع شده است. این گردشگاه با پارک جنگلی و استخرهای دیدنی‌اش همواره مسافران بسیاری را برای رفع خستگی به خود جذب کرده است.

دو: روستای حمید در ۷ کیلومتری شرق بجنورد واقع شده است. در جنوب روستا، دره تنگ با صخره‌های عظیم قرار دارد و در انتهای دره به فاصله حدود ۲ کیلومتر از روستای حمید، آبشاری به ارتفاع ۲۵ متر دیده می‌شود. آب آبشار از روستای آبچور سرچشمه می‌گیرد. روستا و آبشار حمید همواره به عنوان مکانی تفریحی مورد توجه ورزشکاران کوهنورد و خانواده‌ها بوده است.

سه: روستای توریستی اسپیدان در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد واقع شده است. این روستا بافت مسکونی جالب توجهی دارد و خانه‌ها به صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده‌اند. از جاذبه‌های روستا به آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمد رضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر می‌توان اشاره کرد.

چهار: غار نوشیروان در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال شرق اسفراین در حد فاصل روستای پرکانلو و نوشیروان در رشته کوه گاد تیغ واقع شده است. این غار طبیعی عمق کمی دارد و از دیواره سنگی آن در قسمت انتهایی آب تراوش می‌کند و در کف غار جاری می‌شود. سهولت دسترسی‌، واقع شدن در مسیر رودخانه، همجواری با جاذبه‌های طبیعی و برخورداری از چشم‌انداز زیبا از جمله ویژگی‌های این غار محسوب می‌شود.

پنج: بنای آرامگاه بش‌قارداش از آثار برجسته دوره قاجاری در شهرستان بجنورد است که طرح کلی پلان آن از یک گنبد خانه در وسط و دو اتاق کوچک‌تر در طرفین تشکیل شده که ورودی آن‌ها در ضلع غربی است. در جلوی هر ورودی ایوانی با قوس جناقی وجود دارد که در طرفین آن مناره ه‌ای ساخته‌اند. سراسر نمای غربی بنا، روی ستون‌ها و نیز گنبد با کاشی‌های فیروزه‌ای و هفت رنگ تزئین شده است. این بنا آرامگاه سردار مفخم، حاکم منطقه شمال خراسان در دوره قاجار است.

شش: حسینیه جاجرمی از یادمان‌های اواخر دوره قاجار در شهر بجنورد است که به استناد کتیبه موجود در سال ۱۳۲۵ هجری قمری به دست استاد غلامرضا بنا یزدی ساخته شده است. این بنا یک نمونه معماری سنتی از نوع حیاط مرکزی است که نوعی معماری درون گرا قلمداد می‌شود و در آن تمام درب و پنجره‌ها و نورگیرهای رو به حیاط باز می‌شوند.

هفت: شهر تاریخی بلقیس را می‌توان نگین آثار تاریخی اسفراین دانست. شهر بلقیس از سده‌های نخستین اسلام شکل گرفته و تا پایان دوره صفوی و اوایل قاجار زندگی در آن جریان داشته؛ به عبارتی بیش از هزار سال تاریخ اسفراین در دل این شهر جای دارد.

هشت: مجموعه تاریخی اسپاخو در روستایی به همین نام و در ۶۱ کیلومتری جنوب غرب شهر آشخانه قرار دارد. در مجموعه تاریخی اسپاخو تاکنون ۱۴ اثر و محوطه تاریخی شامل بنای اسپاخو، قلعه شهر سوخته، معدن تاریخی، ساختارهای آرامگاهی، قلعه ساسانی، محوطه اسپاخو، حمام، راه قدیمی، محوطه ساسانی، رشته قنات‌های قدیمی، محوطه اسلامی و محوطه چشمه علی اصغر شناسایی شده است. مهم‌ترین و شاخص‌ترین اثر این مجموعه بنای سنگی اسپاخو است که بر سطح تپه‌ای نسبتاً بلند در جنوب روستای امروزی اسپاخو قرار دارد.

نه: قلعه جلال‌الدین یکی از برجسته‌ترین قلعه‌های نظامی خراسان شمالی قلمداد می‌شود که در سده‌های ۷-۶ هجری ساخته شده است. این قلعه با مصالح سنگ و ساروج به صورت یک شش ضلعی منظم روی سطح ناهموار و صخره‌ای تپه‌ای بلند احداث شده است. موقعیت جغرافیایی قلعه بر سر راه ارتباطی شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ایران همچون نیشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهمیت راهبردی قلعه را دو چندان می‌کرد.

ده: آرامگاه امامزاده سلطان سید عباس که به معصوم زاده شهرت یافته در جنوب شهر بجنورد قرار گرفته و به دلیل نوسازی‌های مکرر، تاریخ ساخت آن دقیقاً معلوم نیست. این بقعه مدفن امامزاده سلطان سید عباس، فرزند امام موسی کاظم (ع) است که در دوره حکومت عباسی از مدینه وارد خراسان شده و در اواخر سده دوم هجری وفات یافته است.

اینها تنها بخشی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی خراسان شمالی است که می‌توان به این لیست ده‌ها مورد دیگر نیز اضافه کرد. اما برای توسعه این موارد و ماندگاری مسافران در استان چه فکری شده است؟

ظرفیت اقامت مسافران ۲ برابر می‌شود

علی مستوفیان، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان شمالی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: با مسئولان خراسان رضوی برای جذب گردشگران خارجی به خراسان شمالی رایزنی‌هایی شده است زیرا زائران زیادی به دنبال فضاهای بکر، زیبا و سرسبز هستند و خراسان شمالی از این ظرفیت بهره مند است.

وی با اشاره به لزوم ماندگاری مسافران در استان، تصریح کرد: اقداماتی همچون آموزش برای صنعت گران و کسبه، برند سازی محصولات توسط اتاق بازرگانی، توریسم درمانی و برگزاری کلاس برای مسئولان بوم گردی‌ها از جمله برنامه‌های این اداره است.

مستوفیان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان با تاکید بر اینکه چند پروژه سرمایه گذاری کلان در دست پیگیری است، گفت: تا پایان سال ظرفیت اقامت مسافران را به ۲ برابر افزایش خواهیم داد.

چشمه آب گرم ایوب فرصتی استثنایی برای جذب گردشگر

یکی از ظرفیت‌های مهم گردشگری استان را می‌توان آب گرم ایوب دانست. مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان شمالی در این خصوص نیز بیان کرد:: این محل تا مدتی قبل وضعیت بسیار نامطلوبی داشت اما اکنون رو به بهبود است.

سیدمحمد پاکمهر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ظرفیت گسترده و مغفول چشمه آب گرم ایوب اظهار داشت: مشکل مدیریتی و راهبری این مجموعه با یک مدیریت واحد و جامع باید مرتفع شود.

نماینده مردم بجنورد خاطر نشان کرد: فضاهایی مشابه این مجموعه در نقاط مختلف کشور علاوه بر خدمت‌رسانی به مسافرین انتفاع گسترده مالی برای مردم همان مناطق دارد.

وی در ادامه افزود: ارتقای کیفی و کمی خدمات ارائه شده به زائرین و گردشگران باید هدف اصلی کلیه نهادها و ارگان‌های آن مجموعه باشد.

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سرمایه‌گذاری بخش خصوصی منجر به جهش این ظرفیت مهم و مغفول خواهد شد.

نماینده مردم بجنورد، مانه و سملقان، راز و جرگلان و گرمه و جاجرم بیان کرد: در جلسه با رئیس بنیاد مستضعفان راهبرد مقام معظم رهبری در سفر به خراسان شمالی که گردشگری را یکی ارکان پیشرفت این استان بیان فرمودند یاداور شدیم که در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند.

پاکمهر بیان کرد: استفاده از ظرفیت گروه‌های خیریه، نهادهای مختلفی مانند ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و… دیگر اقدام جهت توسعه است.

حل معضل بیکاری با توجه به صنعت گردشگری

در این بین نباید نقش آفرینی و وظایف مهم فرمانداران را از یاد برد. جواد بهادری، فرماندار مانه و سملقان نیز در این خصوص به خبرنگار مهر اظهار کرد: داردگفت سالانه بیش از ۲۰ میلیون زا ئر امام هشتم (ع) و مسافران در ایام تعطیل از این شهرستان عبور می‌کنند.

وی افزود: شهرستان مانه و سملقان با مراکز دیدنی و سیاحتی، تفریحی، تاریخی مانند تپه قلع خان با قدمت بیش از ۸ هزار سال و تپه ریوی با قدمت بیش از ۳ هزار سال ظرفیت بالایی برای ایجاد اشتغال دارد.

بهادری با تشریح نقاط متعدد گردشگری این شهرستان، گفت: با مدیریت صحیح و جذب اعتبارات، سرمایه گذاری و معرفی این مناطق در رسانه‌ها و فضای مجازی برای مسافران و گردشگران می‌توان مانه و سملقان را متحول کرد.

وی در انتها گفت: بدون توجه به این ظرفیت‌ها نمی‌توان از معضل بیکاری رهایی یافت.